🔶 قُلِ انْظُرُوا مَاذَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ... يونس/ ١٠١ اهميت منطق و جايگاه آن در الهيّات سبب شده كه برخى از متكلّمان و حكيمان مانند ابن ميثم بحرانى، علامه حلّى و فاضل مقداد در ابتداى آثار خود به بعضى از مباحث منطقى اشاره كنند. 🔵 نظر و فكر واجب است. در اين جمله دو مسئله بايد روشن شود: يكى تعريف نظر و فكر و ديگرى تبيين نحوه وجوب نظر و فكر. - در تعريف نظر و فكر گفته شده: ترتيب دادن مقدّمات علمى (يقينى) يا ظنّى براى دستيابى به علم (يقين) يا ظنّ ديگر. 📖 قواعد المرام فى علم الكلام، ص ٢٤. يا به تعبير حكيم سبزوارى در شرح منظومه: و الفكر حركة الى المبادى و من مبادئ الى المراد - و اما وجوب اين نظر و فكر چطور وجوبى است؟ متكلّمان عقل گراى اماميّه معتقدند اين وجوب، عقلى است؛ گرچه به بيان علامه حلّى سمع (دليل نقلى) نيز بر آن دلالت مى كند. از صيغه امر در آيه ١٠١ سوره يونس، وجوب نظر استنباط شده است. 📖 نهج الحق و كشف الصدق، ص ٥٠. ✏️ در تبيين وجوب عقلى نظر و فكر با يك قياس استثنائى چنين استدلال شده: اگر وجوب نظر و فكر عقلى نباشد، الزام و افحام انبياء (باطل شدن حجت انبياء) لازم مى آيد؛ در حالى كه لازم (تالى) باطل است؛ پس ملزوم (مقدّم) نيز باطل است. توضيح ملازمه ميان مقدّم و تالى: وجوب تبعيّت از پيامبر بر احراز صداقت پيامبر توقف دارد. و اين احراز صداقت به وسيله نظر و فكر محقق مى شود؛ چون ضرورى (بديهى) نيست. اگر بنا باشد وجوب نظر و فكر به واسطه دستور پيامبر (كه به دليل عدم احراز صداقتش هنوز حجت و معتبر نيست) به دست آيد، دَور لازم مى آيد كه باطل است. در نتيجه حجت بودن پيامبر منتفى مى شود. 📖 إرشاد الطالبين، ص ١١١. ✅ توجه داريد كه بطلان دَور به اين سبب است كه به "توقّف الشىء على نفسه" باز گشت مى كند؛ يعنى چيزى كه بر خودش توقّف دارد و قبل از اينكه محقق شود، بايد باشد: اعتبار پيامبر (احراز صداقتش) بر نظر و فكر توقّف دارد. و نظر و فكر بر اعتبار پيامبر (احراز صداقتش) توقّف دارد. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 أَوَلَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ... اعراف/ ١٨٥ شهيد ثانى -كه رحمت خدا بر او باد- در خاتمه كتاب "مُنيَة المُريد" به انواع اصلى علوم شرعى (اسلامى) كه چهار علم است، اشاره مى كند: علم كلام، علم كتاب عزيز، علم احاديث نبوى و علم احكام شرعى كه از آن به فقه تعبير مى شود. 🔵 فأمّا علم الكلام كه از آن به "اصول دين" تعبير مى شود، اساس و پايه تمام علوم شرعى (اسلامى) است؛ زيرا به واسطه آن خدا، رسول خدا، جانشين او و ديگر مباحث [اعتقادى] شناخته مى شود. همچنين اعتقاد صحيح از فاسد و حق از باطل فهميده مى شود. ✅ در كتاب (قرآن) و سنّت بيانات فراوانى در فضيلت "كلام" و ترغيب به تحصيل آن وجود دارد؛ يكى از آنها آيه ١٨٥ سوره اعراف است كه در واقع دستور به نظر و استدلال كردن به آفرينش مستحكم و حكيمانه الهى بر صانع واحد قادر عالِم حكيم است. 📖 مُنيَة المُريد، ص ٣٦٦. ✏️ البته سزاوار است توجه داشته باشيم كه نظر در آسمان ها و زمين (يونس/ ١٠١) با نظر در ملكوت آسمان ها و زمين (اعراف/ ١٨٥) تفاوت دارد. 🔵 مرحوم ملا محسن فيض كاشانى در "وافى" به همين نكته اشاره مى كند: كسانى كه از درجه حسّ و محسوسات ارتقا يافته و به درجه عقل و معقول نائل شدند، اصحاب قلوب ملكوتيه هستند... ايشان به واسطه قلوب شان به ملكوت آسمان ها و زمين معرفت پيدا مى كنند؛ زيرا قلوب از ملكوت است؛ از اين رو پروردگار متعال در موارد متعددى از قرآن كريم به نظر كردن در ملكوت ترغيب كرده است از جمله در آيه ١٨٥ سوره اعراف: أَوَلَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ... 🔵 وى در پايان يادآورى مى كند كه ذات الهى حتى به وسيله قلب نيز قابل اكتناه نيست؛ چه اينكه به وسيله چشم نيز قابل ادراك نيست. 📖 الوافى، ج ١، ص ٣٧٤ و ٣٧٥. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#اطلاع_رسانى #نشست_علمى 🔶 بيان ادله اثبات وصايت و امامت در كتاب "الصراط المستقيم الى مستحقّى التقديم" ✏️ مؤلف اين كتاب شيخ على بن يونس نباطى بياضى از علماى جبل عامل در قرن نهم هجرى است. جهت ورود به جلسه مجازی از لینک زیر، گزینه گروه کلام وارد جلسه شوید. http://hekmateislami.com/?page_id=10685 @hekmateislami 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🌙 حلول ماه مبارك رمضان را خدمت اعضاى محترم و فرهيخته كانال "گوهر مراد" تبريك عرض مى كنم. 🌸 ضمن خير مقدم به شما گراميان، به اطلاع مى رسانم كانال "گوهر مراد" براى بهره مندى از معارف الهى -با محوريّت كتاب و سنّت- و مباحث اعتقادى -با تأكيد بر منابع كهن- تشكيل شده است. آشنايى با مسائل جديد كلامى، معرفى كتاب ها و مقالات كلامى و پاسخ به سؤالات از ديگر بخش هاى كانال است. 🔶 ره چنان رو كه رهروان رفتند با تأكيد بر سيره علماى سلف در تحصيل معارف الهى، سير منطقى مباحث به طور جدّى مورد توجّه است؛ از اين رو در كنار توجه به متن قويم كتاب "گوهر مراد" ابتدا مباحث منطق، در ادامه الهيات بالمعنى الأعم و در نهايت مسئله معرفت نفس مورد بررسى قرار مى گيرد. إن شاء الله 🕋 به مناسبت ماه مبارك رمضان بخشى با عنوان "آيات العقيدة" نيز ارائه خواهد شد. بنابراين برخى از مباحث كانال عبارت است از: #معارف_الهى #آيات_العقيدة #مكتب_اهل_بيت_عليهم_السلام #منطق_براى_همه #معرفى_كتاب #موعظه علماى ربانى با تشكر از همراهى شما 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#منطق_براى_همه جلسه ١ 🔶 براى دوستانى كه علاقه دارند با مباحث منطقى آشنا شوند يا رفقايى كه مايلند منطق را دوره كنند. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#نشست_علمى #شهيد_صدر #دكتر_گلشنى 🔶 شهید صدر با استفاده از استقرا، علیت را اثبات کرد که اکنون برخی از بزرگ‌ترین دانشمندان غربی به این مسیر اثبات، وارد شده‌اند. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه شهید صدر، هفتمین نشست از سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشۀ صدر» که به مناسبت چهلمین سالگرد شهادت شهید محمد باقر صدر برگزار می‌شود، با موضوع «شهید صدر، مظهر نبوغ، شهامت، جامع‌نگری و آگاهی از مقتضیات زمان» با حضور دکتر مهدی گلشنی، استاد ممتاز دانشگاه صنعتی شریف به صورت مجازی برگزار و از صفحه رسمی اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر پخش شد. استاد ممتاز دانشگاه صنعتی شریف، نبوغ، شهامت، رفتار اخلاقی، جامع‌نگری و آگاه به مقتضیات زمان بودن شهید صدر را از برجسته‌ترین ویژگی‌های ایشان دانست و گفت: شهید صدر، آیت‌الله مطهری و علامه جعفری از نوابغ جهان اسلام بودند که با ویژگی‌های خود در جهان علم تأثیر گذاشتند. ✅ متن كامل نشست: http://mbsadr.ir/11952 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#معرفى_كتاب #ملل_و_نحل 🔶 دكتر محمّدجواد مشكور فارغ التحصيل رشته تاريخ اسلام و خاورميانه از دانشگاه سوربن فرانسه و استاد دانشگاه تهران بود. وى همچنين مدتى رايزن فرهنگى ايران در سوريه بود كه توانست دو كرسى زبان و ادبيات فارسى را در دانشگاه هاى دمشق و حلب راه اندازى كند. از ديگر كارهاى ارزشمند دكتر مشكور در اين دوران، مشخص كردن قبر ابونصر فارابى در باب الصغير و قبر شيخ اشراق در باب البريد است. 📚 يكى از آثار ايشان كتاب "تاريخ شيعه و فرقه هاى اسلام تا قرن چهارم" است. در اين كتاب ريشه اختلاف مسلمين، پيدايش شيعه و ديگر فرقه هاى (كلامى) اسلامى، مذاهب اربعه، جريات غلات و عقايد شيعه مورد بررسى قرار گرفته است. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 حديث تفرقه از رسول خدا صلى الله عليه و آله منقول است كه امت من هفتاد و سه فرقه خواهد شد. فارغ از بحث هاى سندى، متن هاى متعدد و گاه متعارض از اين روايت در دست است كه هر گروه و مكتبى آن را بر خود تطبيق كرده است. اين ها سبب شده كه برخى محققان در صحت اين روايت ترديد جدى كنند. 🔵 مرحوم دكتر مشكور نيز در ابتداى كتاب "تاريخ شيعه و فرقه هاى اسلام تا قرن چهارم" به اين حديث پرداخته است. به برخورد عبدالقاهر بغدادى، مقريزى، سيد شريف جرجانى (كه روايت را تلقّى به قبول كردند و خود را به تكلّف انداختند) و ابن حزم اندلسى (كه اعتمادى به اين تقسيم ساختگى نكرده) و بالأخره ابوحامد غزالى و فخر رازى اشاره كرده است. درباره ديدگاه اين دو تن مى نويسد: "از كسانى كه استشهاد به اين حديث كرده اند، امام محمد غزالى در كتاب فيصل التفرقة بين الإسلام و الزندقة است و در تأويل اين حديث درباره نجات فرق الإسلام قائل به تسامح شده، مى نويسد كه: كلُّها فى الجنّةِ الّا الزنادقة يعنى همه آن فرقه ها در بهشت اند جز زنديقان. نخستين كسى كه در صحّت اين حديث شبهه نموده، امام فخر الدين رازى در كتاب تفسير كبير خود به نام مفاتيح الغيب است." 🔵 دكتر مشكور در ادامه ديدگاه برخى مستشرقان همچون پالگراو، اشتاين شنيدر و گلدزيهر را مطرح مى كند. 📖 تاريخ شيعه و فرقه هاى اسلام تا قرن چهارم، ص ١٨ و ١٩. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 فرقه هاى ساختگى و بى اصل! گلدزيهر معتقد است نقل اين حديث (حديث تفرقه) به اين صورت مشهور، اشتباه است و صورت اصلى آن در "صحيح بخارى" چنين است:  الْإِيمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً، فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الْأَذَى عَنْ الطَّرِيقِ وَالحَياءُ شُعبَةٌ مِنَ الإيمانِ او مى گويد كه در گذشت روزگار، مقصود از كلمه "شعبه" بد فهميده شده و حديث به اين صورت مشهور، تحريف شده است. ✏️ دكتر مشكور كه خود مايل به اين ديدگاه است، مى نويسد: "اين حديث اگر هم تحريف نشده باشد، ذكر عدد هفتاد در آن دلالت بر بسيارى و مبالغه مى باشد... غالبا فرقه هايى كه در كتب فِرق و مذاهب اسلامى از جملهٔ آنها الفرق بين الفرق بغدادى آمده، ساختگى و بى اصل است و پيروان اكثر آن فِرق، مردمان آزادِ فكرى بودند كه در مقابل عقيده دولتى اشعرى كه از طرف بنى عباس تأييد مى شده، مقاومت و ايستادگى مى كردند. علماى ظاهرى و اشعرى كوشيده اند مخالفان خود را تا آنجا كه بتوانند به كفر و زندقه منسوب نمايند و نام هاى مستهجنى بر ايشان بگذارند؛ چنانكه شيعه را رافضه خوانده و پيروان هشام بن حكم را از روى دشمنى، از مجسّمه شمرده اند. 📖 تاريخ شيعه و فرقه هاى اسلام تا قرن چهارم، ص ١٩ و ٢٠. 📚 براى مطالعه بيشتر درباره حديث افتراق مراجعه كنيد به: بحوث فى الملل و النحل، ج ١، ص ٢٣ به بعد. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#آيات_العقيدة آيه ١ 🔶 الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ بقره/ ٣ در معرفى متقين مى فرمايد: كسانى هستند كه به غيب ايمان دارند و نماز اقامه مى كنند و از آنچه به ايشان روزى داديم، انفاق مى كنند. دو مفهوم "ايمان" و "غيب" در اين آيه مورد نظر است. 🔵 ايمان در لغت به معناى تصديق است و در اصطلاح دينى تصديق است به آنچه معلوم الضرورة باشد از دين محمّد صلى الله عليه و آله چون توحيد و نبوت و بعث و جزا و غير آن. البته در تحليل ماهيت ايمان در ميان مكاتب و مذاهب اسلامى اختلاف نظر وجود دارد. مرحوم ملا فتح الله كاشانى با اشاره به اين اختلاف، ديدگاه خود را نيز مطرح مى كند: "...و نزد جمهور محدثين و معتزله و خوارج، ايمان عبارت است از مجموع امور ثلاثه كه آن اعتقاد حق است و اقرار به آن و عمل به مقتضاى آن؛ پس هر كه اخلال نمايد به اعتقاد، منافق است و هر كه اخلال كند به اقرار، كافر است و هر كه اخلال به عمل كند، فاسق است نزد جميع؛ اما نزد خوارج كافر است و نزد معتزله، خارج است از ايمان و غير داخل در كفر و اصح آن است كه عمل صالح جزء ايمان نيست و دليل بر آن كه ايمان مجرد تصديق است، اين است كه حق تعالى [در موارد متعددى از قرآن، ايمان را به قلب اضافه كرده است.] 📖 تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين، ج ١، ص ٦١ و ٦٢. 🔵 علامه طباطبايى معتقد است ايمان جايگرفتن اعتقاد در قلب است. ايمان از أمن گرفته شده و در واقع مؤمن از آفت اعتقاد كه شك است، ايمن است. ✏️ نكته مهمى كه ايشان تذكر مى دهد اين است كه ايمان داراى مراتب است؛ گاهى اذعان و اعتقاد به يك چيز تعلق مى گيرد كه فقط اثرش بر آن مرتب مى شود، گاهى اين اذعان اشتداد پيدا مى كند (قوى مى شود) و به بعض لوازم آن چيز نيز تعلق مى گيرد و گاهى اذعان به تمام لوازم آن شىء تعلق مى گيرد. ايشان از اين تحليل نتيجه مى گيرد كه مؤمنان طبقاتى (درجاتى) دارند كه بر حسب طبقات ايمان است. 📖 الميزان فى تفسير القرآن، ج ١، ص ٤٩. 🔶 و اما مفهوم "غيب" غيب در برابر شهادت است؛ شهادت به واسطه حواس ظاهرى مورد ادراك قرار مى گيرد و غيب يعنى آنچه حس بر آن واقع نمى شود (محسوس به حواس ظاهرى نيست.) به تعبير علامه طباطبايى غيب عبارت است از خدا و آيات كبراى الهى كه از حواس ما غائب هستند. 📚 رشيدالدين ميبدى نيز در توضيح غيب مى نويسد: "يعنى يؤمنون بالله و ملائكته و كتبه و رسله و اليوم الآخر و الجنة و النار و لقاء الله و الحياة بعد الموت و البعث؛ فهذا غيب كلُّه هر چه وراء ديوار است از تو، غيب است؛ خداى را ناديده مى دوست دارى و به يكتايى وى مى اقرار دهى، ايمانست به غيب، مصطفى را ناديده مى استوار گيرى و به رسالت و نبوت وى گواهى دهى، ايمان است به غيب." 📖 كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج ١، ص ٤٥ و ٤٦. ✏️ پس از نگاه قرآن كريم حقايقى در نظام هستى وجود دارد كه مُدرَك به حواسّ ظاهرى نيستند. 💠 کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a