5⃣ مضمضه کردن آب هنگام روزه 📝 طبق نظر امام‌خمینی اگر روزه‌دار آب را بدون قصد آشامیدن وارد دهان و مضمضه کند و بعد بدون اختیار آب وارد حلق بشود و پایین برود، روزه‌اش باطل می‌شود؛ البته باید ادامۀ روز را از انجام مبطلات روزه اجتناب کند و پس از ماه رمضان هم قضای آن را بجا آورد و کفاره هم لازم نیست. مگر اینکه مضمضه به جهت وضو و غسل باشد؛ چه وضو برای نماز واجب باشد چه نماز مستحب و چه بطور کلی به قصد داشتن طهارت؛ البته احتیاط مستحب آن است اگر مضمضه برای وضوی نماز واجب نباشد و آب بی‌اختیار فرو رود، روزه را قضا نماید. اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی فقط کسی که آب را برای رفع تشنگی مضمضه کند و سپس آب بی‌اختیار فرو رود، باید روزه‌اش را قضا کند و اگر مضمضۀ او جهت دیگری داشته باشد، و آب بدون اختیار پایین برود، روزه صحیح است؛ طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای نیز در غیر مضمضه برای وضوی نماز واجب، اگر آب بی‌اختیار فرو رود، بنا بر احتیاط واجب مکلف باید روزۀ آن روز را قضا نماید. دو نکته: اولاً این مسئله فقط برای آب است نه برای غذا و چیزهای دیگر؛ و ثانیاً مربوط به مضمضمه است نه استنشاق. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد. #روزه

6⃣ آیا در ماه مبارک رمضان می‌توان به دندان‌پزشکی رفت؟ اگر مطمئن باشیم که در صورت مراجعه به دندان‌پزشک حتماً آب یا هر چیز دیگر، حتی بدون اختیار، از حلق ما پایین می‌رود، در اینجا تا ضرورتی نباشد نباید در طول روز ماه رمضان به دندان‌پزشکی رفت. اما اگر چنین اطمینانی نباشد، ایرادی ندارد که فرد دندان‌پزشکی برود و اگر رفت باید مراقبت کند که چیزی از حلقش پایین نرود. اما اگر آب پایین رفت، همان احکام مضمضه را دارد که دیروز ذکر شد. بنابراین طبق نظر امام‌خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای باید باقی روز را امساک کند و بعد از ماه رمضان هم طبق نظر امام بنا بر فتوا و طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای بنا بر احتیاط قضای این روز را بجا بیاورد. البته طبق نظر آیت‌الله سیستانی، اگر قبل از رفتن اطمینان نداشت چیزی پایین می‌رود، ولی بعداً بدون اختیار پایین رفت، اشکالی ندارد و روزه صحیح است. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد. #روزه

7⃣ امساک تأدبی 📝 هر فردی که وظیفه داشت در ماه رمضان روزه بگیرد، یعنی عاقل و بالغ بود، روزه برایش ضرر نداشت، مسافر نبود و ...، به هر نحوی که روزه‌اش باطل شد، حق ندارد دوباره کارهای باطل‌کنندۀ روزه را انجام دهد؛ یعنی هر بار که کار باطل‌کنندۀ روزه را انجام می‌دهد، گناه می‌کند. البته آیت‌الله سیستانی در این مسئله احتیاط واجب دارند نه فتوا. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد. #روزه

8⃣ مسافرت پیش از ظهر ماه رمضان 📝 هرگاه روزه‌دار پیش از ظهر مسافرت نماید، طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای در صورتی که از شب قبل قصد سفر کرده باشد، روزه‌اش باطل است. ولی اگر قصد سفر در روز بوده بنا بر احتیاط واجب روزه بگیرد و پس از ماه رمضان آن روز را قضا کند. اما بنا بر نظر امام‌خمینی و آیت‌الله سیستانی اگر روزه‌دار پيش از ظهر مسافرت كند، وقتی به حد تَرَخُّص برسد، نمی‌تواند آن روز را روزه بگیرد؛ چه شب قبل قصد سفر داشته یا نداشته‌است. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد. #روزه

9⃣ اگر انسان بر اثر نداستن حکم شرعی، کار باطل‌کنندۀ روزه را انجام دهد، آیا روزه‌اش باطل می‌شود؟ 📝 اگر انسان نداند که بعضی از آنچه به عنوان مفطرات (کارهای باطل‌کنندۀ روزه) ذکر شد، روزه را باطل می‌کند و به علّت ندانستن حکم، آن را انجام دهد، طبق نظر آیت‌الله سیستانی چنانچه آن مفطر، خوردن یا آشامیدن یا جماع باشد، در هر صورت روزه‌اش باطل می‌شود و اگر سایر مفطرات (از جمله بقاء عمدی بر جنابت) بوده‌است، چند صورت دارد: الف. اگر در یادگیری مسئله کوتاهی کرده باشد (که در این صورت جاهل مقصّر محسوب می‌شود) روزه‌اش باطل می‌شود. ب. اگر در یادگیری مسئله کوتاهی نکرده و هنگام انجام کار باطل‌کنندۀ روزه، تردید نداشته است که این کار را روزه را باطل نمی‌کند (که در این صورت جاهل قاصر است)، روزه‌اش صحیح می‌باشد. ج. چنانچه فرد، در هنگام انجام مفطر، برای ارتکاب آن، حجّت شرعی داشته باشد (اموراتی که شارع آن‌ها را حجت قرار داده‌است و می‌توان به آن‌ها استناد کرد؛ مثل یقین، اطمینان، بینه، شهادت دو مرد عادل، استصحاب؛ که مکلف در صورت داشتن حجت هم جاهل قاصر محسوب می‌شود) روزه‌اش باطل نمی‌شود. 📝 طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای کسی که شک دارد بقاء بر جنابت روزه را باطل می‌کند یا نه و در حال جنابت روزه بگیرد، بنا بر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است و باید قضای آن را نیز بگیرد. ولی اگر یقین دارد که بقای بر جنابت روزه را باطل نمی‌کند و بر این اساس روزه بگیرد، روزه‌اش صحیح است. اما در مورد سایر مفطرات، اگر به سبب بی‌اطلاعی از حکم شرعی کار باطل‌کنندۀ روزه را انجام دهد، روزه‌اش باطل است و باید آن را قضا کند. #روزه

⚠ تذکری پیرامون فرستۀ روز شنبه کسی که وظیفه دارد روزه بگیرد، اگر قصد سفر داشته باشد، تا وقتی از وطن خود خارج نشده و از حد ترخص عبور نکرده، حق ندارد کار باطل‌کننده روزه را انجام دهد و اگر چنین کرد، علاوه بر قضا، کفاره شکستن عمدی روزه هم بر او واجب می‌شود. 📌 وقتی هم از حد ترخص عبور کرد، اگر مقلد آیت‌الله خامنه‌ای باشد، برای باطل کردن روزه باید ببیند از شب قبل قصد سفر داشته با در همان روز برایش سفری پیش آمده‌است. تفصیل این مطلب دو روز پیش ذکر شد. #روزه

🔟 کفاره برای کدام یک از مبطلات روزه است؟ 📝 طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر کسی روزه ماه رمضان را با خوردن یا آشامیدن یا جماع یا استمناء یا باقی ماندن بر جنابت (5 مورد) باطل کند، در صورتی که عمدی و با اختیار باشد و به علّت ناچاری و اضطرار یا اکراه نباشد، علاوه بر قضاء، کفّاره هم بر او واجب می‌شود؛ ولی کسی که سایر مبطلات روزه را عمدی و با اختیار مرتکب شده مثل باقی ماندن بر حیض و نفاس، قی کردن، اماله کردن، دروغ بستن به خداوند متعال و پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم و امامان علیهم‌السلام، پرداخت کفّاره بر او واجب نیست؛ هرچند احتیاط مستحب آن است که علاوه بر قضاء، کفّاره هم بدهد. 📝 اما طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای تمام کارهایی که روزه را بنا بر فتوا باطل می‌کند، اگر از روی عمد و اختیار و بدون عذر شرعی انجام شود، علاوه بر اینکه سبب بطلان روزه می‌شود و قضا دارد، کفاره را نیز بر انسان بنا بر فتوا واجب می‌کند. چه بداند کفاره دارد و چه نداند. اما کارهایی که طبق نظر ایشان، روزه را بنا بر احتیاط واجب باطل می‌کند، یعنی رساندن دود و غبار غلیظ به حلق، دروغ بستن به خدا و پیامبر و پیامبران و معصومین علیهم‌السلام، بقای بر جنابت در زمانی که مکلف شک دارد این کار روزه را باطل می‌کند، و فرو بردن سر زیر آب**، اگر شخص عمداً و از روی اختیار و بدون عذر شرعی انجام دهد، قضا و کفاره بنا بر احتیاط، بر وی واجب می‌شود. 📌 تذکر: اگر بطلان روزه تنها به واسطۀ اخلال در نیت باشد، مثل کسی که از روی ریا روزه می‌گیرد یا اصلاً نیت روزه نمی‌کند یا ...، و شخص هیچ یک از کارهای باطل‌کنندۀ روزه را انجام نداده باشد، فقط قضای روزه بر او واجب است و کفاره منتفی است. #روزه

1⃣1⃣ آیا ندانستن مسئلۀ شرعی، باعث برداشته شدن کفاره می‌شود؟ 📝 طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر کسی یکی از موارد پنج‌گانه‌ای را که دیروز ذکر شد، به علّت ندانستن مسئله، انجام دهد، یعنی نمی‌‌دانسته که این موارد، روزه را باطل می‌کند و آن را انجام دهد، چند صورت دارد: الف. اگر در فراگیری مسأله کوتاهی کرده (جاهل مقصّر باشد) و در هنگام انجام کار باطل‌کنندۀ روزه تردید داشته و احتمال باطل‌کننده بودن آن را می‌داده‌است، کفاره بر او بنا بر احتیاط لازم، واجب می‌‌شود. ب. اگر در فراگیری مسئله، کوتاهی نکرده باشد (جاهل قاصر باشد) و یا حتّی کوتاهی کرده باشد (جاهل مقصّر باشد)، امّا در هر دو صورت، در هنگام انجام کار باطل‌کنندۀ روزه تردید نداشته که این کار روزه را باطل نمی‌کند، کفّاره بر او واجب نمی‌شود. ج. چنانچه برای انجام مفطر، در هنگام ارتکاب آن، حجّت شرعی داشته باشد (اموراتی که شارع آن‌ها را حجت قرار داده‌است و می‌توان به آن‌ها استناد کرد؛ مثل یقین، اطمینان، بینه، شهادت دو مرد عادل، استصحاب؛ که مکلف در صورت داشتن حجت هم جاهل قاصر محسوب می‌شود)، کفّاره بر او واجب نیست. بنابراین کسی که عقیدۀ قطعی داشته که این مُفطِرات، روزه را باطل نمی‌کند، هرچند در مقدّمات چنین عقیده‌ای مقصّر باشد، مثل اینکه در فراگیری مفطرات روزه، کوتاهی کرده باشد، کفّاره بر او واجب نیست و همچنین است کسی که نمی‌دانسته روزه بر او واجب است، مانند کودکانی که در اوائل سنّ بلوغ هستند و اعتقاد داشته‌اند که روزه بر آنان واجب نیست. نکتۀ 1: اگر کسی در حال روزه ماه مبارک رمضان کاری را انجام دهد که با صرف نظر از اینکه مفطر روزه است، به خودی خود، حرام است - مثل استمناء - و این در حالی باشد که حرام بودن آن را می‌دانسته، ولی عقیدۀ قطعی داشته که روزه را باطل نمی‌کند و احتمال مفطر بودن آن را نمی‌داده است، در این صورت نیز کفّاره بر او واجب نمی‌‌شود. نکتۀ 2: کسی که می‌‌دانسته موارد پنج گانه‌ای که دیروز ذکر شد، روزه را باطل می‌کند، ولی نمی‌دانسته که با انجام آنها کفّاره بر عهده او واجب می‌شود، کفّاره از او ساقط نمی‌‌شود و باید کفّاره بدهد. 📝 اما طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای بطور کلی اگر به دلیل بی‌اطلاعی از حکم شرعی، کاری را انجام دهد که روزه را باطل می‌کند (اختصاصی به موارد پنج‌گانه ندارد)، در حالی که یقین داشته آن کار روزه را باطل نمی‌کند، روزه‌اش باطل می‌شود (مگر بقاء عمدی بر جنابت که تفصیل آن قبلاً ذکر شد) و بايد آن را قضا کند، ولی کفاره بر او واجب نيست. ⚠ البته اگر کاری را که می‌داند حرام است، ولی نمی‌داند روزه را باطل می‌کند انجام دهد، علاوه بر قضا، بنا بر احتیاط واجب باید کفاره بدهد (بر خلاف نظر آیت‌الله سیستانی). #روزه

2⃣1⃣ تفاوت اجبار با اکراه در انجام مفطرات 📝 گاهی روزه‌دار در وقوع فعلی که مبطل روزه است (مفطر)، هیچ اراده‌ای ندارد و بدون اختیار او این کار انجام می‌شود؛ این حالت را اجبار می‌گویند؛ مثلاً چیزی را به زور در گلوی روزه‏دار می‌ریزند؛ در این حالت روزۀ او باطل نمی‌شود. 📝 ولی گاهی روزه‌دار با اراده و اختیار خود، برای دفع یک ضرر، کار باطل‌کنندۀ روزه را انجام می‌دهد؛ این حالت را اکراه می‌گویند. مثلاً به او بگویند: اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی به تو می‌زنیم و خودش برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد؛ در این حالت اگر عمل باطل‌کنندۀ روزه، خوردن یا آشامیدن یا جماع باشد، روزۀ او باطل می‌شود و در غیر این سه مورد، طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای بنا بر فتوا و طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط واجب، روزه‌اش باطل می‌شود. #روزه

3⃣1⃣ آیا اگر زن مستحاضه غسل را ترک کند، روزه‌اش باطل می‌شود؟ 📝 طبق نظر امام‌خمینی، اگر زنی كه در حال استحاضه است، غسلهای خود را به تفصيلی كه در احكام استحاضه گفته شده بجا آورد، روزۀ او صحيح است و اگر بجا نیاورد، همانطور که نمازش باطل است، روزه‌اش نیز بنا بر فتوا باطل است؛ 📝 اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی انجام این غسل‌ها برای روزۀ مستحاضه شرط نیست، بنابراین اگر این غسل‌ها را انجام ندهد، روزه‌اش صحیح است. #روزه

4⃣1⃣ دسته‌بندی عذرهای شرعی برای روزه نگرفتن 📝 کسانی که به دلایل موجه شرعی روزه نگرفته‌اند، دو دسته‌اند: اول) کسانی که قضای روزه هم بر آنان واجب نیست. دوم) کسانی که باید قضای روزه را بعداً بجا آورند. دستۀ اول عبارتند از: 1⃣ بیمارانی که بیماری‌شان تا ماه رمضان سال آینده استمرار دارد؛ 2⃣ پیرانی که قادر به روزه گرفتن نیستند یا برای آن‌ها روزه عسر و حرج دارد؛ 3⃣ کسانی که بیماری‌ای دارند که بر اثر آن زیاد تشنه می‌شوند و تحمل تشنگی برای آن‌ها عسر و حرچ دارد؛ 4⃣ و کسانی که در تمام طول مدت روز عقل ندارند، یعنی دیوانگان و کسانی که بدون نیت روزه از قبل اذان صبح تا اذان مغرب بی‌هوش شده‌اند، ⚠ البته طبق نظر امام خمینی دسته دوم و سوم اگر بتوانند بعد از ماه رمضان روزه بگیرند، بنا بر احتیاط واجب باید قضای روزه را بجا آوردند. و باقی افراد معذور جزء دستۀ دوم هستند؛ یعنی: زنان حامله و شیرده، (طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای اگر زن حامله و شیرده روزه برای خودش ضرر داشته باشد و این ضرر تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، قضا از او ساقط می‌شود: یعنی در حکم دستۀ اولی است که در بالا ذکر شد.) بیمارانی که بیماری‌شان تا ماه رمضان بعد استمرار ندارد، مسافران، کسانی که روزه برایشان عسر و حرج دارد (غیر از دستۀ دوم و سوم که در بالا ذکر شد)، کسانی با حجت روزه نگرفته‌اند (مثل کسی که اول رمضان را به خیال اینکه هنوز سی‌ام شعبان است، روزه نگرفته یا کسی که سی‌ام رمضان را به اعتقاد اینکه عید فطر فرا رسیده، افطار کرده)، و زنان حائض و نفساء، 📌 نکته: افرادی که به واسطۀ مستی عقل خود را در طول روز از دست داده‌اند، بنا بر فتوا و افرادی که بی‌هوشی‌شان در تمام مدت روز اختیاری بوده، مثل فردی که برای عمل جراحی، خود را در اختیار دکترِ بیهوشی قرار می‌‌دهد، بنا بر احتیاط واجب باید روزۀ خود را قضا نمایند. البته اگر بیهوش در طول روز به هوش بیاید، و قبل از اذان صبح نیت روزه را داشته، بنا بر احتیاط واجب باید روزه را تمام کند و دیگر قضا لازم نیست؛ اما اگر تمام نکرد، قضا واجب است. مست نیز اگر در طول روز از مستی خارج شود، بنا بر احتیاط واجب هم باید روزه را تمام کند و هم باید قضای آن را بجا بیاورد. #روزه

5⃣1⃣ نماز استسقاء (1) ‏امام‌خمینی رحمهُ‌الله، در کتاب تحریر الوسیلة‌، در بخش نمازهای مستحبی، به نماز باران اشاره می‌کنند و از آداب و احکام آن می‌گویند. بخشی از این قسمت در دو فرسته تقدیم می‌شود. امید است که خداوند رحمت خویش را بیش از پیش بر ما نازل فرماید. 📝 «استسقاء به معنای درخواست آب است؛ و نماز استسقاء، مستحب است در وقتی که‏‎ ‎‏آب نهرها فرو رود و باران کم شود و آسمان از باریدن خودداری کند، به خاطر شیوع‏‎ ‎‏گناهان و کفران نعمت‌ها و ندادن حقوق و کم‌فروشی در کیل و وزن و ظلم و حیله و ترک‏‎ ‎‏امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از زکات و حکم نمودن به غیر آنچه خدا نازل‏‎ فرموده و غیر این‌ها از چیزهایی که موجب خشم حضرت رحمان می‌شود و موجب‏‎ ‎‏نیامدن باران می‌گردد، همان طور که در روایت آمده‌است.‏ ‏‏و کیفیت آن مانند نماز عید فطر و قربان، دو رکعت و به جماعت است و فرادا خواندن‏‎ ‎‏آن به قصد رجاء اشکال ندارد. ... و در‏‎ ‎‏قنوت، خواندن هر دعایی کافی است و بهتر است که دعای قنوت شامل طلب باران و آب و‏‎ ‎‏طلب عطوفت حضرت رحمان باشد به اینکه باران ها را فرو فرستد و درهای آسمان را به‏‎ ‎‏رحمت باز کند و قبل از دعا، صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم الصلاة و السلام بفرستد.‏ ‏‏و مستحبات این نماز چند امر است: ‏‏از آن جمله است: ... ‏‏اینکه مردم سه روز، روزه بگیرند و بیرون رفتنشان روز سوم باشد‏‎ ‎‏و (طوری ترتیب دهند که) این روز سوم، روز دوشنبه باشد و اگر نشد، روز جمعه باشد،‏‎ ‎‏برای اینکه روز جمعه دارای شرف و فضل است.‏»