عالم ذر چیست؟ 👇👇👇

«عالم ذر» یا «عالم میثاق»؛ عبارت از زمان، مرحله، صحنه، موطن و یا جهانى قبل این جهان است. که خداوند متعال تمام انسان‌هایى را که از صلب حضرت آدم(ع) می‌باشند. به صورت ذرّات ریزى خارج نموده ، و بعد از تعلّق ارواح به آن ذرات، از آنان میثاق و عهد بر ربوبیت خویش و نبوت انبیاى الهى و ولایت ائمه معصومین(ع) را أخذ فرموده است.

در این‌که این أخذ میثاق درجه عالمى و یا چه مرحله‌اى رخ داده و کیفیت آن چگونه بوده است. در ابتدا پاسخ روشنى از آیات قرآن کریم به دست نمی‌آوریم. روایات تشییع و تسنن هم با وجود کثرت، نتیجه قطعى و نهایى را به سادگى ارائه ننموده  و بدین خاطر، آرا و نظرات متفاوتى از سوى مفسرین و متکلمین و دانشمندان اسلامى پیرامون عالم ذر بیان گردیده است.

که در مجموع، آیات و روایاتى که پیرامون این عالم و میثاق، و خلقت و طینت انسان‌ها در دسترس می‌باشند. میدان وسیعى راحت بررسى و پژوهش فراهم آورده است، ولى آنچه از مجموعه آیات و روایات و نظرات، نصیب ما می‌گردد. چنین است که ذات اقدس اله توفیق معاینه و شهود ربوبیت خویش را به تمام انسان‌ها عطا نموده و هر یک از آنان نوعى معرفت شهودى و حضورى به پروردگار خویش را داشته‌اند. هر چند ممکن است بر اثر اشتغالات، نسبت به این معرفت و شهود دچار غفلت و فراموشى بگردند.

ادله اثبات عالم ذر (یا عوالم ذر) مجموعه‌اى گرانبها از آیات و روایات می‌باشند. که با تدبر و جمع‌بندى آنها درهاى بسیارى به روى مشتاقان معارف الهى باز خواهد کرد.

علامه مجلسى(ره )، در جلد سوم بحارالانوار، اخبار زیادى راجع به طینت و عالم ذر و اخذ میثاق نقل نموده و خلاصه مضمون آن اخبار این است که: خداى تعالى از صلب حضرت آدم ابوالبشر ذرّیه او را تا روز قیامت به صورت ذرّ بیرون آورد؛ یعنى از خُردى و کوچکى مثل مورچه بودند، بعد ارواح آنها راتعلّق به این اجساد داد و در آن حال، کمال عقل و شعور و اراده و اختیار داشتند،

پس اخذ میثاق به وحدانیت خود و رسالت انبیاء(علیهم السّلام ) و ائمه هدى(علیهم السّلام) نمود. و فرمود: (الست بربکم) عده اى که اصحاب یمین بودند از روى اطاعت و رغبت گفتند((بلى )) و اقرار و تصدیق حق نمودند و مابقى که اصحاب شمال بودند. از روى کراهت و بى میلى((بلى)) گفتند، سپس امتحان فرمود آنها را به این که آتش ظاهر شد و امر شد داخل آتش شوید، اصحاب یمین داخل شدند و آتش بر آنها سرد گردید و مابقى اعراض نمودند و این امر امتحانى، تا سه مرتبه انجام گرفت .

سه مسلک علما سه مسلک علما : در تحقیق معانى و بیان مراد از اخبار طینت و عالم ذر و اخذ میثاق، علما را سه مسلک است: اول: مسلک اخباریّین است و گویند این اخبار از متشابهات است و ادراک حقیقت آنها از عقل و فهم ما دور و ایمان اجمالى به آنها کافى است و علم به آنها را باید به اهل بیت (علیهم السّلام) رجوع داد.

دوم: مسلک شیخ ‌مفید و سیدمرتضى و طبرسى صاحب مجمع البیان و مفسرین و اتباع ایشان علیهم الرحمه است. و ایشان اخبار طینت و آیات و اخبار اخذ میثاق را حمل بر کنایه و مجاز و استعاره نموده اند. به تفصیلى که در بحار و شرح کافى ذکر شده است. و نسبت به خصوص عالم ذر، شیخ مفید علیه الرحمه مى فرماید:

و بعضى نور و ظلمت و آنها اهل طاعت و معصیت اند از مؤمنین و غرض از اخراج ذریه آدم به صورت مزبور، براى این بود که خداوند خواست به آدم، کثرت نسل او را بشناساند و قدرت و سلطنت و عجایب خلقت خود را و آنچه را که بعد واقع مى شود به او بفهماند. و اما اخبارى که در آنهاست فرموده حق تعالى:(الست بربکم ) تا آخر و جواب آنها پس‍ اخبار آحاد است و اعتبارى به آنها نیست بلکه مى فرماید از مجعولات است.