ابتدا مفهوم صبر را مختصری توضیح بدهیم راغب صبر را خویشتن داری در سختی‌ها و طراحی خویشتنداری بر آنچه خوشیان خوشایند نیست معنا کرده‌اند 7

در فرهنگ لغت قاموس قرآن صبر را خویشتن داری و حبس نفس بر چیزی که شرح و عقل تقاضا می کند یا از چیزی که شرح و عقل از آن نهی می کند به حساب اختلاف موارد نام آن فرق می کند اگر در مصیبت باشد آن را صبر گویند و ضد آن جز است اگر در جنگ باشد شجاعت می‌نامند و ضد آن ترس است و اگر در پیش آمد باشد آن را سعه صدر می گویند 8

صبر در اصل نام نوعی گیاه است که بسیار تلخ است و گویا از این تحمل تلخی آن گیاه کم کم مفهوم صبر بر ناملایمات استفاده شده است 9

اما موضوع بحث امشب درباره نقش صبر در نظام ایمانی و توفیقات مومنین است 10

اصولاً هرچه یک انسان هدفمند عطر و بزرگتر باشد سختی ها و گرفتاری ها موانع و دشمنان بیشتری خواهد داشت 11

مقام معظم رهبری ت آیت‌الله خامنه‌ای یک جزوه دارند درباره صبر که با وجود مختصر و کم حجم بودن بسیار بسیار مفید عمیق و دارای درس ها و آثار و برکات است که حقیر با وجود اینکه قبل از ایشان کتاب های دیگر یا احادیث و مطالب دیگری را در این موضوع دیده بودم اما تحویل ایشان را تا به حال در کلام هیچ کدام از متفکران اسلامی ندیده بودم 12

ایشان در تعریف مفهوم صبر اینطور می گویند که صبر عبارت است از مقاومت در مسیر تکامل در برابر عوامل شرآفرین فساد آفرین و انحطاط آفرین 13

ایشان قائلم که یک معنای انحرافی و نادرست و مبهم از صبر در اذهان رایج شده است که اتفاقاً مضر و باعث بی اراده شدن و اسارت انسان ها می شود 14

صبر در معنای غلط آن یعنی هرجا مشکلی بود برای توجیه آن مشکل هرچند آن مشکل از طرف ظالمین و قابل برطرف بود بگوییم صبر کنید این سرنوشت است 15

این معنای انحراف از صبر باعث می شود که دشمن با سوء استفاده از این مفهوم مردم را مجبور و به نوعی متمایل به ذلت پذیری کند 16

اما معنای درستان که گفته شد بسیار عمیق و دقیق است مقاومت در مسیر تکامل یعنی اولاً صبر یک امر روحی روانی اخلاقی و رفتاری مثبت و کنش گرانه و فعالانه است و ثانیاً در مسیر تکامل باید باشد و الا اگر صبر در مسیر تکامل نباشد معنای آن نادرست خواهد شد و اتفاقاً به ضد خود تبدیل خواهد شد 17

برای بهتر جا افتادن مسئله باید ما انسان‌شناسی درست و دقیقی داشته باشیم و در کنار این انسان شناسی جهان شناسی خداشناسی معرفت شناسی باید داشته باشیم و الا در صورتی که در این مفاهیم ایراد داشته باشیم قطعاً در فهم معانی مفاهیم دینی و بصیرت ایمانی دچار مشکل خواهیم شد 18