بنام خدا. قسمت هجدهم. به باهانی مارمضان.
اگه دقت بکردبین در تمام قسمتها تلاش هابی یکسری اصطلاحات زوان درواری و فرهنگ دروار یادآوری هابو.گاهی هم با زوان طنز و شوخی بعضی ضرب المثلها یا شوخیای معمول بین همولایتیها گفته هابی. و باهانه ای هابو وستاره بازخوانی تاریخ روستا. سعی هابی همزمان بزرگان فرهنگ علم و قرانی ، و مرکز علوم دینی اسلامی دروار هم در این بازخوانی مورد مطالعه قرار بگیره. و یکی از اهداف مهم ، ادای دین به آبادی و زحمات همه ی قدیمیهامانه. بدون شک اُما سر سفره زحمات نسلهای قبل نشستیم . یعنی اگه گذشتگان دنبین و با تحمل رنجهای فراوان ، در حفظ فرهنگ ملی مذهبی تلاش نانکردن، اُماییج الان دَنِبیم یا در مسیر دیگه ای دَبِیْم. یقینا مدیون گذشتگانیم. بقول امروزیا، این مطالب مثل یک نشریه داخلی و مختص زوان و لهجه خودُمان. با هدف تحلیل و بازخوانی گذشته هاست.
حکومتها و دولتها هریک پشت سر هم همیان و هشن. مردم هم در این مسیر همراه با حکومتها و دولتها ، بدون مشارکت با حاکمیت یا با مشارکت با آنها ، روزگارشان سپری همبو. البته قطعا حاکمیتها در هدایت یا گمراهی انسانها نقش موثر دارن.
در این گذر زندگی گاهی حاکمان خیرخواهن گاهی بدخواه. متاسفانه یک حقیقتی در تاریخ ایران وجود داره و آن هم اینکه بیش از دو قرن ، انهم با دخالت خارجیها و بی لیاقتی حاکمان داخلی ، ایرانا عقب نگه بداشتن و امروز میوه ی همان دخالتها و بی لیاقتیها در جامعه نمایانِ.
هر ایرانی در گوشه ای از این کشور پهناور زادگاهی داره و حق داره در مورد وطن و زادگاهش حساس بو و به تبع ان نسبت به تمام ایران حساس بو. همین وطن پرستی و عشق به خاک، باعث همبو بشو سراغ تاریخ. نکه بخاه شخص یا اشخاص خاصی را قضاوت هاکنه یا جای خدا یکیا ببره بهشت یا یکی ببره جهنم. بقول قران، والعصر . ان الانسان لفی خسر . الا الذین امنوا و عموالصالحات و ....: همه در معرض خسران و ضرر قرار داریم و در پیشگاه امام زمان مامور به انجام عمل صالحیم و بهشت و جهنم افراد بسته به اعمال فردی و اجتماعییشانِ. چه بسا یکی مثل ابوموسی اعمال فردیش عالی و خوب بو . اما نقش اجتماعیش بسیار ملعون. البته بهشت و جهنم افراد را هیچ احدی نانتانه حکم هاکنه بجز قران. و قرانیج ملاک هندی و هنگه اگه اینجوری بی بهشت هشتی اگه اونجوری بی جهنم هشی. مثلا هنگه وستار مومنین بهشت در نظر بگتیم و وستاره ظالمین جهنم. پس یکوقت کسی فکر نکنه اُما دنبال یک کار بیهوده و آسانو بکتن دریم. نخیر. حتی دنبال نقل مستندات تاریخ هم دَنییم بلکم دنبال تحلیل وقایع تاریخی دریم و تحلیل تاریخ معناش رد یا اثبات وقایع نیه ، بلکه با بازخوانی جریانات تاریخ، سوالهایی که پیش همیا را در مقابل تاریخ طرح هکنیم و تاریخ مث یک دانش آموز یا دانشجو خودش هشو هشو هشو تا به جواب بَرِسه.و جوابا تحویلمان هندی.
مثلا مشغول تاریخ خوانی همبین ، هوینیم در مورد حضرت خدیجه سلام الله علیها که دهم مارمضان وفاتشن، حرفهایی نقل هاکردین. مثلا بگتین بیست سال از پیامبر گتّر بی. یا مثلا قبل از ازدواج با پیامبر ، ازدواج بکرد بی.
خاب وقتی تحلیل هکنیم هونیم دشمن وستار تخریب بزرگان دین و حق و حقیقت ، و شکستن شأن حضرت ، همچین حرفهایی را بزین تا هم پیامبرا خوردوش هاکنن هم حضرت زهرا و همه ی خط تابان اسلام را یکجوری توهین هاکنن. بالاخره آدُم نانتانه با شنیده ها و بدون دقت بعضی حقایقا گیر بِیَره. بلکم راهش همینه که مدام بشو تاریخا بازخوانی هاکنه و مثل شِن که سَرِند هکنن ، یا آردی که هانویجن ، درست و غلطها را از هم جدا هاکنه و به حقایق دست پیدا هاکنه.
چون دلی تاریخ حتی چیزایی که چهارتا گتّرها نقل هاکنن ممکنه خیلی اشتباهات وجود داشته بو. مثل زندگی حضرت خدیجه که یک انسان پاک و مطهر و پیرو آیین حضرت ابراهیم ، یک کسیکه غیر از پیامبر هیچ ازدواج دیگه ای نداشته و سن ایشانیج موقی ازدواج 25سال بی . این شخصیت با عظمت و پاکا اینهمه تضعیفش هاکردین. اونوقت در مورد چیزای دیگه خیلی راحتتر هتانن دست بَبُرِن. آدم خودش عقل داره و مخصوصا اینان دوره که الحمدلله همه سواد دارن و هزاران کتاب و منبع وستاره تحقیق وجود داره.
چیشی بِ حضرت خدیجه را تخریب هاکردن؟
چیشی بِ حضرت ابوطالب را تخریب هاکردن؟
اصلا چیشی بِ حضرت علی را تخریب هاکردن؟
چون اگه اینا از رسول خدا حمایت نانکردن، رانتخواری و حاکمیت و جایگاه بعضیا به خطر داننکفت و بساط شرک و جهل و ظلم جم نانبه. دشمن بگت، ایسا که حضرت خدیجه با ثروتش به محمد صلی الله کومک هاکردِ پس باید مرموزانه و خیلی ظریف، جایگاهشا تخریب هاکنیم تا مخاطبین تاریخ در طول تاریخ گیج هابن و حضرت الگوشان قرار نگیره.
یک نکته دیگریج شاید دوستان احساس هاکنن بحثها سیاسیِ. اولا که مگه همبو یک زندگی و اجتماع انسانی را پیدا هاکنیم که سیاست دلیش دنبو؟ سیاست عین دیانتِ و دیانتیج عین سیاستِ. یعنی
بنام خدا. قسمت نوزدهم. به باهانی مارمضان.
ادامه قسمت هجدهم
.......یعنی هرجا که صحبت از اجتماع پیش بیا ، بی برو برگرد معنای اجتماع ، سیاستِ.
یک مثال هِزِنم و ادامی صحبتامان ایشالا قسمتا بعدی.
حضرت پیامبر تا خودش بِ و خودش ، و صحبت از نگاه فردی بِ، بهش هنگتن , محمد امین. ( یعنی همه جوره قبولش داشتن. از حرف و عقل و صداقت و همه جوره سرش قسُم هُخُوردن) اما تا صحبتاش اجتماعی هابه و بَگُت جامعه باید بشو دنبال سواد و علم. تا بگت جامعه باید پاک هابو. تا بگت جامعه ( اجتماع انسانها) ، همون ملتی که بهش هنگتن محمدامین، مخصوصا تیر طایفی خودش و هم محله ایها و همولایتای خودش، ورگردیِن بَگتن ساحر جادوگر!(لساحر ..) دروغگو! دهن بین!( أُذُن) مجنون! ( إنک لمجنون) آسانو گو( هذا اساطیر الاولین). یعنی هرچی هتانستن به این نورالهی و افتخار عالم خلقت ، بَگُتِن. ( به استناد قران).
بنابراین دوستان یکوقت نکه فکرهاکنن اُما دنبال سیاسی بازی یا هر بازیِ دیگه ای دریم. نخیر.
اُما هخیم یَک بازخوانی هاکنیم تاریخ دهاتِ خودمانا و یک کم با زوان خودمان اختلاط هاکنیم و پس صُبا اَزُمٰان یکی یکچی بپرسی، اینقد این تاریخا پشت و رو هاکردبیم که غلط غلوط و ناحق نگوییم و آدرس غلط به نسل بعدی نَدِیْم. ( ادامه داره...)
بنام خدا. قسمت بیستم. به باهانی مارمضان.
در قسمتهای پیشین اگه یادتان بو بگتیم، حضور نماینده تام الاختیار حکومت قاجار ، و اینکه نزاع فرهنگی سیاسی با عالم جلیل القدر، ایت الله محمدکاظم ( عمو آخوند) نانتانه صرفا مربوط به مساله ساده ای بو.
اسناد بسیار معتبری وجود داره که باید در گفتگوهای نسل جدید ، حتما مورد دقت و توجه قرار بگیره و تحلیل هابو تا با همفکری همه ی اساتید دانشگاهها و دانشجوها و طلاب و قدیمیهای درواری، کلا با شور و گفتگو و بررسی همه عزیزان درواری، نقاط کور تاریخِ دروار روشن هابو. ممکنِ یکی بپرسِ که روشن هابو که چه؟! اصن چکا باید اینکار هابو؟.
در اینان قسمت اول به چند تا سند اشاره هکنیم و بعد هنگیم چکا باید این بحثها مورد گفتگو و تحلیل قرار بگیره.
یکی از سندهای مهم، همین وجود با برکت عموآخوندِ. کسی که تهران و مشهد و یک مقطع در نجف درس بخاندبی و وچی دروار بی و در نهایت وارد مبارزه با حکومت هابی.
سند دوم ساختمان حوزه علمیه و خانه های اطراف آن که متعلق به شخصی به نام سید علی اصغر حسینی درواریِ.
سند سوم موقوفاتِ مربوط به حوزه علمیه دروارِ که طبق نوشته واقف و امضای پنجاه نفر از دروار و صح و دامغان و سمنان، باید صرف حوزه دروار و طلبه های حوزه دروار هابو.
سند چهارم، ایت الله ملا غلامحسین .
سند پنجم ، ایت الله شیخ عبدالرسول، جد شیخ عبدالرسول.
سند ششم ، ملاشیخ صفرعلی نوه ایت الله شیخ صفرعلی .
سند هفتم، ملاعلی و ملاممد
سند هشتم، بسیاری از علمای بزرگوار دیگه ای خدا همیشانا الساعه بیامرزه.
یا باید بگوئیم این اسامی و نامبرده ها و بسیاری از علمای دیگه که در قسمتهای قبل اسمشانا ذکر هاکردیم، دروغ و ساختگی و اصن همچین اسنادی وجود نداشتین . یا اینکه باید قبول بکنیم که همه ی این چهل پنجاه نفر وجود داشتین. ( البته اسامی بسیاری دیگر غیر این چهل نفر نامبرده شده ، به محض تایید نهایی در اختیار همولایتیها قرار خواهد گرفت).
پس محال کسی بتانه وجود این علماء که هر کدامشان یک سند معتبرن را انکار هاکنه.
امّا چکا باید این بحث مورد توجه و دقت همگان بویژه درواریهای ساکن دلی دروار قرار بگیره؟!
جوابش یک جمله ی که نیاز به توضیح داره.
جواب: چونکه مسلمانیم و شیعه ایم، و دوست نداریم قیامت و زندگی ابدیمانا بُبازیم.
یعنی چی؟! اینان توضیحات مهمه تا متوجه هابیم یعنی چی!.
اگه به هر کامینمان بگوئن دزد ، ناراحت همبیم و بهمان برهخوره.
اگه ایج یکی بیا بشو یک چَلِک یا یک دول یا یک اِستام ( خاک انداز) یا نیم کیله زمینِ یک مسلمانیا یا هر کامینمانا صاحاب هابو، خوشحال همبیم یا ناراحت همبیم؟! اگه اجازه بگیره و بشو، که هیچی. اگه قرارِ زرنگوازی دربیره یا بخا گردن کلفتی بَکُنِ، هرکی بو از گردن کلفتی بدش همیا و ناراحت همبو. همه از حق خوری و دزدی و زورگوئی بدمان همیا. غیر از اینِ؟ آقا هر کی خوشش همیا مال و اموال و ملک و دارائیشا به تاراج ببرن ، همین صبا خودشا توی کانالها و گروهها معرفی هاکنه. هیچکی اینکارا نانکنه.
خاب ایسا سوال اینِ که، آقای سید علی اصغر حسینیِ درواری ، اینهمه مال و ملک وقف هاکرده، کجایِ؟! و ایسا که هندانیم و قبلناییج بعضیا هندانستین که موقوفه ها کجایِ ، تکلیف چیشیِ؟!
واقعا نباید تا ایسا طیّ این سالها ، تکلیف روشن همبی؟! آیا واقعا هرگونه ورود به موقوفی مردی ، کار درستیه؟! اگه این موقوفات مال یکی از اُماها بِ، الان ازین اهمیت ندادن عمومِ مردم، خوشحال همبیم؟!
اُما سند داریم که از اواخر دوره قاجار سرکوب حوزه ها شروع هابه و با کودتایی که رضاخان برعلیه احمدشاه انجام بداه اصن حکومت از قاجار به پهلوی تغییر پیدا هاکرد. و رضاشاه به شدت با حوزه ها برخورد هاکرد و روحانیون را خلع لباس هاکرد و درِ حوزه هاییجا تخته هاکرد که بعدا ویشتر توضیح هندیم.
ایسا هنگیم دوره رضا شاه با دستور حکومت، این اموال و این فرهنگ به تاراج بشِه، قبول. آیا بعد انقلابیج حکومت مانع بازگشایی و فعالیت حوزه و تعیین تکلیف موقوفات هابی؟!
اصلا چه قبل انقلاب و چه بعد انقلاب، هرکی مقصره فعلا بحثی نداریم، اما تکلیف مسائل شرعی موقوفات چیشی همبو؟! اُما دریم دلی اینان دهات زندگی هکنیم و اگه اشکالات و غصب و دزدی درکار بو اُما ضرر هکنیم. اون اصفهانی یا شمالی یا تهرانی یا مشهدی که اینجا دنیه و نامیا و بومی اینجاییج نیه که ضرر بَکُنه. اون دامغانی و سمنانی و امیرابادی و دور و اطراف که درون مراتع و باغات و محدوده های وقفی دروار زندگی نانکنه که بخا دل بسوزانِ. متاسفانه اُما باید بشیم قیامت جواب بَدِیم. اماییش نماز و روزه و عبادت و سفره و زندگی در معرض خطرِ. اُما باید به فکر بِیم. ما دلمان بحال خودمان و قبر و قیامت خودمان باید بسوزه یا نه؟!
( ادامه داره....)
بنام خدا. قسمت بیست و یکم. به باهانی مارمضان.
اینقد حرف و سوال و ابهام زیاده که اگه بخیم در سی شب ماه رمضان و سی قسمت حرفا و خاطراتا بگوئیم مطمئنا نامبو.
الان برسیئیم به قسمت بیست و یکم و تا قسمت سی فقط نُه تا قسمت دیگه باقی بمانده اما خیلی از حرفها و خاطرات و کرامتهای علما بُمانده و هرچی سعی هکنیم خلاصه تر بگوییم بازم صدها ورقه دیگه از اینان کتاب همانه.
شوهای بیست و یک ماه رمضان یکی از شوهای که احتمال شب قدر بودنش زیادِ. و مصادف با شب شهادت حضرت علی علی السلام. یادش بخیر اونسالهایی که شوهای ماه رمضان مخصوصا شوهای احیاء، با حضور قدیمیامان معنویت دیگه ای داشت. یکی مثل مرحوم ابوالقاسم ملاغلام، سعی داشت هزار رکعت نماز شب قدر را به جا بیره و حتما خیلیها خصوصا قدیمترها یادشانِ، اون گوشه مسجد ویمستارد و فارغ از قیل و قالها و هایُ هویا نُماز هخواند.
گاهی بخاطر ازدحام جمعیت دیگه مسجد جا نبه و سروصدا همبه. خدابیامرز شیخ اکبرا هر از چند گاهی مثل پیام بازرگانی ، هنگت خانما ساکت!چه خبرتانِ. بِلین صدا به صدا برسه. جمله ی معروف شیخ اکبریج حتما یادتانِ. اگه کسی این شوهای قتل( شهادت) هخندی و با خنده و شوخی، حرمت مسجد و مجلسا همشکست، اون جمله معروفشا هنگت. هنگت نخندین هر کی اینان شوها بخِندِ گازیش وَلْ همبو. با همین بیان نغز و شیوای شیخ ، نه تنها خنده ها کمتر نامبه که ویشتریج همبه. مث بنزین رو آتش.خدابیامرز مرحوم شیخ اکبریج عجب حکایتی بِ. خدابیامرزیشان. شیخ علی ناصحی، ملامحمود ناصحی ، کلا همه اونایی که مسئول اجرای برنامه های شب قدر بین، امکان نداشت تذکر ندین. زنهاییج امکان نداشت گوش هاکنن. خیلی از اون جمعیت الان دیگه از دنیا بشین.خدارحمتشان هاکنه.
شیخ اکبر حدود پنجاه شصت سال زمستان توئستان در هر شرایطی که ماه رمضان همبه سحرها همیامبه بالا پشت بام خانیشان و با اون صدای قَرّائی که داشت سحرخوانی هکرد.
رسانه و رادیو تلویزون که هنو اونقدی نبِ. این خدابیامرز سحرخوانی هکرد و ملت بیدار همبین و رسم اینجوری بِ. بعدیج وقت اذان دوباره همیامبه بالا پشت بان اذانیج هنگت.
فاتحه وستاره اموات مخصوصا شیخ یادتان نشو ، اشعاری که هخاند دو سه تا بیتش اینان بِ: یارب مرا به چنگ بلا مبتلا مکن
دست مرا زدامن لطفت جدا مکن
از حد گذشته اگر عذر و گناه ما
چشم از گنه بپوش و نظر بر خطا مکن
از خدمت ائمه اثنی عشر به حشر
ماراجدا به حق شه کربلا مکن
یارب دل مرده مرا احیا کن
بر روی گدای نیمه شب در واکن
سوگند به قطره قطره خون علی
پرونده اعمال مرا امضا کن
خدا همیشانا بیامرزیشان. همه ی هدف و حرف و این یادآوریهای اُما اینِ که ، پشتوانه ی فکری این همه سواد دار دلی دروار در قدیم و اینهمه برنامه ها و کارهای حساب شده فرهنگی دلی دروار چیشی بی. اُما پیگیری و بررسی هاکردیم بدیم که پشتوانی این مراسمها و سنتهای مذهبی ارزشمند، حوزه علمیه دروار بی.
ایسا که بحث به اینجا بکشی، یک مثال هزنم تا عزیزان اما را در اثبات یا رد نتایجی که برسیئیم یاری هاکنن.ومتوجه تفاوت پشتوانه ها ، هابِن. هیچ ادعاییج نداریم که صدرصد حرفمان درسته. نخیر. اُما هوشستیم مسائلا تحلیل هاکردیم به نتایجی برسیییم انتظار داریم همه عزیزان بیان وسط و تحلیل هاکنن ، تا اگه وظیفه ای گردنمان درِ انجام بدیم و مدیون نبیم.
مثلا همینان سحرخوانی. چکا دروار سبک سحرخوانی اینجوری با این اشعار و شیوه بی؟ و چکا خیلی جاهای دیگه ، مثلا یکجا دلی چَلِک ریگ دانکردین و تکان تکان هندابین و چه بسا ملتا زهرتَرِک هکردین تا سحر بیدار هابن. یا بعضی جاها یکی هشی هی هنگته: آهای راست هابین. یا یکجاهایی هشین در خانه ها را هزین.
این تفاوتها نشان از متفاوت بودن پشتوانه های فکریِ، که باعث تفاوت فرهنگ همبو.
واقعا پشتوانه فرهنگهای بسیار غنیّ دروار در اون عهد که خیلی جاها اصن سواد و فرهنگی نبی، چیشی بی؟!
( ادامه داره...)
بنام خدا . قسمت بیست و دوم. به باهانی مارمضان.
قسمت قبل به تفاوت فرهنگها که ناشی از تفاوت پشتوانه فرهنگیِ اشاره هاکردیم.
از مرحوم شیخ اکبریج نام بَبُردیم، چون یکی از پایه های ثابت فعالیت فرهنگی دهات بِ. پنج کلاس سواد داشت و بیسواد نبه. اذان هنگت( اذان به سبک ناب، که الان همان سبک اذان از مرحوم آقاتی گاهی پخش همبو) ، چوشی کن بِ. تعبیه هخاند. معلم قران بِ . نوحه خوان بِ. مقابله قران حضور داشت. پامنبری هخاند. روضه ها خانگی هخاند، پای دیگهای نذری هخاند. اون قدیمترها که دلی خانه ها مراسم دعاخوانی بِ، دعا افتتاح را از حفظ هخاند. مارمضان و مامحرم بدون هیچ چشم داشت بِرارضاخدا بدون هیچگونه پشتبانه مادی و پولی، واقعا در تمام عرصه ها حضور داشت. از وچه هاش بشنفتم هنگتن بابامان ده روز محرم و یکماه ماه رمضان علیرغم اینکه وضع مالی انچنانی نداشت، کارا تعطیل هکرد تا بتانه مارمضان روزه بگیره و محرمیج خدمت بکنه. در عهد و روزگار خودِش، آچارفرانسه فرهنگی بِ. یکوقتاییج اگه پاش دانکفت، مرغ زرد خال خالیج هخواند که این آیتم اخیر جزء ورژنهای خاص شیخ بِ. یک آدم با ظرفیتهای منحصر به فرد خودش بِ.
یکروز بگتمش، شیخ؟ چطو تو این خاندن و مسجد و اینکارارا ول نانکنی ؟ حرفهای خوبی بگُت، اما اونچه که ما هخاستیم بفهمیم همون پشتوانه فکری ایشان بِ. چون هندانستیم پشتوانه فکریش مادّی نیِ. مثلا هشه یکجاهایی هخاند، نه ویستیِ پولشان، نه. بلکم بخاطر عشقی که به اهل بیت داشت، هُخاند. اینان سالهای آخرا عمرش یکبار زیر زوانش( زبانش) در بیردیم و به یک کلکی کُتِشا بلند هاکردیم تا جیفشا بزنیم، چون فکر هکردیم الان بعد از چندین مجلس که بخانده حتما نانش درون روغان درِ. اقا دست دکردیم جیف پیرمرد بَدیم اِشپش ته جیب پیر مرد قمار هزِنِ. آقا اُمارا هنگی دست از پا درازتر شرمندی شیخ هابیم چون فقط پنج هزارتومن بهش هادابین. یعنی پنجتا مجلس ، هر مجلسی هزارتومِن!!!!. هف هشت نفر دوستان باهم نقشه بکشیبیم برا کورکاسه کردن شیخ، همیمان ازش بپرسیم، شیخ فقط همین؟؟! بگت،« خاب هرکی به قدر معرفتش وستار امام حسین پول هندی». بنظر اُمایی که گاهی همیامبیم دروار و بخاطر محرم مارمضاناش، و اون صفای قدیم، این حرف شیخ وِستارُمان طلاییترین حرف شیخ بِ. و یک دنیا معنا داشت.
خاب پس پشتوانه این خدابیامرز مادیات نبِ، و وقتی بپرسیم و بررسی هاکردیم بَدیم ، شیخ پشتوانه فکری روحانی معنوی داره، و سفارشها و تشویقها و تاییدهایی که از علمای دروار داشت، پشتوانی کارش بِ. و این نکته بسیار ظریف و مهمیِ.
هنگت: شیخ وحید خدابیامرز خیلی موافق خواندنِ مُن بی. و همیشه حمایتم هکرده. تشویقم هکرد. یکی دیگر از علما ، شیخ علی اکبر صدرزاده را هنگت که یکبار مشهد زیارتش هکنه و شیخ پیشش هخانه و ایشان خیلی سفارشهایی هکنه و بقیه ماجرا.
شیخ محمد محدث و شیخ علی اکبر سلطانی هم از دیگر افرادی که مشوق و مؤید محتواهایی بین که شیخ هخانده.
چندتا کتاب قدیمیج داشت مث کتاب صامت و چندتا کتاب دیگه که اون قدیما دانابه جیف کتش یا لای یَک دستار دامپیچی همیرد مسجد و علمای دروار بهش هدیه هادابین. یکی دوباریج دلی مسجد هرکاری هاکردیم از چنگش دربیریم نبِ. بخاطر همینکه یادگار و هدیه علما بِ ، خیلی براش ارزشمند و مهم بِ.
برای فرهنگها، پشتوانه های فرهنگ از خودِ فرهنگ مهمتره.
اونیکه اُما به باهانی ماه رمضان دنبالش دریم همین نکته ی. ایسا اگه اسم شخصی یا حاکم و حکومتی وسط همیا چاره ای نیه. بالاخره نامبو تاریخا تحلیل هاکنی و از هیچکی هیچی نگویی. تا ایساییج حریم و حرمت نگه بداشتِیْم و بجز سران و سرکرده های حکومت، هیچی از سیاسیون نَگُتِیم. البته ما سعی هاکردیم از حاکمان و پشتوانه های فکریشان فقط بگوییم. مثلا وقتی اسمی از پهلویها همیریم، بیکار که نییم. اونا خودشان بیامبین شاه هابین و خودشان ، خودشانا موضوع و سیٖبْلِ تاریخ قرار بِدان. ایساییج نامبو پنجاه سال تاریخا پاک هاکنیم و مطالعه و تحقیق نکنیم که. همبو؟. قاجار همینجور. زندیه همینجور. صفویه همینجور. کلاً تاریخ همینه دیگه. الان مثلا مُن بیامیم کاندید هابیم، خاب صباروز قضاوت هُمبُم. خودم بخاستیم که توسط محقیقین و دانشگاه و نسلها مورد حلاجی و بررسی قرار بگیرم. طبیعتا اگه درست کار هاکردبم تاریخ هنگه درود برتو. اگریج بدکار هاکاردبم تاریخ هنگه مرگ بر تو.
داهان تاریخا که نشاست دَوِست.
( ادامه داره...)
بنام خدا . قسمت بیست و سوم. به باهانی مارمضان.
در تحلیل این قسمت ، با مستندات معروف و مشهور تاریخ که در تمامی کتب تاریخ ایران ، و نشستهای علمی و مراکز علمی فرهنگی، بحث هابی و چیز مبهم و پنهان نیه. نکات دیگه ای را دنبال هکنیم .
عمو آخوند یک سند و برگ زرینی از تاریخ دروارِ. متاسفانه خیلی کم به نقش و جایگاه ایشان توجه هابی. حتی بنظر ما برگی از تاریخ ایرانِ که متاسفانه هیچگاه بهش درست پرداخته نبی.
نفوذ انگلیسیها و تزریق تفکر لیبرالیستی به جامعه و حاکمیت، باعث هابه بین علما در انقلاب مشروطیت اختلاف دکفت. و چون دوار و حوزه دروار هم با حوزه های دیگر بالخصوص با حوزه های تهران در ارتباط دبی، و متاثر از تهران بی، و از همونموقعها با بالا بالاها وصل بین ،جریانات شبیه به هم دارن. قبلا اشاره هاکردیم که عمو آخوند دوره ای از تحصیلاتشا تهران دبی. و نیز اشاره هاکردیم به جریان امیراعظم، که قضیه فقط سر اَو نبی، بلکه چون انقلاب مشروطه شکست بخورد و تغییرات و تحولات سیاسی در ایران سرعت بگت، مسایلی گوناگون اتفاق دکفته( قضایا خیلی بزرگتر و مهمتر از چیزی که بخش کمی از آن هنوزیج دلی دروار نقل همبو) حکومت قاجار مخصوصا در دوره محمدعلیشاه و احمدشاه سرعت سقوطش زیاد هابه و انگلیسیها از فرصت استفاده هاکردن و شروع هاکردن به مبارزه با اسلام ناب، و سرکوبی علما .
شاهان قاجار ، متاسفانه جای دوست و دشمنِ ملت را اشتباه تشخیص بدان. بجای مبارزه با انگلیس دکفتن به جان علما و حوزه ها. دو دستگی بین علما حتی درون درواریج برسی، و دلی همینان مسجدی که الان نماز هخانیم، دو گروه با دو عالم دوتا نماز جماعت برگزار هکردین!. این یعنی سیاست لیبرالیستی و مخرب انگلیسی تا کجاها که نمیامبی .
همه با جریان اعدام شیخ فضل الله نوری عالم و مجتهد دینی آشنایین. این عالم تراز اول در میدان اعدام( میدان محمدیه امروزی) ، اعدام هابه. چون مخالف تفکر لیبرالیستی بِ .اینکار بعد از مرگ محمدعلیشاه با روی کار امدن احمدشاه اتفاق دکفت. در این دوره سرکوبی علمای مبارز ، با سیاستهای انگلیسیها در دستور کار قرار بگت و علنی تر هابه. دروار اماییج که امیر اعظم یکزمان بیامبی دقیقا با همین هدف بیامبی که علمارا سرکوب هاکنه و تمام موقوفات حوزه علمیه و اموال صغیر و کبیرا مصادره هاکنن که کار به حمله نظامی و اسلحه کشی هکشه و در اون برهه امیر اعظم موفق نامبو . اما هیچگاه این نفوذ و سرکوبگری تمام نبِ. از انجاییکه از سالهای 1200هجری قمری تا 1400هجری قمری یعنی از اوایل قاجار تا اواخر پهلوی ، انگلیسیها نفوذ گسترده داشتین، قضیه عمو آخوند و حوزه دروار و مبارزه این مرد بزرگ را در یک اَو خلاصه هاکردین و حقایق را پنهان هاکردین.
طبیعیِ که تفکر انگلیسی ، خودشا نشان ندی یا تابلو نکنه تا عموم مردم متوجه اصل قضایا نبن و بر علیه تفکر انگلیس اقدام نکنن. نهایتا دلی تهران ، شیخ فضل الله اعدام همبو، و این مبارزه با علما توسط مزدوران انگلیسی دلی درواریج وجود داشته. که اتفاقا یکی از علمایی که هزینه سنگینی را متحمل هابِ همین عموآخوندِ. در همین مقطع جسارتهایی به این عالم وارسته همبو که فعلا اینجا نانتانیم بگوییم. و لااقل الان وقتش و جاش نیه. یکی از حملات در یکی از شبها اتفاق دانکفه و نهایتا این عالم جلیل القدر را از دروار درش هکنن! و ایشان به نشانه اعتراض، قهر هکنه و هشو. دوباره انقلابیون دروار همراه با تیرطایفی عمو آخوند هشن آقا را همیرن و تامین جانی ایجاد هکنن و هنگن ، اگه کسی به عمواخوند تعرضی بکنه با اُماها طرفِ. این مرد بزرگ چند صباحی را غریبانه و مظلومانه زندگی هکنه و مخصوصا بعد از رحلت رفیق شفیق عموآخوند، یعنی ملاغلامحسین ، غربت و مظلومیت ایشان چندین برابر همبو . ایشان با مشاهده مظلومیت علما و به تاراج رفتن قرنها تلاش علما در این مرز و بوم نهایتا در 1340هجری قمری، دار فانی را وداع بگت. روح بلند این عالم مبارز، این مدافع اسلام ناب و مخالف لیبرالیسم انگلیسی ، عالم با تقوا ، عارف بالله، در اعلی علیین مهمان امیرالمومنین باد. و ارواح پاک و نورانی فرزندان مکتبش(شهدا) نیز در جوار روح مطهر ایشان متنعم از نعمات بهشتی باشد آمین.
الحمدلله امروز به برکت انقلاب،دلی دهات اُما عمو آخوند و حوزه، مخالف و دشمن نداره. و کسی حاضر نیه تفکرات لیبرالیستی شاهان نالایق قاجارا ادامه بدی. اتفاقا همه دنبال این درِن که جهت قدردانی از عالم وارسته مبارز و نستوه دروار، که روزگاری از اراضی و حقوق این ملت دفاع بکردبی، دوباره یاد و نام حوزه ی مقدسه ی دروار را که یادگار ایشان و دیگر علمای را زنده هاکنن. و از این طریق از عموآخوند قدردانی و تشکر بَکُنِن. ان شاءالله.
بنام خدا . قسمت بیست و چهارم. به باهانی مارمضان.
انتقال غلط و یا ناقص پیشینه ها( هویتها) یا اصلا عدم انتقال، و یا تحلیل غلط گذشته، اثر مستقیم در پدیده ها و اتفاقات آینده وامِلِه.
ممکنه وستاره بعضیا ، هرگونه تحلیل و بررسی گذشته، کاری بیهوده یا واپسگرایی و کهنه گرایی معنا هابو.
مطمئنا اگه هدف عبرت گرفتن از گذشته بو ، دیگه اینجور شبهات و حرفها در مورد مراجعه و بازخوانیِ گذشته و تاریخ ، درست نیه.
دقیقا با همین هدف عبرت آموزی ، حضرت علی علیه السلام به مطالعه تاریخ توصیه هکنه.
در مورد دروار ، و فرهنگ غنیِّ اون ، به دلیل بازخوانی نشدن و یا نقص در بازخوانی صحیح، زمینه ساز بعضی آسیبهای جدیدی هابی که بسیاری از خوبیها و زحمتها ، گاهی هدر هشو . یا نانتانیم از ظرفیتها و استعدادهای گوناگون طبیعی ، انسانی، علمی، فرهنگی روستا استفاده هاکنیم و همیشه یک جای کارا هِلِنگه.
اُما طی چند سال وستاره جمع آوری اطلاعات و تهیه مصاحبه ها و جمع آوری اسناد، ویشتر متمرکز هابیم روی یک موضوع و یک شخص( حوزه. عموآخوند)، بعد از یک مدت متوجه همین مشکل هابیم . و با اینکه بیش از پانصد صفحه اطلاعات ارزنده جمع هاکِردیٖم، بدیم که متاسفانه در بازخوانیهای تاریخ دروار دچار مشکلات و بُحرانهای شدید و مشکلات فراوانیم. و حتی همین الان ، با اینکه از موضوعات کاملا مستند و قطعی و خیلی معروف و مشهور دریم حرف هزنیم، احتمالش هشو و ممکنه حتی همینان مسایل صدرصد مستند و قطعی و معروف و مشهور، هزارجور موضعگیری در برابرش پیش بیا. البته باید زمان بگذره تا بینیم چی همبو.
اینجا تکلیف عزیزان دست اندرکار اجراییات روستا سنگین همبو. که هوشینن و بررسی هاکنن و بینن چه راه حلی برای خروج از این بحران وجود داره.
پیشنهاد اُما بارها تکرار هابی، اینکه یک سایت یا بانک اطلاعات تشکیل هابو یک قرن یا دوقرن یا سه قرن تاریخ و گذشته دروار در ان جمع اوری هابو. تمام نقاط ضعف و مثبت ، روستا در یک جدول تفکیک هابو ، و با اولویت بندی ، ضعفها رفع هابو و نقاط قوت هم تقویت هابو. اما متاسفانه ، همچین امکانی تا حالا اصلا فراهم نبی. و اغلب ، طرحِ هر موضوعی دچار بالاپایینهای(نوسانهای) شدید همبو . یکی از سندهای معتبر جهت اثبات این ادعا و لمس این نقیصه ای که گفته هابه، همین موضوع حوزه و موقوفات حوزه ی. موضوعی که عمومیِ. بومیِ. مکانش مشخص. واقف معلوم. موقوفات مشخص. خانه های اطراف حوزه که متعلق به واقف بی مشخص. سوابق فعالیتی حوزه مشخص. یعنی هیچ بهانه ای وجود نداره . بجز یک نقص، اونم عدم بازخوانی صحیح تاریخ و تحلیل دقیق اون.
لازمه همه عزیزان و دوستانی که با دروار و زوان درواری آشناین و اینان مطالب دستشان هرسه، بدانن که در قبال گذشته دروار، و آینده ای که برای روستا پیش همیا نانتانن بیتفاوت بِن. چون اگه گذشته نبِ، الانی وجود نداشت، و الان و این عصر ، تاثیر گذار در آینده و آیندگانِ.
سه دوره حکومت را هتانیم در نظر بگیریم.
1.قاجار 2.پهلوی 3.جمهوری اسلامی
در انتهای دوره قاجار سعی هابّی سرمایه فرهنگی و مادی( موقوفات مستقیم و منابع متصل به آن) به تاراج بشو و عمو آخوند و دیگران نشتن.
در دوره پهلوی علیرغم تلاش عده ای جهت حفظ این سرمایه مادی معنوی ، به دلیل فشار مضاعف و عمدی حکومت پهلوی، مقاومتها نتیجه ای ندا. و این چراغی که در دامنه های رشته کوههای البرز هِزلّیٖ ، و در این دوره به کورسوکورسو دکفته بِ ، بالاخره به کلی خاموش هابه
در دوره جمهوری اسلامیج که بجز دو مرحله ( انقد که اُمائیج شاهد بیم) تلاش ناقص، در بیست سال پیش، تا این لحظه که کاری ناوینیم.
مَثِلِ معروف هنگن، خراب هاکردن آسانِ آبادهاکردن سخته. یا اینکه هنگن یک دیوانه سنگی دامنداجه دلی چاه ، که چهل تا عاقل نانتانن دربیرن.
ایسا حرف اینِ که یکروزی هوخاستن مصادره هاکنن و بَبُرن و نتانستن.( یعنی یک عده ای نشتنشان) امروزیج اگه به هر دلیلی ، مخصوصا به دلیل نا اگاهی و بیخبریِ اُماها، بیامین و هکتارها زمین( مرتع و باغ...)را بَبُردن، هیچ جوابی به گذشتگان و آیندگان نداریم. و این برازنده ی دروار و درواری نیه.
همینان طزره، تقریبا همین بلا سر حوزه علمیه شان بیامبی، اما ملتش ویستاردن و حقشانا هاگتن و دوباره بعد سیصدو پنجاه سال ، حوزه و موقوفاتشا زنده هاکردن. اُمائیج هتانیم. به شرطی که بخیم.
( ادامه داره...)
به نام خدا . قسمت بیست و پنجم. به باهانی مارمضان.
اُما در این نوشته ها سعی هاکردیم تحلیلی از تاریخ حوزه دروار در محدوده حکومت قاجار و سپس پهلوی را بگوییم. و در واقع دنبال قضاوت حکومتها و مباحث دیگه ای دَنِبِیمْ.
واقعا دردِ که آدُم بشو کتابهای زیادی را مطالعه هاکُنِ و مدام مواجه هابو با یک ابهام خاص در مورد دروار. در این شبها هم بیشتر به یکی از مشاهیر و معاریف و علمای حوزه دروار اشاره هاکردیم و فقط به یکی از نقاط دروار یعنی حوزه علمیه اشاره هاکردیم. وستارمانیج هیچ فرقی نانکنه اسم حکومتها و افراد حاکم کی و چیه؟ حق مسلم و قطعیِ هر درواریِ در مورد دهات و روستای خودش گفتگو بَکُنه و سوال داشته بو و بشناسه و به دیگران بشناسانه.
اما چه دردی از این بالاتر که یک ایت الله دارنده اجازه فتوا مثل عمو آخوند را در بعضی منابع خیلی محدود و کوچک معرفی هاکردین؟!
واقعا دردِ که دروار یا همان راه دستیابی به کوههای بلند را ، با اون سابقه و پیشینه پر افتخار ، اینقدر تحقیر هاکنن. درواری که از اوشرف و ویان و کهوئه و وِزِرم بگیر تا کهو و چمبلو و گیوتنکه و آرسک ، محلها و محدوده های بسیار آباد و مهمی داشته و حتی مرحوم دهخدا که دروار را معنا هُکُنه ، حتی در مورد اسم درواریج نهایتا اُما هِوِنیم مدام در متون تاریخی تلاش همبو یکجوری وصل هاکنن به طبیعت و جغرافیای منطقه. بخاطر کوههای سنگی و بخاطر درختچه های گز دروار یا همان گزوار، را دروار گویند.
دوستان ناراحت نَبِن ، چون اینحرفم توضیح داره و منیج درواری و دوستدار اب و خاک و وطنم. حوصله بکنین.
خاب آدُم با اینهمه نیروهای فرهیخته فعلی و اینهمه افتخارات و مشاهیر قبلی، واقعا تعجب هکنه ، که چه اصراری دارن فقط طبیعت دروارا بینِن؟ حتی از یک عالم و فقیه هم هخان حرف بزنن ، بازم قضیه را وصل هکنن به اَو و طبیعت.
بدتر از همه بعضی وقتا آدُم دفاع از افرادی را هِوِینِ که کلّ هشتاد میلیون جمعیت ایران ، هیچکی حاضر نیه ازشان دفاع بَکُنِه. دیگه اینقد آش پهلوی شورِ که افرادی مثل اسدالله اعلم و حسین فردوست و حتی ضد انقلابهای خارج نشین ایج ازشان دفاع نکردین و نانکنن. بگذریم.
علی قهابی از سمت گردنی آهوان حمله هکنه به دروار و درواریها با فرماندهی استااسماعیل تفنگساز ، یک کلک رشتی سوار هکنن و علی قهابی را هوریجانن. این قضیه نشان هندی یک آهنگر تفنگساز و یک مرد عادی اینهمه هوش داشته. امیر اعظم حمله هُکُنِه و دست از پا درازتر وانگردِ. خاب لابد مساله خیلی مهم بی که شخص اول اینان حومه ها( مثلا یک مقامی به اندازه استاندار امروزی. یا اندازه سپهبدسرتیپ سرلشکر امروزی) راه هاکفته بیامی اینجا. اگه صحبت یکمقدار اَو بِ ، با یک گردان نظامی هتناستن حلش هاکنن.
اینها دردِ که اُما بهش حساس نیئیم.
لابد مردی اینهمه هوش داشته که یک شخصی مثل امیر اعظم را ناکوتش ( ناک اوت) هکنه.
حتما مردم باهوشی دبین که بجای مبارزات نظامی ، مبارزات فرهنگی با حکومتهای جور داشتین. وگرنه طلبه های درواریج هتانستن مث میرزا کوچک خان دست به اسلحه بَبُرِن. کار شهید حجت الاسلام سید یونس کوچک خان عالی بِ ، اما کار عموآخوند عالیتر. کار رئیسعلی دلواری در بوشهر بر علیه انگلیسیهاو پرتغالیها عالی بِ. اما کار علمای دروار عالیتر. معمولا کارهای فرهنگی سختتر و عالیترن.
لابد مردمی باهوش و عالم بین که مغولها نتانستن این تنگه را تاراج هاکنن.
لابد این مردم باهوش بین که اینجا حوزه تاسیس هاکردن و انسانهایی چون کوه استوار با قله هایی سر به فلک کشیده از علم، تربیت هاکردن. چکا دروارا وصل هاکنیم به ریشه کوههای سنگی و چرا به کوههای علمی نسبت ندیم؟!
اُما که هندانیم اسم دروار از حدود سیصد سال پیش بر دروار اطلاق همبو، لااقل بعنوان احتمال و به عنوان یک تحلیل ، بگوئیم دروار یعنی جایی برای دستیابی به کوههای بلند علم و دانش. یعنی در کنار سنگ و چل و چو ، چُکا انسانها را ناوینیم؟؟! کوه ارزش داره درست. گز نوعی پوشش گیاهیِ درست. اما انسان از همه اینها ارزش و اهمیتش بیشتره. اصلا مرحوم دهخدا هم بالاخره یک انسانِ و حرفش که وحی منزل نییِ. اتفاقا آنچه که از دروار به معنا نزدیکتره همان هوش و فرهنگ و علم و سختکوشی آنانِ. و ارزش اصلیش به همان هوش و زکاوت و انسان بودنشانِ.(( زر وار. دُر وار. گزبار. دز وار . احتمالاتی که برای اسم دروار میدهند. اُما هنگیم، زر ،شاید همان طلای علم باشد. دُر ، شاید همان دُرّ و گوهر دانش باشد...))
دردِ که کتاب مشاهیر دامغانا بخانی، و بعنوان یک درواری بینی که بعضی اطلاعات اشتباه از دروار بنوشتین!! شایدم تحریفِ عمدیِ .
خب این مردمی که هر چی ویشته در موردش
هخانیم، هوینیم شاهرگ اصلیشان، علم و دانش و فرهنگِ و الان قریبِ به 70تا 80سالِ که این شاهرگا بزین و همچنان هم گویا یک عده ای بَدِشان نامیا خون به رگهای فرهنگ دروار نَرِسِه.
( ادامه داره...)
بنام خدا. قسمت بیست و ششم. به باهانی مارمضان
اسنادی وجود داره که در جنگ تحمیلی ، در بین نیروهایی که این دور و اطراف به منطقه اعزام همبین، روی سختکوشی و هوش وچه های دروار یک حساب دیگه ای وانکردین. حتی وصیتنامه های معروف شهدای کشور که امتیاز بندی هابی در یک مقطع همبی ، وصیتنامه یکی از شهدای دروار جزء وصیتهای منتخبِ. یکسالی یادُمِن بالنسبه جمعیت انسانی ، دروار جزء برترین رتبه دانشجویی در رسانه اعلان هابه.
از نظر کیفیت محصولات کشاورزی، از نظر مدارج علمی و حضور در عرصه های علمی ، از لحاظ تولیدات صنعتی و دیگر مهارتها و بسیاری از زمینه های دیگه، همین الانیج دروار وضعیت خوبی داره و مهمِ.
بیشترین قابلیت این مردم در زمینه های علمی قابل فعالیت عالی داره. یعنی انسان ظرفیتهای گوناگون و بالایی داره که باید این استعداد و ظرفیت را در راه رسیدن به کمالات و درجات الهی بکار بگیره. بسیاری از کارها ئیه که کارخوبن و بسیاری دیگه کارهای خوبتر و کارهای عالی هم وجود داره ، که انسان باید برای کارهای عالیتر حرکت بکنه. و خدا هم این انتظار را داره که انسان این ظرفیت و استعداد خداددی را در مسیر عالیترین خوبیها صرف هاکنه. سوابق فرهنگی دروار نشان هندی این مردم ، با موضوعات علم و دانش و معرفت، استعدادهاشان همخوانی خاصی داره.
حسابشا هاکنین درون دروار علم فقه و اصول و عرفان و جفر و اسطرلاب ، قله های عظیمی داشته. وجود چندین عالم صاحب اجازه فتوا ، حرف ساده ای نیه. داشتن علم نجوم اسلامی همراه با عرفان اسلامی، حتی الانیج با پیشرفتهای علمی و ابزار این علم ، موضوعی افسانه ای بحساب همیا. اونوقت اینجا ، ایت الله ملاغلامحسین سرآمد این علم بی. و بخشهایی از این علم را به مرحوم کربلایی اکبر متقی که آهنگر بی ( بابای مرحوم استا خلیل متقی) آموزش بِدابّی. مرحوم ملاغلامحسین، طبق نقل معتبر، تاریخِ وفات خودش را روی سنگ حکاکی هکنه که تا چندین سال قبل این سنگ روی مزار این آیت الله عارف نصب بِ. وقتی ایام رحلتش نزدیک همبو و نشانه های مرگ پدیدار همبو، پسرش خدابیامرزِ ممد بخاطر عشق و ارادت ویژه و درک ارزش این عالم ربانی، هشو پزشک بیره. ملاغلامسین هنگه نرو وچه جان. خدابیامرزِ ممد ملاغلامسین ، رو حساب اهمیت دادن و مهم بودن جان این عالم جلیل القدر، کوش و کلاه هکنه که بشو، ملاغلامسین هنگیش وچه جان تو که هشی، ولی تابوت تشییع جنازه من و دکتری که تو همیری ، جلو حمام( محدوده میانده) هرسن به هم. خدابیامرز ممد با عجله و سریع بالاخره هشو سمت شهر و دکتر همیره. دقیقا همون نقطه ای که مرحوم ملاغلامحسین خدابیامرز ، بگته به، تابوت و دکتر هرسن به هم. همین مرحوم ملاغلامسین هنگته عهدی بیا که مریضیهای عجیب بیا که بترسین نفس بکشین! عهدی همیا که یک صندوقچه ای درهمیا که آهنگ هزنه و رنگاوارنگ( تلویزیون) روزگاری بیا که اینی که دروار درِ اونیکه کربلا و نجف درِ را هِوینِ و باهش صُبت هکنه و صدا همدیگرا همشنوئن( تماس تصویری) عهدی بیا که یکچیزایی درون آسمان پرواز هکنه و صداش شبیهِ وق وق هکنه( هلکوپتر) روزگاری همیا یکسات داننکشِ ازینجا هشن مشهد( هواپیما) عهدی بیا که چشم مردم میوه بینِ، دلشان نینِ. ( کنایه از سوختن محصولات کشاورزی) و....
این خدابیامرز اینجور پیشگوئیهایی هکرده، ملت اونروز یعنی صدسال پیش، هنگتین، خا، چه حرفا. بعد از فوت ایشانیج بعد از مدتها یک اُنبان( کیسه هایی با دهنه عریض) کتاب و دست نوشته، که بلااستفاده بماندبی و هرکسی هم سر درنامیرده را داریجن درون پشمینی کاه، یک نفر از لو ( تپه های غربی روستا) سمنان همیا، یک خورجین ( یا یکبار قاطر همراه با وسایل دیگه) از کتابا را سیوا هکنه و بار هکنه همبره. بقییشیجا ، همسرش لیلاخانم، داریجِ دلی پشمینه و وامله سرش و همبره لویی روپار پَل هندی دلی اَو روبار و خلاص هابه بشه.
(ادامه داره....)
بنام خدا . قسمت بیست و هفتم. به باهانی مارمضان.
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات همه درواریهای عزیز. به قسمتهای پایانی حرفامان نزدیک هابیم و متاسفانه دهها صفحه از کتاب بُماند و فقط موفق هابیم از هر گوشه کنارای کتاب مطالبی را انتخاب هاکنیم و تقدیم حضورتان هاکنیم. اُما سعی هاکردیم فقط بر یک موضوع از موضوعات فراوان روستای عزیزمان بپردازیم. و در این میان ویشتریج روی یک واقعه و یک عالم جلیل القدر که فقط یکی از سرمایه های دهاتمانِ مشغول تحلیل هابیم. صدها عزیز با هزاران نکته ارزشمند وجود دارن که با سی جلسه و سی صفحه مجازی ، نانمبو از همه اونها بَگُت. اُما به قدر بضاعتمان ، با اهدافی نظیرِ یادآوریِ گویش زیبای درواری، یاد از بعضی همولایتیها، هدیه فاتحه و دعا برای همه گذشتگان و مرحومین در این شوهای ماه رحمت و مغفرت، زنده کردن یاد و نام حوزه علمیه، یاد و ذکر همه علما و اینجور هدفهای خیر، بصورت اختلاط عامیانه ، وقتتانا بگتیم و انتظار داریم حلالمان هاکنین. همون شوءِ اول بگتیم هخیم اختلاط هاکنیم. اختلاط عامیانه بالاخره یَک موضوئیج هخا. بَدیم بهترین موضوع همین یادهاکردِن از سرمایه ها و افتخارات و پیشینه روستامانِ.
آخه آدُما زورش هِمِیا وقتی هِوِنیم ، واقعا دهاتمان طی این دویست سال اخیر مظلوم واقع هابی. علم و مالداری و کشاورزی و صنعت دست و همه چی ، همه جوره ، پسرفت بکردیم.
اونیج مردمی که فوق العاده باهوش و زحمتکش و سختکوش بیٖن. و عموم مردم در این پسرفت اصلا مقصر نبین و نیئِن. اینان ملت هرجور حساب هاکنیم زحمتشانا بَکِشِیِن. آدم احساس هُکُنِه یک دستی در کار دبی ، تا این عقب ماندن اتفاق دکفته. در قسمتهای قبلی بطور مثال از عمو آخوند صحبت بکردیم ، و بَگُتیم، حق مطلب اینی نِیِه که در تاریخ نقل هابی. بنظر اُما، قضایا خیلی گسترده تر و دقیقتر و جدیتر ازینحرفای. یا موضوع حوزه. ایسا یک سندشا در فضای مجازی اُماها بَدِییم، ولی سندهایی درِ که مثلا در سالهای 1000( هزار هجری قمری) اینجا عالم و ایت الله داشتیم. اصلا همینان سندی که لابد همیتان تا ایسا ملاحظه هاکردین، پاش اینهمه امضا بزین بعضیاش درواری و صحی ئییِن، که لابد بعضیاشان موقی امضا هزین گَت آدم بین شاید اونوقتها که بعضیا صد سال و صدو بیست سالیج عمر هکردین، امکان داره بعضیاشان که عالِم و شیخن، صدسالشان بی. خاب ادمی که درِ سال هزارو صد و ششِ هجری قمری پای وقفنامی حوزه را امضا هکنِ، اگه صدسالش بو، پس همین خودش سندیِ که صد سالِ قبل این تاریخیج اینجا عالم و شیخ و سواد دار دبی. البته اُما بخاطر محدودیت زمان، اصلا وستارمان مقدور نیِ اسامی همه ی این چهارصد پانصدسال قبلیا را یکی یکی سیاهه( یاد داشت) هاکنیم. ان شاءالله اینهمه دکتر مهندس دبیر و مهلم و باسواد درواری دلی دروار و بیرون دروار داریم که اگه هر کامین یک ورق بنویسن صدها ورق در دهها کتاب همبو.
بخاطر وجود اینهمه علما و جریانات در زمینه ها و موضوعات گوناگونِ که هی اُما هنگیم کاش یک سایت یا بانک اطلاعات وجود داشته بو تا اینهمه عزیزان درواری اهل علم و سواد ، نتایج مطالعات و تحقیقات و تحلیلهاشانا والِن دلی بانک اطلاعات، بعدِ پنجسال یا دهسال همیشا آنالیز هاکنن و در قالب پنج جلدکتاب درستُ درمان چاپ هاکنن تا هم حفظ و تشکر از سرمایه های گذشته هابو و هم چراغ راه آینده هابو. ولی الان حتی وستارِ دربیردِنِ معنای اسم دروار، نهایتا باید بشیم سراغ کتاب مرحوم دهخدا. خاب این کتابیج باز در مورد دروار از روی یک کتاب دیگه مثلا کتاب فرهنگ جغرافیای ایران جلد 3، یک نکاتی بِیرده.
مثلا خدابیامرز علی اکبر دهخدا یکجا در معنای دروار ، بگتِ دروار ، راهی را گویند که نردبان میگذارند و از خانه به بام روند. به قول خودمان، واسو.
اگر بگوییم دروار درواز بی، مرحوم دخو معنا هاکرده: در بزرگ و باز در شهر یا قلعه. البته یک معنای دیگه ایج داره. و چیزایی دیگه ای که مقصودمان این بِ که خاب قدمت دروار خیلی ویشتر از این حرفای که مرحوم دهخدا هنگه. و اُما اگه یک سایت و بانک اطلاعات و نتیجتا یک کتاب جامع و کامل خارهاکنیم، با دخالت لهجه اصیل و محلی، که حتی هنوزیج از دهاتا اطراف اون پیرمردا و پیرزنهاشان بشنوئی، یک چیزی شبیه به دُروار تلفظ همبو. و با توجه به فراوانی آواهایی نظیر اُو . هُو . و اون گویشهای خیلی خیلی قدیم، ممکنه برسیم به همین کلمه. و اینکه واقعا دروار جایگاه مردانی همچون دُرّ و جواهر بی. و لااقل علم و سواد ، همیشه وستار انسانها و فرهنگهای مطرح جهان، در حکم دُرّ و طلا بی. چیزی که در این تنگه ، بسیار فراوان بی. ( ادامه داره...)
بنام خدا . قسمت بیست و هشتم. به باهانی مارمضان.
امشوئیج چندتا کِلام اختلاط هاکنیم تا بینیم به کجا هرسیم.
چون دیگه دریم به قسمتای پایانی هرسیم و کم کم هخیم زحمتا کم هاکنیم، اجازه بَدِین، یک کمو به انتخاباتیج اشاره هاکنیم و بگوئیم ، همه عزیزانی که مسئولیت دلی دروار قبول هُکُنِن، باید توجه داشته بن بعنوان نمایندگان صغیر و کبیر و گذشته و آیندی دروار، وظایفِ سنگینی همیا روکولشان. در واقع عزیزان شورا و دهیار، همون کدخدا و اربابای قدیمِن ، که در ایران مرسوم بی. و الان با شعار دموکراسی و مردم سالاری و اینچیزا، هِمیان. وگرنه خاک همون خاکِ. ملت همون ملت . مسئولیت همون مسئولیت.با اهداف بسیار بلندتر و وسیعتر.
عزیزان قدیمی که خدابیامرزیشان. اما جدیدیها در دوره جمهوری اسلامی به مراتب تکلیفشان هزار برابر سنگینتره.
بازُم متناسب با همون موضوع اصلی بحثمان که علم و عالم بِ، یشکو صحبت هاکنیم.
بدون شک صاحب اصلیمان امام زمانِ و بی هیچ بروبرگردی، روزی همیا و حق و حقایق بر همه روشن همبو. ایسا اُما اون روزگار دبیم یا دنبیم خداهندانه و ذات پاکش.
فرض هاکنین همینان جمعه آقا بیا. اَزُمان بَپُرسه، بفرمایین بینم تا ایسا ویستار اینان حوزیتان و موقوفاتش چکردِین؟ جواب داریم؟ بنظر اُما که هیچ جوابی نداریم. ایشان از دلها و نیّتها خبر داره و تاریخیج با تمام جزئیات و اسنادش موبمو دستش درِ. الان شاید بتانیم بعضیامان بگوییم بماچه. به ما مربوط نامبو. ولی رودروی ایشانیج هتانیم اینجوری بگوییم؟!
بپرسه مال وقفیا هشاست خرید و فروش هاکرد؟ نامبو جواب آقا را ندی که همبو؟
بپرسه شماها بعنوان مسلمان، کامینانتان بشین دنبال درس دین ؟! عُمومتان از مجموعِ مثلا صدتا وچه، دهتاشانا برستین دنبال علوم دینی تا بلکم از بین سی چهل تاشان، یکیشان فقیه و مجتهد دربیا ؟!. جواب چیشیِ؟
دوستان همولایتی همیمانکه نانتانیم بشیم دنبال درس دین، ولی نامبوج که هیچکامینمان نشیم. یک عده ایج که یکچی یاد بگتین تا بگتی وانگردن هنگن ، انگور دروار ممیج نامبو( انگور دروار کشمش نمیشه) . خاب عموآخوند و باباشو بابوش محصول کجا بین؟ ملاحیدر محصول کجا بی؟ ملاغلامحسین و بابا و بابوش و جدشان حاصل کجابین؟ علیمردان ، حاصل کجا بی که طیّ الارض داشته؟ شیخ عبدالرسول محصول کجا بی؟ همونجور که انگورا کشمش هکنن تا ماندگاریش حتی به دوسه سال برسه . اینهمه درواریج که همیشان چهره های ماندگار هابین! الانیج تحصیلکرده و کم نداره. هرچند هرچه زیاد باشن بازهم کمِ. اینا که همیشان محصول همینجا بین. صاحبان اجازات فتوایی و سطوح بالای فقه و عرفان، و مجتهد بالاتر هخیم؟ که هنگین ممیج( مویز)نامبو؟!
کامین تفکر انگلیسی ، نفوذ بکرد و از دویست سال پیش هی بگتن و بگتن و بگتن ،و باورمان ببِ که نانتانیم و نانبو. تا برسیم الان که وستارِ یک شیخ باید بشیم گدایی؟!!!!. بعضیا هنگن شاید دروار ، درواز یا دروازه بی به مرور هابی دروار. اتفاقا اُما بشیم دنبالش بدیم مرحوم دهخدا در لغتنامیش هنویسه درواز یعنی گدایی و دریوزگی!. کارشناسان علوم سیاسی و علوم استراتژیک دفاع فرهنگی ، هنگن ، گاهی دشمن یک اسمی را روی یک منطقه وامِلِه و چنان اون منطقه را مدیریت هکنه که دهه ها یا سده های آتی، اون معنایی که دنبالش درِ، محقق هابو.
بنظر اُما ، مقوله نفوذ( در محور اقتصاد. سیاست. فرهنگ) واقعا خیلی مهمه و ارزش مطالعه وسیع داره. یک حقیقتی که هیچکامینمان اونجور باید بهش حساس نِیییم. اصن تن واننگیریم که مورد نفوذ قرار بگتیم. خداییش با همینان دست فرمان بشیم جلوتر، باید بشیم بزغاله وستار ملی حلیم از جام و دوزیر وارد هاکنیم. یگ گُلّی کشک اگه بخیم باید بشیم سنگسر و پولامله. اُمایی که روزگاری دلی همینان دروار پنجاه الی هشتادمُن، بلکم ویشتر گوسفند داشتیم . خروار خروار کشک و روغان و سیچو و پشم و آروشه و پنیرخیکی و لور و شیر و سرشیر تولیدات دامی داشتیم ( هر یک مَن گوسفند پنجاه رأس گوسفد است)
ایسا کوآ؟ چه خبر انگور و خربوزه و سیفی جات و تولیدات کشاورزی داشیم.
شاید بگوئن ایسا یک کمچه او پیدا نامبو بخوریم فیلت یادِهندوستان بکرده ، هوس خربوزیت بکرده. ورست برو جم هاکن عمو این دوکان دستگاهارا. جوابا برین پیش کارشناسا.
از مهندسین کشاورزی اگه بپرسین هندانن ، کشاورزی یکچیزیه که محصولات سرمایی داره گرمایی داره ، کوهستان، کویر ، پراب و کم اب. ایسا خربوزه نامبو، گزریج نانتانیم. اینان لاکردار سنجه ایج اوءِ فراوان هخا؟ بادام و اصن همه چی. اگه هنرشا حفظ هکردیم، بی اوییٖش علاج داشت. ایسا کشاورزی یک کمچه اَو نداشتیم، چهارتا وچه ایج نداشتیم برستیم نجف کربلا مشهد قم ، یا لااقل همینان حوزه. اینیج او هخاست؟
( ادامه داره...)
بنام خدا . قسمت بیست و نهم . به باهانی مارمضان.
قبل ازینکه این قسمت از حرفامانا تقدیم هاکنیم بازم لازمه از همه دوستان و فرهیختگان همولایتی معذرت خواهی بکنیم که مزاحم وقت و اوقاتشان هابیم.
بدون شک حرفامان بی ایراد و بی کم و کاست نبین. و چون اُما حرفارا بصورت تحلیل تاریخ عرض بکردیم و مخصوصا اینکه با زوان محلی همیشا بنوشتیم، نارساییها و نقصهایی را داره. از طرفی هم سعی هاکردیم فقط بعنوان نمونه از یکی دوسه تا علما یک تحلیلهایی را تقدیم هاکنیم و بدون هیچ غرضی از بسیاری بزرگان و عزبزانمان حرفی به میان نیردیم چون هندانیم اگه صد شو صدصفحه ایج بنویسیم، حق یکی از این ستاره های علم دانش و قدیمیهای زحمتکش و خدمتگزار به آبادانی را نانتانیم اَدا هاکنیم.
امشو ویشتر صحبتا قبلی را جمع بندی هکنیم . اینجوری تحلیل هاکردیم که دروار اُما مثل خیلی جاهای دیگه مورد نفوذ قرار بگته و ابهامات و تضادهایی در مباحث تاریخی دروار وجود داره که شاید هیچگاه به اونها توجه لازم نبی. بعنوان نمونه ، به یکی از وقایع اشاره هاکردیم و تحلیل هاکردیم که موضوع عموآخوند و همه ی موضوعات باید مورد بازخوانی قرار بگیره و درست تحلیل هابو. یکی از مکانهاییجا زیاد بهش اشاره هاکردیم که همینان حوزه علمیه بو و موقوفات مربوطِ. خاطراتی را از گذشتگان نقل هاکردیم که سعی هابه عین همونی بو که برامان نقل هاکردبین. هدف قضاوت حرفها یا مطرح کردن حرف بعنوان وحی منزل نبی، و فضای کلی این مباحث، صرفا تحلیل و گمانه زنی بی ، تا ایشالا مقدمه و تلنگری بو برای ورود دوستان به بازخوانی تاریخ . لذا ممکنه تمامی این حرفها رد هابو و یا تایید هابو . و این بستگی به تحلیلها و بررسیهای بعدی داره.
از انجاییکه هیچگونه بانک اطلاعات و مخزن جامع از تاریخ دروار وجود نداره، لازمه اینکاریج فکری براش هابو. و طبیعیه که ایناجور کارا مقدار ناچیز از مطالب مثل یک قطره در برابر دریای بو . در تمام سالهایی که مصاحبه ها و تحقیقات در موضوعات مختلف دروار اِنجام بِدِیم، واقعا به این نتیجه برسیم که احیای حوزه دروار ضروری و واجبِ. مخصوصا که این حوزه قابلیت احیا شدن داره و فقط یک همت جمعی را هِطَلُبه( می طلبد) . حوزه ای که هکتارها زمین در اختیار داره. هرچند که تا حالا بایس اینکار همبی و نبی. اما جلو ضررا از هرجابگیریم استفاده ی. همبو همیمان جم هابیم یک طومار تهیه هاکنیم و از مقام معظم رهبری ، ولیّ فقیه ، حاکم شرع اسلامی ، در جهت احیای حوزه و تبدیل به احسن هاکردنِ موقوفات حوزه ، ازیشان درخواست حکم تجمیع موقوفات هاکنیم. تمام این زمینا را در یکجا متنرکز هاکنیم. (( آسِّیو درامامزاده( آسیاب جنب امامزاده) مزرعه کودوان. مزرعه خرم اباد. مزرعه کهو. گیشنیجو . تولبن که مابین اوشرف و ومانِ. مزرعی ممد اباد که اونور روخانی دریانِ. و چندین باغ که حالام یکیش باغ درازخان دلی کلاچو صح همبو . بقیییشیج دلی دروار باغ کوستو ، رِزوئه( رزوده) سمت سرمسنی ( بالامسنی) باغ رابمیان پایین مسنی، باغ روبار، باغ عالادین، باغ تلوستان، ....)) حتی شاید بشاست جهت تبدیل به احسن و کارامد هاکِردن باغاییج یک همچین کاری هاکرد که الان با وجود با برکت آقا که ولیّ امرِ، بهترین فرصت برا کسب تکلیف و حل این مساله ی . الانکه دیگه زمان طاغوت نیه که حاکم جور ، سد راه حوزه ها بو و یا نتانیم از حکم حکومتی بهره مند هابیم. الان قضیه فرق هکنه. کم کاری و نبود همت خودمان در این سالها، مانع احیای حوزه هابی. و این مشکل لاینحل نیه. ( ادامه داره..)