📖 سپس در چهارمين نكته مى‌فرمايد: «با تواضع نعمت (الهى) كامل مى‌گردد»؛ (وَ بِالتَّوَاضُعِ تَتِمُّ النِّعْمَةُ)
رابطۀ تواضع با اتمام نعمت از اينجاست كه هم خداى متعال كسانى را كه از نعمت‌هايش برخوردار مى‌شوند و گرفتار كبر و غرور نمى‌گردند؛ بلكه در برابر خلايق تواضع بيشترى مى‌كنند مشمول لطف و رحمت خاصش مى‌گرداند و بر نعمتش مى‌افزايد و هم بندگان خدا وقتى چنين حالتى را در او ببينند كه كثرت #نعمت باعث فزونى تواضع او شده او را لايق سربلندى و سرپرستى و پيشوايى جامعه مى‌بينند و عظمت او در چشم مردم بيشتر مى‌شود.
در حديثى در اصول كافى آمده است كه #امام_صادق عليه السلام فرمود: «خداوند متعال به موسى عليه السلام خطاب كرد: اى موسى! آيا مى‌دانى چرا تو را مخاطب خود ساختم و با تو تكلم كردم و ديگران را چنين افتخارى ندادم؟ موسى عرض كرد: پروردگارا براى چه بود؟ خداى متعال وحى فرستاد كه اى موسى! من تمام بندگانم را بررسى كردم احدى را از تو متواضع‌تر نيافتم. تو هنگامى كه نماز مى‌خوانى صورت خود را بر خاك مى‌نهى (از اين حديث شريف روشن مى‌شود كه در نمازهاى قبل از #اسلام به هنگام نماز و عبادت صورت بر خاك نمى‌گذاردند، موسى بن عمران براى ابراز نهايت تواضع اين كار را انجام مى‌داد)».
در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «إنَّ أفْضَلَ النّاسِ عَبْداً مَنْ تَواضَعَ عَنْ رِفْعَةٍ ؛ برترين بندگان خدا كسى است كه در عين بزرگى و عظمت تواضع كند».
در حديثى از امام اميرمؤمنان مى‌خوانيم: «التَّواضُعُ زَكاةُ الشَّرَفِ ؛ زكاتِ مقام و شرافت، تواضع است».
اصولاً يكى از فلسفه‌هاى عبادات اسلامى مخصوصاً نماز و زيارت خانۀ خدا پرورش روح تواضع در انسان است.
در حديثى از رسول خدا مى‌خوانيم: روزى به يارانش فرمود: «ما لي لا أَرىٰ عَلَيْكُمْ حَلاوَةَ الْعِبٰادَةِ ؛ چرا شيرينى عبادت را در شما نمى‌بينم؟ قالوا و ما حلاوة العبادة ؛ عرض كردند: شيرينى عبادت چيست؟ «قالَ: التَّواضُعُ ؛ فرمود: #تواضع است»
📖 در پنجمين نكتۀ حكيمانه مى‌فرمايد: «با پذيرش هزينه‌ها (و رنج‌ها ومشكلات) عظمت و سرورى حاصل مى‌گردد»؛ (وَ بِاحْتِمَالِ الْمُؤَنِ يَجِبُ السُّؤْدَدُ)
💡 «مُؤَن» جمع «مؤنه» به معناى هزينه و «سُؤْدَد» به معناى بزرگى و سرورى است.
زندگى دنيا آميخته با انواع مشكلات است مخصوصاً براى رسيدن به مقامات والا، مشكلات بيشترى را بايد تحمّل كرد و نازپروردگان متنعم به جايى نمى‌رسند.
نازپرورده تنعّم نبرد راه به دوست `عاشقى شيوۀ رندان بلاكَش باشد` مرحوم مغنيه در شرح اين جمله مى‌گويد: كسى كه بارهاى سنگين مردم را بر دوش كشد مردم او را بر سر خود مى‌نشانند و او را اهل رهبرى و رياست مى‌بينند، دين و رنگ و نَسَبش هر چه باشد ولى كسانى كه مردم از آنها بهره‌مند نمى‌شوند به آنها همانند موجودى نگاه مى‌كنند كه هيچ ثمره‌اى ندارد، هر چند دنيا را از علم و دانش خود پر كند. در حديثى از #امام_صادق عليه السلام مى‌خوانيم: «ثَلاثٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كانَ سَيِّداً كَظْمُ الْغَيْظِ وَ الْعَفْوُ عَنِ الْمُسيءِ وَ الصِّلَةُ بِالنَّفْسِ وَ الْمالِ ؛ سه چيز است در هر كَس باشد رياست و سرورى پيدا مى‌كند: فرو بردن خشم و عفو خطاكاران و خدمات و جانى و مالى به ديگران». در حديث مشروحى كه #امام_كاظم عليه السلام خطاب به «هشام بن حَكَم» مسائل مهمى را بيان فرموده و مرحوم كلينى آن را در صدر جلد اول كتاب كافى قرار داده است در بخشى از آن مى‌خوانيم كه امام عليه السلام مى‌فرمايد: «يَا هِشَامُ إِنَّ الْعَاقِلَ نَظَرَ إِلَى الدُّنْيَا وَ إِلَى أَهْلِهَا فَعَلِمَ أَنَّهَا لَا تُنَالُ إِلَّا بِالْمَشَقَّةِ وَ نَظَرَ إِلَى الْآخِرَةِ فَعَلِمَ أَنَّهَا لَا تُنَالُ إِلَّا بِالْمَشَقَّةِ فَطَلَبَ بِالْمَشَقَّةِ أَبْقَاهُمَا ؛ اى هشام! عاقل نظرى به دنيا و اهلش افكند و دانست آن را جز با مشقت نمى‌توان به دست آورد و نگاهى به آخرت كرد و دانست آن نيز جز با مشقت به دست نمى‌آيد از اين رو با تحمل مشقت، آن را كه بقاى بيشترى داشت (آخرت) طلب نمود»
📖 سپس امام عليه السلام در ششمين جملۀ حكمت آميز مى‌فرمايد: «با روش عادلانه، دشمن مقهور و مغلوب مى‌شود»؛ (وَ بِالسِّيرَةِ الْعَادِلَةِ يُقْهَرُ الْمُنَاوِئُ)
💡 «مُناوىء» به معناى «دشمن» از ريشۀ «مناواة» به معناى «دشمنى» است؛ زيرا دشمن هنگامى موفق به كار خود مى‌شود كه دستاويزى پيدا كند. كسى كه روش عادلانه دارد، دستاويزى به دست دشمن نمى‌دهد و همين باعت مقهور شدن اوست.
➕ افزون بر اين كسى كه روش عادلانه‌اى دارد طرفداران زيادى در ميان مردم پيدا مى‌كند و آن كَس كه طرفداران زياد دارد دشمنش مقهور مى‌شود.
➕ افزون بر همۀ اينها چنين كسى مورد الطاف الهى است و خداوند چنين بندۀ عدالت‌پيشه‌اى را در برابر دشمنانش تنها نمى‌گذارد و او را پيروز مى‌گرداند و به گفتۀ شاعر:
دشمن به كين نشسته مولا نمى‌گذارد
الطاف بى‌كرانش تنها نمىگذارددر حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «الْعَدْلُ جُنَّةٌ واقِيَةٌ وَ جَنَّةٌ باقِيَةٌ ؛ #عدالت سپر نگهدارنده و بهشت جاودان است». در روايت ديگرى از غرر الحكم مى‌خوانيم: «اِعْدِلْ تَدُمْ لَكَ الْقُدْرَةُ ؛ عدالت پيشه كن تا قدرت تو پايدار ماند». اصولاً عدالت، اساس نظام تكوين و تشريع است، همان‌گونه كه در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ ؛ به وسيلۀ عدالت و نظم، آسمان و زمين برپاست». در حديث ديگرى نيز از اميرمؤمنان على عليه السلام آمده است: «الْعَدْلُ حَياةُ الْأحْكامِ؛ عدالت روح و حيات احكام است». بنابراين كسى كه روش عادلانه را در زندگى خود برگزيده است، هماهنگ با نظام هستى و همگام با شريعت اسلام است و چنين كسى به يقين بر دشمنانش پيروز مى‌شود. 🔍 در ذيل خطبۀ 216 نيز شرحى در اين زمينه بیان شده است.
📖 در هفتمين و آخرين جملۀ اين كلام حكيمانه مى‌فرمايد: «با حلم و بردبارى در برابر سفيهان، ياوران انسان بر ضد آنها زياد مى‌شوند»؛ (وَ بِالْحِلْمِ عَنِ السَّفِيهِ تَكْثُرُ الْأَنْصَارُ عَلَيْهِ)
شبيه همين معنا در حكمت 206 گذشت. بى‌شك در هر جامعه‌اى افراد سفيه و كم‌خردى هستند كه كار آنها خرده‌گيرى بر بزرگان و گاه پرخاشگرى است و هرگونه درگيرى با آنان سبب وهن افراد باشخصيت و جرأت و جسارت سفيهان مى‌گردد؛ بنابراين بهترين روش در مقابل اين گونه افراد همان‌گونه كه در آيات فراوانى از آيات قرآن مجيد آمده و در كلام نورانى بالا اشاره شد، بردبارى و تحمل و بى‌اعتنايى به گفتار و سخنان آنهاست. از آنجا كه آنها حريم افراد باشخصيت را مى‌شكنند و جسورانه سخن مى‌گويند، اين تحمل و بردبارى سبب مى‌شود چهرۀ مظلوميت به خود بگيرند و مردم فهميدۀ جامعه به يارى آنها بر ضد سفيهان و بى‌خردان برخيزند و آنها را ساكت كرده بر جاى خود بنشانند. سيرۀ رسول اكرم صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام و بسيارى از بزرگان دينى همين بوده است. حقيقت «حلم» همان‌گونه كه در حديثى از #امام_حسن_مجتبى عليه السلام آمده است: «كَظْمُ الْغَيْظِ وَ مِلْكُ النَّفْسِ» است يعنى #حلم فروبردن غضب و تسلط بر نفس خويش است به گونه‌اى كه عكس‌العملى نشان ندهد.
در زندگى #پيامبر_اكرم صلى الله عليه و آله بارها خوانده‌ايم كه افراد نادان و جسورى خدمتش مى‌رسيدند و تعبيرات ناروايى نثار مى‌كردند و حتى گاه با شخص حضرت درگير مى‌شدند؛ اما آن حضرت تحمل مى‌كرد و به حل مشكلاتشان مى‌پرداخت.
داستان امام حسن مجتبى عليه السلام و آن مرد شامى نيز معروف است.
در كتاب أسد الغابه در سرگذشت «قيس بن عاصم» مردى كه بزرگ قبيلۀ خود و مورد احترام رسول اكرم صلى الله عليه و آله بود مى‌خوانيم: «او بسيار به حلم و بردبارى مشهور بود؛ از جمله اين‌كه «احنف بن قيس» صحابى رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌گويد: من حلم را از «قيس بن عاصم» آموختم؛ روزى ديدم در كنار خانه‌اش نشسته و بر غلاف شمشيرش تكيه كرده بود و براى قومش سخن مى‌گفت ...
💗جوانان عزیز من ؛ شما هم مانند «حسین فهمیده» میتوانید نقش ایفا کنید
🔻رهبرانقلاب: جوانان و نوجوانان عزیز من! همه شما میتوانید در کشورتان نقش پیدا کنید.
🔹یک روز نقش، نقش «حسین فهمیده» بود؛ یک روز نقشهای دیگر است.
🔹در زمینه مسائل دینی، مسائل فرهنگی، مسائل سیاسی، مسائل اخلاقی، آینده‌نگری، امیدبخشی، نشاط دادن به محیط پیرامون خود و تعبّد و تقیّد و پایبندی به شریعت اسلامی -که سرمایه سربلندی فرد و جامعه است- میتوان مجاهدت کرد.البته در آنها، دادنِ جان مطرح نیست؛ اما همّت و اراده و تصمیم لازم دارد.
🔹همه میتوانید در مدارس، در دانشگاهها، در محیطهای کار و غیره، نقش ایفا کنید.
🔺جوانِ زنده و بانشاط و پُرامید و پاکدامن، میتواند یک تاریخ را بیمه کند.
🗓 ۷۷/۸/۸
🌹هشتم آبانماه؛ سالروز شهادت #حسین_فهمیده و #روز_نوجوان
💻 Farsi.Khamenei.ir