برگرفته از جلسه سیری در صحیفه سجادیه مورخ ۱۲ تیر ۹۷ – مسجد جامع ازگل
استاد فاطمی نیا:
"همین امروز باید توبه کنی؛
همین ساعت، همین الان!
جاهلی قرص مضری بخورد، همان موقع او را به بیمارستان می برند؛
اگر تأخیر بیفتد می میرد…"
در محضر استاد فاطمی نیا
@fateminiya_ir
هدایت شده از آستان فاطمی|حرم حضرت معصومه س
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💠 حضرت عیسی علیه السلام با یک ماموریت مهم از مادر متولد شد!
🎙 آیت اللّه میرباقری
#کلیپ
🔷🔸💠🔸🔷
https://eitaa.com/joinchat/4045733908C710c8085de
هدایت شده از آستان فاطمی|حرم حضرت معصومه س
حجت الاسلام دادسرشت تهرانی 03-10-402.mp3
3.37M
💠 احکام نماز
⏱03 دی 1402
📌این مجموعه را با هشتگ #احکام_حرم دنبال کنید.
🆔@astanfatemi
استفاده می کند.
متوجه شدم

Toggle navigation
شخصیت و موقعیت امّالبنین در اسلام
نوع مقاله : تاریخ و رجال
موضوعات
تاریخ و رجال
اصل مقاله
نسب و حسب امّالبنین
امّالبنین؛ (فاطمه)، دختر حزام بن خالد بن ربیعه (برادر شاعر معروف دورانِ قبل از اسلام- عصر جاهلیت- صاحب یکی از محلّقات سبعه)، فرزند عامربن کلاببن ربیعة بن عامربن صعصعه کلابی. (1)
مادرش؛ شمامه، دختر سهیلبن عامربن مالکبن جعفربن کلاب (2) و اجداد و نیاکان او، همه از دلاوران عرب در عصر جاهلیت بودند که حماسههای جاویدان داشتند، تا آنجاکه در شجاعت و سخاوت زبانزد خاص و عام بودند. در وصف آنها همین بس که جناب عقیلبن ابوطالب گفت:
«در میان قوم عرب نمیتوان کسی را یافت که از پدران و نیاکان امّالبنین شجاعتر و دلاورتر باشد.»
داستان ولادت امّالبنین
آوردهاند که حزامبن خالدبن ربیعه، در حال سفر بود که همسرش، فاطمه (امّالبنین) را به دنیا آورد. او در یکی از شبها خواب دید که بر روی زمین حاصلخیزی نشسته و از دوستان و یاران خود دوری گزیده است و در این حال، مرواریدی در دست دارد که پیوسته آنرا زیرورو میکند و بر زیبایی آن، سخت شیفته است. ناگاه مردی از سوی بادیه، سوار بر اسب، به سوی او آمد. همینکه به او رسید، سلام کرد و آن مرد جواب سلامش را داد. آنگاه مرد سوارکار گفت: این مروارید را که در دست داری، چند میفروشی؟
وی پاسخ داد: من قیمت آن را نمیدانم. شما آن را چند میخری؟ آن مرد پاسخ داد: من نیز نمیدانم قیمت آن چند است. امّا میخواهم آنرا به یکی از امیران هدیه کنم. در عوض چیزی را برای تو ضمانت میکنم که گرانبهاتر از درهم و دینار است. حزامبن خالد پرسید: آن چیست که از درهم و دینار گرانبهاتر است؟!
گفت: من ضمانت میکنم که تو نزد او قرب و مقام و جاه و جلال ابدی داشته باشی.
حزام گفت: واقعاً تو مرا به این مقام میرسانی؟
گفت: آری.
پرسید: تو هم در این ماجرا واسطه من میشوی؟!
گفت: آری، من واسطهات میشوم. پس آنرا به من بده. حزام مروارید را به آن مرد داد. همینکه از خواب بیدار شد، رؤیای خود را بر دوستانش حکایت کرد و از آنها خواست آنرا تعبیر کنند؛ یکی از آنان گفت: اگر خواب تو، رؤیای صادق باشد، پس خداوند به تو دختری میبخشد که یکی از بزرگان از او خواستگاری میکند و به همین خاطر به خویشاوندی با او مفتخر شده، به شرافت و سیادت نائل خواهی شد.
وقتی از سفر برگشت، متوجه شد که همسرش «ثمامه بنت سهیل» وضع حمل کرده است. شکفته و خرسند شد و با خود گفت: آن رؤیا، صادقه بود!
از وی پرسیدند: نامش چه بگذاریم؟ گفت: نامش را فاطمه و کنیهاش را امّالبنین بگذارید.
متأسفانه تاریخ دقیق ولادت این بانوی بزرگوار مشخص نیست. در حالیکه تاریخ، گاه پیش افتادهترین مسائل در مجالس لهو و لعب خلفای بنیامیه و بنیعباس را ثبت میکند؛ مثلا رنگ گردنبند میمون و یا توصیف صدای گرفته دربار و امثال آن را. امّا از حالات و زندگی این زن قهرمان چیز زیادی به دست نداده است؛ زنیکه سراسر زندگیاش مملو از ارزش و آرمانهای بلند و مواضع عزتمند بود. اینجا است که باید پرسید: چه شد موعظهها، دانشها و قهرمانیها و جهاد و صبر و مقاومت زنیکه بخشی از حیاتش را در بیت امامت سپری کرد؟! و این به راستی که دردناک است.
بههر صورت شاید بتوانیم به تاریخ ولادت او دست یابیم، آنهم از طریق ولادت فرزند ارشدش، قمربنیهاشم، که مورّخان آن را سال 26 هجری نوشتهاند و عمر شریفش بههنگام شهادت در سرزمین کربلا، حسب روایت طبرسی در کتاب خود (اعلام الوری)، 34 یا 38 سال بوده است.
ضمن اینکه همه میدانند واقعه عاشورا بهسال 61 ق. رخ داد. از اینها گذشته، وقتی امام علی (ع)، پس از شهادت حضرت فاطمه (س)، از برادرش عقیل میخواهد زنی را به او معرفی کند که از تبار شجاعان و دلاوران باشد و همین کلام حضرت علی (ع) خود نشانگر آن است که «امّالبنین» در آن دوران، دختری به سن بلوغ جنسی و عقلی رسیده بوده و لذا میتوانست همسر آن حضرت باشد. روشن است اگر سن او زیر 15 سال بود، عقیل
1- اعلمی، اعلام النساء، ج 1، ص 241؛ حکیمی، اعیان النساء، ص 48
2- حکیمی، اعیان النساء، به نقل از ابصار العیون، سماوی، ص 50
ص: 24
از او یاد نمیکرد. به خصوص که او به علم انساب آشنایی کامل داشت و معقول آن بود که دختری را برای برادرش برگزیند که هم از نظر سن و سال و هم از جهت صلاحیت و شایستگی مناسب وی باشد.
همچنین بعید به نظر میرسد این وصلت بعد از سال 26 هجری صورت گرفته باشد؛ چرا که فرزند برومندش، عباس (ع) در سال 26 و یا 23 هجری به دنیا آمده است.
عقیل نزد پدر وی (حزام) رفت و به او گفت: شرافت دنیا و آخرت را برای تو به ارمغان آوردهام! پاسخ داد و آن چیست؟ عقیل گفت: آمدهام تا دخترت را برای برادرم علیبن ابیطالب خواستگاری کنم و او علاقمند است داماد تو شود، بهجهت والایی و اصالت نسب و شرف خاندانت.
حازم گفت: هیچکس به این مقام نایل نمیشود تا با مادرش مشورت کنم. آنگاه عقیل منتظر ماند و حازم، پدر امّالبنین نیز بر همسرش وارد شد و در همان حال شنید که دخترش فاطمه (امّ البنین) خوابی را برای مادرش تعریف میکند.
خواب و رؤیای امّ البنین
نقل شده که امّالبنین خوابش را برای مادرش اینگونه تعریف کرد:
در خواب احساس کردم که در باغ و بوستان پرمیوهای نشستهام. در آن، رودهای فراوان جاری است و آسمان صاف و قرص ماه در میدرخشید و ستارگان نور افشانی میکنند و من به عظمت آفرینش خداوند بزرگ میاندیشیدم که چگونه آسمان را بدون پایه و ستون برافراشته و این ماه تابان و ستارگان درخشان را آفریده است؟!
غرق در این اندیشهها بودم که ناگاه بهنظرم آمد ماه از دل آسمان کنده شد و در دامانم افتاد. چنان درخششی داشت که چشمها را خیره میکرد. متعجب و شگفتزده شدم. باز متوجه شدم سه ستاره درخشان دیگر به دامانم افتاد تا آنجاکه نور و تلألؤ آنها، پرده بر دیدگانم افکند. تعجب و حیرت بر من مستولی شد و بناگاه صدای هاتفی را شنیدم- بی آنکه صورتش را ببینم- گفت:
بشارت باد بر تو ای فاطمه، به خاطر این سروران ارجمند،
که همچون سه ستاره درخشان و یک ماه تاباناند.
پدرشان سید و سالار کلّ کائنات است.
پس، از پیامبر خدا، آنچنانکه در خبر آمد ...
وقتی این سخنان را شنیدم، سراسیمه شده، با ترس وفزع از خواب پریدم. از مادرم پرسیدم: تعبیر این خواب چیست؟ گفت: دخترم! اگر خواب تو رؤیای صادقه باشد، با یک مردی بسیار بزرگوار و ارجمند، که نزد خداوند مقامی بس والا دارد و افراد عشیرهاش از او پیروی و اطاعت میکنند، ازدواج میکنی و از او چهار فرزند به دنیا میآوری، اوّلین آنها سیمایی چون ماه دارد و سه تن دیگر نیز بمانند ستارگان درخشاناند.
پدرش (حزام) وقتی این مطلب را شنید، با تبسم و لبخند به سویشان آمد و گفت:
دخترم! خواب و رؤیای تو راست بود. مادر رو به پدر کرد و پرسید: از کجا متوجه این مطلب شدی؟ گفت: هم اکنون عقیلبن ابیطالب در خانه ماست تا دخترت را خواستگاری کند. پرسید: خواستگاری برای چه کسی؟ گفت: برای کسیکه لشکر دشمن را از هم میگسلد، وجود مبارکش مظهر عجایب و شگفتیهاست. پیکان جهتدار خداوند و قهرمان بلامنازع شرق و غرب عالم است. او همانا امام علیبن ابیطالب (ع) است.
پس از این ماجرا بود که حزام شادمان و خندان به سوی عقیل برگشت. عقیل وقتی او را دید، پرسید: چه خبر؟ گفت: به خواست خداوند خیر است. ما قبول کردیم که دخترمان کنیز امیر مؤمنان (ع) شود. عقیل گفت: او کنیز نیست، بلکه همسر علی خواهد بود.
1- اعیان الشیعه، ج 7، ص 429 و ج 8، ص 389، منظور حضرت علی 7 این بود که فرزندی شجاع و برومند برای او
علاوه براین، گمان نمیرود چنین دختری تا سن 23 و یا 24 سالگی، بدون شوهر مانده باشد؛ زیرا پسرش عباس (ع) در زمان شهادتش حدود 34 سال داشت. بنابراین، ارجح آن است که سن او هنگام ازدواج با امیر مؤمنان (ع) 17 تا 21 سال باشد و چون نطفه نخستین فرزند، معمولًا پس از یکسال منعقد میگردد، لذا میتوان گفت که سن او در زمان به دنیا آوردن عباس (ع) حدود 18 تا 22 سال بوده و از این رهگذر، زمان تقریبی ولادت حضرت عباس را در سالهای بین 5 و 9 ق. دانست.
در این میان کسانی بر این باورند که امّالبنین در زمان واقعه عاشورا، حدود 55 سال داشته است. اگر چنین باشد، میتوان گفت زمان تولد عباس (ع) در سال 6 ق. بوده است. در این صورت به نظر میرسد امّالبنین یکسال از امام حسین (ع) کوچکتر بوده و آن حضرت در زمان ولادت عباس (ع) حدود 18 الی 22 سال داشته است. پس سال تولد ایشان را میتوان بین سالهای 5 و 9 هجری در نظر گرفت. البته برخی گفتهاند: او در زمان وقوع حادثه عاشور (سال 61 ق.) حدود 55 سال داشته است.
تربیت و جایگاه معنوی حضرت امّ البنین
امّ البنین در خانوادهای اصیل و شریف بزرگ شد و تربیت یافت؛ خانوادهای که والاترین، ارجمندترین و نجیبترین شمرده میشد و بزرگان عرب به آن افتخار میکردند. این خاندان شریف، مظهر جود و کرم، شجاعت و فصاحت، جوانمردی و بزرگمنشی، مکارم اخلاق، عفت و طهارت، اصالت و پاکدامنی و ... بود. آری امّالبنین بانویی بزرگوار بود که در محیطی سرشار از ایمان، زهد و تقوی رشد یافت؛ از اینرو، او زنی بود با تقوا و ورع و دارای عفت نفس و اخلاق و منش پسندیده.
مرحوم شهید اول، همان فقیه پرهیزگار متقی؛ محمدبن مکی عاملی، صاحب کتاب «لمعه دمشقیه» (که از دیرباز در حوزههای علمیه تدریس میشود)، در باره فاطمه (امّالبنین) میگوید:
«امّالبنین را باید جزو زنان با فضیلت و آگاه بهحق اهل بیت (علیهم السلام) شمرد، که در پیروی و ولایت و دوستی و محبت نسبت به آنان، خالص و مخلص بود. در مقابل، اهل بیت (علیهم السلام) نیز او را گرامی میداشتند و جایگاه رفیعی برایش قائل بودند، تا آنجا که حضرت زینب (س)، پس از بازگشت به مدینه، به دیدار او میرود و شهادت چهار فرزندش در کربلا را چنان تسلیت میگوید که گویی تبریک ایام عید است!» (1)
همچنین سید محسن امین، صاحب کتاب معروف «اعیان الشیعه» درباره او مینویسد: «او شاعره، زبان آور و از خاندان اصیل و شجاع عربی برخاسته است.» (2)
به هرحال، از این نشانههای روشن؛ یعنی گزینش او به عنوان همسر علیبن ابیطالب (ع)، تفقّد حضرت زینب (س) از وی و همچنین ذکر نام نیکش در کتب بزرگان علم و فقاهت، همگی نمایانگر منزلت ارجمند و موقعیت بس بلند او نزد خاندان نبوت و طهارت است.
امّالبنین (س) همسر دوم امیر مؤمنان (ع) یا ...؟!
حضرت علی (ع) پس از شهادت حضرت فاطمه (س)، با امّالبنین ازدواج کرد، اما روشن نیست که وی همسر دوم امام (ع) (پس از صدیقه کبری (س) باشد؛ زیرا قرائنی وجود دارد که امیر مؤمنان با خوله، بنت جعفربن قیس حنفی (مادر محمد حنفیه)، ازدواج کرد. البته مورّخان در این زمینه اختلاف دارند، لیکن نزدیکتر به واقعیت آن است که حضرت امیر (ع) پس از درگذشت فاطمه زهرا (س) با امامه بنت ابی العاص، آنگاه با فاطمه معروف ب- «امّالبنین» و با خوله به عنوان همسر چهارم عقد زناشویی بست.
عباسبن علی (ع)، فرزند ارشد امّ البنین (س) محسوب میشود که در سال 24 ق. متولد شده است و بعید به نظر میرسد که امام (ع) بلافاصله، پس از شهادت صدیقه کبری (س) در سال 11 ق. با او ازدواج کرده باشد؛ چرا که لازمه این فرض، آن است که بگوییم امّالبنین بیش از 12 سال دچار حالت نازایی بوده است.
1- مقرم، العباس، ص 72، بهنقل از مجموعه شهید اول.
2- سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج 8، ص 389
ص: 25
داستان ازدواج علی (ع) با امّالبنین (س)
در کتاب «اعیان الشیعه» به نقل از «عمدة الطالب» آمده است:
علی (ع) به برادرش عقیل، که مردی نسب شناس و آشنا به تاریخ و نیاکان عرب بود، گفت:
«زنی را به من معرفی کن که از تبار دلاوران و قهرمانان باشد. میخواهم برای من پسری شجاع و جنگجوبه دنیا آورد.» عقیل گفت: «چرا سراغ فاطمه بنت حزام کلابی نمیروی، که پدران و نیاکان او از شجاعترین و زمندهترین مردان عرباند.» (1)
گفتنی است همین مطلب در کتاب «اعیان النساء» حکیمی نیز آمده است. با این تفاوت که جناب عقیلبن ابیطالب به برادرش علی (ع) میگوید: «برادر! چرا در پی چنین زنی هستی؟» فرمود: مایلم با او ازدواج کنم تا برای من پسر دلاوری به دنیا آورد که فرزندم حسین را در واقعه طف، در کربلا یاری دهد. آنگاه عقیل به ایشان توصیه کرد که با امّالبنین ازدواج کند؛ زیرا او از خاندانی است که پدران و نیاکانش از تمامی قوم عرب شجاعتر و دلاورتر هستند. آنگاه حضرت (ع) از برادرش عقیل خواست که او را از پدرش خواستگاری کند.
زنده است یا به شهادت رسید!»
آری او شبانه روز بر حسین (ع) میگریست و از فرط حزن و اندوه، خواب به چشمانش راه نداشت و اینگونه بود تا از دنیای فانی رخت بربست، البته جایگاه ارجمند بدست نیامده برای بانو امالبنین (س)، مگر بجهت تحقق آن دو قضیه یاد شده (فعل و انفعال)، چرا که او از علم و دانش امیرمؤمنان (ع) روشنایی گرفت و نزد او معارف متعالیه را آموخت و آنچه را که بیشتر مردم از آن اطلاع ندارند، از شویش فراگرفت، افوزن بر این نباید اصالت و ژرفای ایمان و عمق شرافت حسب و نسب او را از یاد برد.
3. محیط خانوادگی خوب و تربیت شایسته؛ بانو امّالبنین (س) پرستنده و عابد و دوستار خیر و نیکی بود. امر به معروف میکرد و خود معروف را انجام میداد. نهی از منکر مینمود؛ چرا که او از سلالهای پاک و ارجمند و محیطی نیکو برخوردار بود و اجداد و نیاکانش نیز به مکارم اخلاق و خصال پسندیده معروف بودند. از همه اینها گذشته، او تحت حمایت و سرپرستی پدر و مادری جلیل القدر و گرانمایه و با ادب تربیت یافت و همین امر باعث شد تا او از همان اوان کودکی به عفت و عفاف و حجاب و حُسن رفتار و دیگر صفات نیکو و پسندیده متصف شود و این ویژگیها ایشان را به درجهای رساند که در عشق نسبت به حسین (ع) و فداکاری در راه او و تقدیم چهارپاره وجودش برای حمایت از او، به مرحله ذوب شدن در حبّ حسین (ع) نائل آید.
البته عکس این مطلب نیز صادق است، تا آنجا که محیط نا مناسب و ناهنجار خانوادگی میتواند آدمی را به یک حیوان درنده و خوک صفت مبدّل سازد و به مادون انسانیت تنزل دهد. نمونه روشن آن، عملکرد یزیدبن معاویهبن ابو سفیان نسبت به امام حسین (ع) و یارانش بود که آنها را
هدایت شده از Sunrise
❌طریقه تحریم کلی برنامه دیجی کالا❌
🔹 عکس سمت چپ توهین کارمند دیجی کالا به ساحت مقدس فاطمه زهرا سلام الله علیها😡
#تحریم_دیجی_کالا
8.4M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
❌اسرائیل غزه را با خاک یکسان کرده است باز هم رهبر شما میگوید اسرائیل شکست خورده میدان است ؟
شما ارزشی ها فازتون چیه ؟
✅فقط یک کلام :حرف سید علی خطا نمیرود
⬅️ میگویی نه پس بشنو ببین .
هدایت شده از فاطمه موقرمقدم
15.92M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا