📚 ادامه👈 شــــرح خـطبــه ٣ نـهـجالبـــــلاغـه(شقشقیه)
(آیت الله مکارم)
🌸🍀 *خلافت حضرت علی علیه السلام* 🍀🌸
💎 امام(عليه السلام) در اين بخش از خطبه اشاره به دوران خلافت خويش ـ مخصوصاً هنگام بيعت ـ مى کند.
✅ که چگونه مردم با ازدحام عجيب و بى نظيرى براى بيعت کردن به سوى آن حضرت روى مى آوردند، ✅
⬅️🌸 بيعتى پر شور که در تاريخ اسلام نظير و شبيه نداشت، 🌸
🔳 ولى بعداً که در برابر حق و عدالت قرار گرفتند، ❌
🔳 گروه زيادى نتوانستند آن را تحمّل کنند و راه مخالفت را پيش گرفته و آتش جنگهاى «جمل، صفيّن و نهروان» را روشن ساختند، ❌
🔳 شکاف در صفوف مسلمين ايجاد کردند و از به ثمر رسيدن تلاشها و کوششهاى امام(عليه السلام) *در پيشبرد و تکامل جامعه اسلامى مانع شدند.* ⛔
💎 نخست در ترسيم چگونگى هجوم مردم براى بيعت مى فرمايد: 🔻
🥀«چيزى مرا نگران نساخت جز اين که ديدم ناگهان مردم همچون يال هاى پرپشت و انبوه کفتار به سوى من روى آوردند و از هر سو گروه گروه به طرف من آمدند» 🥀
⬅️ امّا اظهار نگرانى حضرت از هجوم ناگهانى مردم براى بيعت، ممکن است به خاطر اين باشد که چنين بيعت پرشورى، مسئوليّت تازه اى بر دوش حضرت گذاشت،➡️
⬅️ به ويژه آن که پيش بينى پيمان شکنى دنياپرستان را مى نمود.❌❌
💎 سپس امام(عليه السلام) در ادامه اين سخن و ترسيم *ازدحام عمومى مردم سه جمله ديگر اضافه* مى کند و مى فرمايد:
💎 «هجوم به قدرى زياد بود که (نزديک بود دو 🍀 *يادگار پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)) حسن و حسين پايمال شوند.*
🍀و *ردايم از دو طرف پاره شد.*
🔳 و اينها همه در حالى بود که مردم همانند گوسفندانى (گرگ زده که دور چوپان جمع مى شوند) در اطراف من گرد آمدند»
✅ درست است که آن دو بزرگوار در آن موقع *بيش از سى سال داشتند و جوانانى قوى و زورمند* بودند ولى هجوم شديد مردم، آنها را در مورد *حفاظت از پدر، در تنگنا قرارداد.*
❇️❇️
🔰 تشبيه به «رَبيضَةِ الْغَنَم» گوسفندانى که در آغل جمع شده اند» به نادانى مردم نيست آن گونه که بعضى از شارحان پنداشته اند، بلکه اشاره به همان نکته اى است که در بالا آورديم که گوسفندان به هنگام هجوم گرگ، اطراف چوپان را مى گيرند همانند زمانى که در آغل جمع مى شوند.
🔰 مسلمانانى که به خاطر گرگان عصر خليفه سوّم، هر کدام به سويى پراکنده شده بودند و رشته وحدت در ميان آنان کاملا گسسته بود،
🔰 وجود امام(عليه السلام) را حلقه اتّصالى در ميان خود قرار داده، همگى با شور و اشتياق فراوان، گرد او جمع شدند و احساس آرامش مى کردند.🌸🌸
🔳 ولى متأسفانه اين شور و اشتياق ادامه نيافت و هنگامى که مردم در بوته آزمايش و امتحان قرار گرفتند، گروهى نتوانستند به خوبى از عهده اين امتحان برآيند،⛔❌⛔❌
🔳🔰🔳🔰🔳🔰🔳
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 ادامه👈 شـــــــرح خـطبــه ٣ نـهـجالبـــــلاغـه(شقشقیه)
(آیت الله مکارم)
🌸🍀 *خلافت حضرت علی علیه السلام* 🌸🍀
💎 لذا امام(عليه السلام) در ادامه اين سخن مى فرمايد: 🔻🔻
💎⬅️ ولى هنگامى که قيام *به امر خلافت کردم* *جمعى پيمان خود را شکستند و* گروهى (به بهانه هاى واهى سر از اطاعتم پيچيدند و) از دين خدا بيرون پريدند و *دسته ديگرى راه ظلم* و طغيان را پيش گرفتند و از اطاعت حقّ برتافتند» ❌❌
💎 سپس مى افزايد: «آرى به خدا سوگند! آن را شنيده بودند و خوب آن را حفظ داشتند، ولى زرق و برق دنيا چشمشان را خيره کرده، زينتش آنها را فريفته بود» ⚫
⬅️ نخست آنها را به ناآگاهانى تشبيه مى کند که مخالفتشان به خاطر جهلشان است ولى بعد از اين مرحله، فراتر مى رود و با صراحت مى گويد:
⬅️ آنها نسبت به اين حقايق، ناآگاه و بى خبر نبودند،
🔳 بلکه دنياطلبى و هواپرستى شديد ـ که مخصوصاً بعد از فتوحات بزرگ اسلامى و سرازير شدن سيل غنائم گرانبها و عادت به زندگى مرفّه، به ويژه در عصر عثمان پديد آمده بود ـ سبب شد که دنيا را بر دين ترجيح دهند و حقيقت را به افسانه بفروشند. ❌❌
⛔و سراى آخرت را به ثمن بخس متاع دنيا از دست دهند.⛔
❇️ اين سخن کوتاه در حقيقت، عصاره تمام تحليلهايى است که مى توان درباره بروز جنگهاى سه گانه( جمل، صفيّن و نهروان) عصر على(عليه السلام) بيان کرد و هر چه غير از اين گفته شود شاخ و برگهاست.
❇️ اين در واقع درس عبرتى است براى همه مسلمين، در تمام طول تاريخ که هر زمان به دنياپرستى روى آورند. ❌
❌و زرق و برق و زينت دنيا فکر آنان را به خود مشغول دارد.
‼️اختلافات در ميان آنها به اوج خود مى رسد.
و راه هاى وصول به وحدت، به روى آنان بسته مى شود. ⛔
🍀🌼مگر آن که زهد و وارستگى پيشه کنند. و به خود سازى بپردازند.🍀🌼
❇️ امروز نيز به خوبى مى بينيم که سرچشمه تمام اختلافات ميان مسلمين همان اصل است که على(عليه السلام) در جمله هاى کوتاه فوق با استناد به آيه اى از قرآن مجيد به آن اشاره فرموده است. 🔄
(سوره قصص، آيه 83.)
❇️ و به تعبير روشن همان اراده «علوّ در ارض و فساد» و «تمايل به زينتهاى دنيا و فريفته شدن در برابر زرق و برق» آن است❌
❌❇️❌❇️❌❇️❌
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 ادامه 👈شـــــــرح خـطبــه ٣ نـهـجالبـــــلاغـه(شقشقیه)
(آیت الله مکارم)
*نکته ها:*
🔰1_ *بيعت با اميرمؤمنان عمومى و مردمى بود*
❇️ اين بيعت با تمام بيعتهايى که در زمان خلفا شد متفاوت بود. *بيعتى بود خود جوش و فراگير، بدون هيچ توطئه قبلى.* ➡️
❇️ و از عمق جان توده هاى زجر ديده و ستم کشيده،
❇️ *نه مانند بيعت «سقيفه» که* تصميم اصلى را چند نفر بگيرند و مردم را در مقابل عمل انجام شده قرار دهند.
❇️ و *نه همانند «بيعت عمر* » که تنها با تصميم خليفه اوّل پايه ريزى شد.
❇️ و *نه همچون «بيعت عثمان» که* «شوراى شش نفره» با آن ترکيب خاصّش سردمدار آن بود.
🍀🌼و در يک کلام مى توان گفت که *بيعت واقعى و حقيقى، همين بيعت بود* و بقيّه از يک نظر جنبه مصنوعى داشت و از قبل، روى آن کار شده است.🍀🌼
⬅️🔰 قيام کنندگان در برابر «عثمان» هنگامى که بعد از قتل او به سراغ امام(عليه السلام) رفتنند تا با او براى خلافت بيعت کنند،
🔰 حضرت حاضر نشد و هنگامى که اصرار کردند فرمود: «من وزير شما باشم بهتر از آن است که امير باشم»
🔰 زيرا مى دانست پيشگام شدن آنها در بيعت، به اين اتهام دامن مى زند که نقشه قتل عثمان از قبل پى ريزى شده بود. ▪️
🔰 بعلاوه، اگر تنها آنها بيعت مى کردند گروهى مى گفتند تنها قاتلان «عثمان» با او بيعت کردند،
🔰افزون بر اين، امام(عليه السلام) در جبين آنها مى ديد که همه تحمّل پذيرش حق را ندارند;
🔰 آرى حق تلخ و سنگين است، ولى بعداً *مهاجران و انصار آمدند و به آن حضرت اصرار کردند که خلافت را بپذيرد.*
⬅️🔰 «على»(عليه السلام) چاره اى جز پذيرش نديد سپس بر منبر قرار گرفت و مردم گروه گروه آمدند و با او بيعت کردند،
🔰⬅️ تنها افراد اندکى سرباز زدند ولى امام(عليه السلام) اصرارى در اجبار آنان نداشت،
▪️ از کسانى که از بعيت سرباز زدند «سعد بن ابى وقّاص» و «عبدالله بن عمر» بود.
❇️❇️
👈به اعتقاد ما و مطابق مدارک غير قابل انکار، «على»(عليه السلام) از سوى خداوند به جانشينى پيامبر نصب شده بود، نه تنها در «غدير خم» که در موارد متعدّدى، پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) آن را تأکيد فرمود، هرچند به دلايلى که اين جا جاى شرح آن نيست، بعد از رحلت پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) گروهى به مخالفت با آن برخاستند،
⏪ ولى به هر حال بعد از کشته شدن «عثمان» اعلام حمايت عجيب و فراگير از سوى مردم نسبت به آن شد، حمايتى که حتّى در هيچ يک از نظامهاى دموکراسى به هنگام اخذ آرا، چنان حمايتى از کسى ديده نشده است و تنها نمونه آن در عصر پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) در بيعتهايى همچون «بَيْعَتِ شَجَرَه» ديده مى شود،
⏪اين بيعت از شناختى که مردم از روحيّات على(عليه السلام) و مقام علم و تقوا و زهد و مديريت او داشتند سرچشمه مى گرفت و زد و بندهاى سياسى مطلقاً در آن وجود نداشت و چنان پرجوش بود که حتّى توطئه گران سياسى که «على»(عليه السلام) را براى وصول به مقاصد خود عنصرى نامطلوب مى دانستند، در عمل انجام شده واقع گشتند و پيش از اين که تصميمى بگيرند کار از کار گذشته بود;
👌 و اگر مردم را به حال خود رها مى کردند جامعه اى آزاد، آباد و مملوّ از عدل و داد، آن چنان که قرآن مجيد طراحى کرده است به وجود مى آمد.
⏪ولى چنان که خواهيم ديد، همان توطئه گران و ريزه خواران خوان عثمانى و غارتگران بيت المال و هوس بازان ميدان سياست، تدريجاً به تحريک مردم پرداختند و احساسات مذهبى آنها را بازيچه مقاصد سياسى خود ساختند و در ميدان «جمل، صفّين و نهروان» شکافهاى عميقى بر پيکر اسلام وارد ساختند.
ــــــــــــــــــــــــــــ 🔰
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 ادامه 👈شـــــــرح خـطبــه ٣ نـهـجالبـــــلاغـه(شقشقیه)
(آیت الله مکارم)
نکته :٢
👈2ـ سرچشمه انحرافات اجتماعى
🔰امام(عليه السلام) در جمله هاى بالا عامل اصلى انحراف از حق را در عصر خودش (و طبعاً در همه اعصار) «حب دنيا و دلباختگى در برابر زرق و برق آن» مى شمرد و ريشه جنگهاى خونين «جمل» و «صفّين» و «نهروان» را در اين موضوع مى داند و بر آيه شريفه قرآن تأکيد مى ورزد که سراى آخرت، تنها از آن کسانى است که اراده برترى جويى و فساد در زمين را ندارند.
🔰اين چند جمله کوتاه، واقعيّت بسيار مهمّى را بازگو مى کند که بازتاب آن را در سراسر تاريخ بشر مشاهده مى کنيم. همه جا برترى جويى ريشه جنگها و نزاعها خونين را تشکيل مى دهد، هواپرستى و علاقه به فساد در زمين عامل اصلى نابسامانى هاست 👌و به همين دليل تا با اين خوهاى شيطانى، مبارزه فرهنگى نشود و ايمان و اعتقاد راسخ، سدّى در برابر آن ايجاد نکند، ما هميشه شاهد جنگهاى خونين و بى عدالتيها و نابسامانيها در جامعه بشرى خواهيم بود و حتّى کسانى را خواهيم ديد 👈👈که تمام ارزشهاى انسانى و مفاهيم اخلاقى و عناوينى همچون آزادى، حقوق بشر و غير آن را دست مايه خود براى وصول به اين اهداف قرار مى دهند.👉
👌جالب اين که امام(عليه السلام) از گروهى سخن مى گويد که اعتقادشان با عملشان در تضادّ است، ظاهراً مسلمانند و آيات قرآن و از جمله آيه «تِلْکَ الدّارُ الآخِرَةُ...» را شنيده اند و به آن ايمان دارند ولى انگيزه هاى نيرومند دنياپرستى و طوفان هوا و هوس و دلبستگى فوق العاده به زرق و برق دنيا، اساس ايمان و عقيده آنها را تکان مى دهد👉👈 و چنان سيلاب عظيمى در درونشان ايجاد مى کند که سدّ ضعيف ايمانشان را در هم مى شکند و با خود مى برد و اين سرنوشت تمام کسانى است که از ايمانى سست و هوا و هوسى نيرومند برخوردار باشند.
ــــــــــــــــــــــــــــ 🔰
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 ادامه 👈شـــــــرح خـطبــه ٣ نـهـجالبـــــلاغـه(شقشقیه)
(آیت الله مکارم)
نکته ٣:الف
👈3_ اشاره اى به جنگهاى سه گانه عصر على(عليه السلام)
⏪در خطبه بالا اشاره کوتاه و پرمعنايى به جنگهاى «جمل» و «صفين» و «نهروان» که گردانندگان آنها تحت عنوان «ناکثين» و «قاسطين» و «مارقين» معرّفى شده بودند آمده است به همين دليل ضرورت دارد اشاره گذرايى به جنگهاى سه گانه بالا داشته باشيم.
الف) جنگ جمل
❇️ *حدود سه ماه بيشتر از بيعت با اميرمؤمنان* «على»(عليه السلام) نگذشته بود که تحمّل عدالت آن حضرت بر گروهى از مستکبران، *سخت و ناگوار آمد.*
❇️ و مخالفتها از سوى آنان شروع شد.
«معاويه» در شام پرچم مخالفت را بر افراشت و حاضر به پذيرش بيعت نبود و براى روياروى با حضرت آماده جنگ مى شد. ➡️
💎🍀«على»(عليه السلام) به فرمانداران خود در سه شهر «کوفه» و «بصره» و «مصر» نامه نوشت تا نيروهاى جنگى خود را براى مقابله با «معاويه» اعزام دارند.🍀
⬅️ در اين گير و دار «طلحه» و «زبير» به بهانه سفر عمره، راهى «مکّه» شدند. ➡️
🔳 و در «مکّه» «عايشه» را که از بيعت با آن حضرت ناراضى بود با خويش همراه کردند و به عنوان هوادارى از خون عثمان به سمت «بصره» حرکت نمودند.
🔳 قراين به خوبى گواهى مى داد که آنها نه در فکر خوانخواهى «عثمان» بودند و نه دلسوزى براى اسلام، زيرا قاتلان «عثمان» در «بصره» نبودند;
🔳 بعلاوه لازمه هوادارى از «عثمان» مخالفت با اميرمؤمنان(عليه السلام) نبود، تازه «طلحه» خود از سران مبارزان بر ضدّ «عثمان» بود.
🔳 روشن است که هدف آنها از پيمان شکنى (چون با على(عليه السلام) بيعت کرده بودند)، رسيدن به جاه و مقام بود.
⬅️❇️ اميرمؤمنان(عليه السلام) که از اين امر به خوبى آگاه بود، با همان لشکرى که براى دفع توطئه شاميان آمده کرده بود به سوى «بصره» حرکت کرد. ➡️
❇️ و نامه اى به فرماندار «کوفه» «ابو موسى اشعرى» براى تقويت اين سپاه نوشت ـ گرچه ابوموسى به نداى امام پاسخ مثبت نداد ولى در نهايت حدود نه هزار نفر از «کوفه» به سوى امام حرکت کردند ـ
❇️ و در ماه «جمادى الاخرى» دو لشکر با هم روبه رو شدند و به نقل «تاريخ يعقوبى» اين جنگ *تنها چهار ساعت طول کشيد* که لشکر «طلحه» و «زبير» در هم شکست.
❇️⬅️ در اين جنگ به گفته بعضى ده هزار نفر و به روايتى *هفده هزار نفر از طرفين* کشته شدند و با اين ضايعه عظيم نخستين مخالفت جدّى، درهم شکسته شد و مسئوليّت آن برگردن آتش افروزان جنگ قرار گرفت.
⬅️❇️⬅️❇️⬅️❇️⬅️
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin