قیام ۱۹ دی۱۳۵۶ شمسی: * عامل اصلی قیام ۱۹ دی، انتشار مقاله‌ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات بود.این مقاله به مناسبت روز کشف حجاب و نزدیکی سالگرد انقلاب سفید در ۱۷ دی ۱۳۵۶ش به چاپ رسید.نام نویسنده احمد رشیدی مطلق بود که آن را مستعار دانسته‌اند. به‌گفته سر آنتونی پارسونز، سفیر سابق انگلیس در ایران، با توجه به سلسله مراتب تصمیم‌گیری در حکومت پهلوی، تصمیم به نگارش و انتشار این مقاله از طرف شخص محمدرضا پهلوی یا ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) یا هیئت دولت بوده است. در این مقاله امام خمینی و مخالفانِ انقلاب سفید شاه، عوامل ارتجاع (مخالفت با تجدد جامعه و تمایل به اوضاع قدیمی) شمرده شده و امام خمینی مسئول خون‌های ریخته شده در واقعه پانزده خرداد دانسته شد. همچنین خمینی مردی ماجراجو ولی بی‌اعتقاد، وابسته به مراکز استعماری، جاه‌طلب و دنبال کسب شهرت خوانده شد. هدف از این مقاله را تخریب چهره امام خمینی دانسته‌اند. *علاوه بر چاپ این مقاله، عوامل دیگری را نیز در شکل‌گیری این قیام تأثیرگذار دانسته‌اند: درگذشت مشکوک سید مصطفی خمینی فرزند امام خمینی حدود سه ماه قبل از قیام ۱۹ دی، در ۱ آبان ۱۳۵۶ش، در نجف که حامیان امام خمینی، حکومت پهلوی را مسئول قتل مصطفی خمینی معرفی می‌کردند. *قیام ۱۹ دی واکنش‌هایی را در پی داشت؛ حکومت پهلوی ۲۵ یا ۲۷ تن از معترضان را از قم تبعید کرد.برخی از مراجع تقلید مانند سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در ۲۲ دی، قتل معترضان در واقعه ۱۹ دی و محتوای مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه را محکوم کردند. همچنین برخی از گروه‌های سیاسی کشته شدن معترضان در روز ۱۹ دی را محکوم کردند. پس از چهل روز از واقعه ۱۹ دی، در تبریز، مراسم چهلم شهیدانِ ۱۹ دی در ۲۹ بهمن برگزار شد. بین شرکت‌کنندگان و نیروهای حکومت پهلوی درگیری به وجود آمد و به خشونت کشیده شد. ده‌ها کشته و صدها زخمی پیامد این واقعه بود.