eitaa logo
فرهنگی قرآنی مدرسه مشکات
365 دنبال‌کننده
4.8هزار عکس
987 ویدیو
68 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۲》 : كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ ۙ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ : (حال این گروه مشرکان،) همانند حال فرعونیان، و کسانى است که پیش از آنان بودند. آنها آیات خدا را انکار کردند. خداوند هم آنان را به گناهانشان کیفر داد. خداوند توانا، و سخت کیفر است! در تعقیب این هدف، بار دیگر قرآن به حال قدرتمندانى همانند فرعونیان و گروهى دیگر از اقوام پیشین اشاره مى کند و مى گوید: وضع و حال و عادت بت پرستان در مورد سلب نعمت ها و گرفتارى در چنگال کیفرهاى سخت، همچون وضع و حالت فرعونیان و اقوام پیشین بود (کَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ). آنها نیز آیات پروردگارشان را که به منظور هدایت، تقویت و سعادت آنان نازل شده بود تکذیب کرده و زیر پا گذاشتند (کَذَّبُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ). ما هم به خاطر گناهانشان هلاکشان کردیم (فَأَهْلَکْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ). و فرعونیان را در میان امواج آب غرق ساختیم (وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ). و تمام این اقوام و افرادشان ظالم و ستمگر بودند (وَ کُلٌّ کانُوا ظالِمینَ) هم نسبت به خویشتن و هم نسبت به دیگران. ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۳》 : ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَىٰ قَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ ۙ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ : این، بخاطر آن است که خداوند، هیچ نعمتى را که به گروهى داده، تغییر نمى دهد. مگر آن که آنها خودشان را تغییر دهند. و خداوند،شنوا و داناست. یک سنّت تغییرناپذیر! در این آیات به یک سنّت همیشگى الهى درباره اقوام و ملت ها اشاره شده تا این تصوّر پیش نیاید که آنچه درباره سرنوشت مشرکان میدان بدر و سرانجام شوم آنها گذشت، یک حکم استثنائى و اختصاصى بوده است، بلکه این اعمال از هر کس در گذشته سر زده، و یا در آینده سر زند، چنان نتایجى به بار خواهد آورد. نخست مى فرماید: چگونگى حال مشرکان قریش همانند دودمان فرعون و آنها که پیش از او بودند مى باشد (کَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ). همان ها که آیات خدا را انکار کردند و خداوند آنها را به گناهانشان گرفت (کَفَرُوا بِآیاتِ اللّهِ فَأَخَذَهُمُ اللّهُ بِذُنُوبِهِمْ). زیرا خداوند قوى و با قدرت است و کیفر او نیز سخت و شدید است (إِنَّ اللّهَ قَوِیٌّ شَدیدُ الْعِقابِ). بنابراین، تنها قریش، مشرکان و بت پرستان مکّه نبودند که با انکار آیات الهى و لجاجت در برابر حق و درگیرى با رهبران راستین انسانیت، گرفتار کیفر گناهانشان شدند، این یک قانون جاودانى است که اقوام نیرومندتر و قوى تر همچون فرعونیان، و اقوام ضعیف تر را نیز در بر مى گیرد. ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۴》 : كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ ۙ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ ۚ وَ كُلٌّ كَانُوا ظَالِمِين : این،( درست) شبیه حال فرعونیان و کسانى است که پیش از آنها بودند. آیات پروردگارشان را تکذیب کردند.ما هم بخاطر گناهانشان، آنها را هلاک کردیم، و فرعونیان را غرق نمودیم. و همگى ستمکار بودند. : در تعقیب این هدف، بار دیگر قرآن به حال قدرتمندانى همانند فرعونیان و گروهى دیگر از اقوام پیشین اشاره مى کند و مى گوید: وضع و حال و عادت بت پرستان در مورد سلب نعمت ها و گرفتارى در چنگال کیفرهاى سخت، همچون وضع و حالت فرعونیان و اقوام پیشین بود (کَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ). آنها نیز آیات پروردگارشان را که به منظور هدایت، تقویت و سعادت آنان نازل شده بود تکذیب کرده و زیر پا گذاشتند (کَذَّبُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ). ما هم به خاطر گناهانشان هلاکشان کردیم (فَأَهْلَکْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ). و فرعونیان را در میان امواج آب غرق ساختیم (وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ). و تمام این اقوام و افرادشان ظالم و ستمگر بودند (وَ کُلٌّ کانُوا ظالِمینَ) هم نسبت به خویشتن ستمگر بودند و هم نسبت به دیگران. ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۵》 : إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ : به یقین، بدترین جنبندگان نزد خدا، کسانى هستند که کافر شدند و (به هیچ وجه) ایمان نمى آورند. این آیات، روش محکمى را که پیامبر با این گروه پیمان شکن باید در پیش گیرد بیان مى کند، روشى که مایه عبرت دیگران و رفع خطر این گروه گردد.. نخست آنها را بى ارزش ترین موجودات زنده این جهان معرفى کرده مى گوید: بدترین جنبندگان نزد خدا کسانى هستند که راه کفر پیش گرفتند و همچنان به آن ادامه مى دهند و به هیچ رو ایمان نمى آورند (إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللّهِ الَّذینَ کَفَرُوا فَهُمْ لایُؤْمِنُونَ). تعبیر به الَّذینَ کَفَرُوا شاید اشاره به این باشد که بسیارى از یهود مدینه قبل از ظهور پیامبر اسلام طبق آنچه در کتب خود دیده بودند نسبت به وى اظهار علاقه و ایمان مى کردند، بلکه مبلّغ او بودند و مردم را براى ظهورش آماده مى ساختند. ولى پس از ظهورش چون منافع مادى خویش را در خطر دیدند به کفر گرائیدند و آن چنان در این راه سرسختى نشان دادند که هیچ امیدى به ایمان آنها نبود، آن چنان که قرآن مى گوید: فَهُمْ لایُؤْمِنُونَ . ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۶》 : الَّذِينَ عَاهَدتَّ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ : همان کسانى که از آنها پیمان گرفتى. سپس هر بار عهد و پیمان خود را مى شکنند. و (از پیمان شکنى و خیانت،) پرهیز ندارند. پس از آن مى گوید: اینها همان کسانى بودند که با آنها عهد و پیمان بستى که لااقل بى طرفى را رعایت کنند و در صدد آزار مسلمانان و کمک به دشمنان اسلام نباشند، ولى آنها هر بار پیمان خود را مى شکستند (الَّذینَ عاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ یَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فی کُلِّ مَرَّة). نه از خدا شرم مى کردند و نه از مخالفت فرمان او پرهیز داشتند و نه از زیر پا گذاردن اصول انسانى پروا مى نمودند (وَ هُمْ لایَتَّقُونَ). تعبیر به یَنْقُضُونَ و لایَتَّقُونَ که فعل مضارع است و دلالت بر استمرار دارد; و همچنین تعبیر به فی کُلِّ مَرَّة دلیل بر این مى باشد که آنها کراراً پیمان خود را با پیامبر(صلى الله علیه وآله) شکستند. ✍تهیه و تنظیم : استادعاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۷》 فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِم مَّنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُون اگر آنها را در (میدان) جنگ بیابى، آنچنان به آنها حمله کن که گروهى که پشت سر آنها هستند، پراکنده شوند. شاید متذکّر گردند (و عبرت گیرند)! در این آیه طرز برخورد با آن گروه پیمان شکن، بى ایمان و لجوج را چنین بیان مى کند که: اگر آنها را در میدان جنگ بیابى، اسلحه به دست گیرند و در برابر تو بایستند آن چنان آنها را در هم بکوب که جمعیت هائى که در پشت سر آنها قرار دارند عبرت گیرند، پراکنده شوند و عرض اندام نکنند (فَإِمّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِی الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ). تَثْقَفَنَّهُمْ از ماده ثَقْف (بر وزن سقف) به معنى درک کردن چیزى از روى دقت و با سرعت است، اشاره به این که باید از موضع گیرى هاى آنها به سرعت و با دقت آگاه شوى و پیش از آن که تو را در یک جنگ غافلگیرانه گرفتار کنند، مانند صاعقه بر سر آنها فرود آئى! شَرِّد از ماده تَشرید به معنى پراکنده ساختن توأم با اضطراب است، یعنى آن چنان به آنها حمله کن که گروه هاى دیگر از دشمنان و پیمان شکنان متفرق گردند و فکر حمله را از سر بیرون کنند. این دستور به خاطر آن است که: دشمنان دیگر و حتى دشمنان آینده، عبرت گیرند، و از دست زدن به جنگ خوددارى کنند. و همچنین آنها که با مسلمانان پیمانى دارند و یا در آینده پیمانى خواهند بست از نقض پیمان خوددارى کنند و شاید همگى متذکر شوند (لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ). ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۸》 : وَ إِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِيَانَةً فَانبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَىٰ سَوَاءٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ : و هرگاه (با ظهور نشانه هایى،) از خیانت گروهى بیم داشته باشى بطور عادلانه پیمان با آنها را لغو کن. زیرا خداوند، خائنان را دوست نمى دارد. : در این آیه مى افزاید: و اگر آنها در برابر تو در میدان حاضر نشدند ولى قرائن و نشانه هائى از آنها ظاهر شده است که در صدد پیمان شکنى هستند و بیم آن مى رود که دست به خیانت بزنند و پیمان خود را بدون اعلام قبلى یک جانبه نقض کنند، تو پیشدستى کن، و به آنها اعلام نما که پیمانشان لغو شده است (وَ إِمّا تَخافَنَّ مِنْ قَوْم خِیانَةً فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ عَلى سَواء). مبادا بدون اعلام الغاء پیمانشان به آنها حمله کنى. زیرا خداوند خائنان و کسانى که در پیمان خویش، راه خیانت در پیش مى گیرند دوست نمى دارد (إِنَّ اللّهَ لایُحِبُّ الْخائِنینَ). گر چه در این آیه به پیامبر اجازه داده شده که در زمینه ترس از خیانت و پیمان شکنى دشمن، پیمان آنها را لغو کند ولى روشن است این ترس بدون دلیل نخواهد بود، حتماً در زمینه اى است که آنها مرتکب اعمالى مى شوند که نشان مى دهد در فکر پیمان شکنى و زد و بند با دشمن و حمله غافلگیرانه هستند، این مقدار از قرائن و علائم اجازه مى دهد که پیامبر(صلى الله علیه وآله) پیمان آنها را لغو شده اعلام کند. جمله فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ از ماده نَبْذ به معنى افکندن و یا به معنى اعلام کردن است. یعنى: پیمان آنها را بسوى آنها بیفکن و الغا کن و لغو آن را اعلام نما! تعبیر به عَلى سَواء یا به این معنى است: همان گونه که آنها پیمان خویش را عملاً لغو کرده اند تو هم از طرف خودت آن را لغو کن، این یک حکم عادلانه و متساوى است. و یا این که به معنى اعلام کردن به یک روش واضح، بى پیرایه و خالى از هر گونه خدعه و نیرنگ است. به هر حال آیه فوق در عین این که به مسلمانان هشدار مى دهد: سعى کنند مورد حمله پیمان شکنان قرار نگیرند رعایت اصول انسانى را در حفظ تعهدات و یا الغاى پیمان ها به آنها گوشزد مى‌نماید. ✍تهیه و تنظیم : استادعاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۵۹》 : وَ لَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا ۚ إِنَّهُمْ لَا يُعْجِزُونَ : کسانى که کافر شدند گمان نکنند (با این اعمال،) پیش برده اند، آنها هرگز نمى توانند از قلمرو و کیفر ما بیرون روند! در این آیه که آخرین آیه در موضوع مورد بحث می‌باشد، به این گروه پیمان شکن هشدار مى دهد و مى گوید: مبادا آنها که راه کفر پیش گرفته اند تصور کنند با اعمال خیانت آمیز خود پیروز شده اند و از قلمرو قدرت و کیفر ما بیرون رفته اند (وَ لایَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا سَبَقُوا). آنها هرگز ما را عاجز نخواهند کرد و از محیط قدرت ما بیرون نخواهند رفت. (إِنَّهُمْ لایُعْجِزُونَ). ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۶۰》 : وَ أَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ ۚ وَ مَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنتُمْ لَا تُظْلَمُونَ : براى مقابله با آنها [= دشمنان]، هر چه در توان دارید از نیرو و از اسبهاى ورزیده آماده سازید، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن (شناخته شده) خویش را بترسانید! و دشمنان دیگرى غیر از اینها، که شما آنها را (به علت نفاقشان) نمى شناسید و خدا آنها را مى شناسد. و هر چه در راه خدا (و تقویت اسلام) انفاق کنید، بى کم و کاست به شما بازگردانده مى شود، و به شما ستم نخواهد شد. افزایش قدرت جنگى و هدف آن به تناسب دستورات گذشته در زمینه جهاد اسلامى، در آیه مورد بحث، به یک اصل حیاتى که در هر عصر و زمان باید مورد توجه مسلمانان باشد، اشاره مى کند، و آن لزوم آمادگى رزمى کافى در برابر دشمنان است. نخست مى فرماید: و در برابر دشمنان هر قدر توانائى دارید از نیرو و قدرت آماده سازید ! (وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّة). یعنى: در انتظار نمانید تا دشمن به شما حمله کند و آنگاه آماده مقابله شوید، بلکه از پیش باید به حد کافى آمادگى در برابر هجوم هاى احتمالى دشمن داشته باشید. آنگاه اضافه مى کند: و همچنین به اندازه کافى اسب هاى ورزیده براى میدان جهاد فراهم سازید (وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ). رباط به معنى بستن و پیوند دادن است، و بیشتر به معنى بستن حیوان در نقطه اى براى نگهدارى و محافظت به کار رفته، سپس به همین تناسب به معنى محافظت و مراقبت به طور کلى آمده است. و مُرابَطَه به معنى محافظت مرزها و همچنین به معنى مراقبت از هر چیز دیگر مى آید، و به محل بستن و نگاهدارى حیوانات رِباط گفته مى شود و به همین تناسب کاروانسرا را عرب رِباط مى گوید. پس از آن به هدف از این افزایش قدرت جنگى اشاره کرده، مى فرماید: هدف این است، با فراهم ساختن این ابزار، دشمنان خدا و دشمنان خودتان را بترسانید (تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ وَ عَدُوَّکُمْ). و مى افزاید: همچنین گروه دیگرى غیر از اینها که شما آنها را نمى شناسید ولى خدا آنها را مى شناسد (وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِمْ لاتَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ یَعْلَمُهُمْ). این گروه نیز باید از شما حساب ببرند و بترسند. و از آنجا که فراهم ساختن این وسائل به هزینه و بودجه کافى نیاز دارد، عموم مسلمانان را در این راه فرا مى خواند و مى فرماید: و آنچه در راه خدا انفاق کنید به شما پس داده خواهد شد و هیچ ستمى بر شما وارد نمى گردد (وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْء فی سَبیلِ اللّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لاتُظْلَمُونَ). بر اساس آنچه خواندیم، هدف از فرمان افزایش توان نظامى، ایجاد ترس در دل دشمن، دشمنان خدا، دشمنان مسلمانان، شناخته ها و ناشناخته ها و پرداخت هزینه تهیه سلاح است، با این اشاره ضمن نکته هائى مفهوم آیه را توضیح مى دهیم. ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم
 
نام سوره: انفال شماره آیه:《۶۱》 : وَ إِن جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ : و اگر تمایل به صلح نشان دهند، تو نیز از در صلح درآى. و بر خدا توکّل کن، که او شنوا و داناست. : آمادگى براى صلح با این که آیه گذشته به قدر کافى هدف جهاد اسلامى را مشخص مى ساخت، ولى این آیه که پیرامون صلح با دشمن بحث مى کند این حقیقت را روشن تر مى سازد، مى فرماید: اگر آنها تمایل به صلح نشان دادند تو نیز دست آنها را عقب نزن و تمایل نشان دِه (وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها). این احتمال نیز در تفسیر جمله بالا وجود دارد که اگر آنها به سوى صلح پر و بال بگشایند تو هم به سوى آن پر و بال بگشاى. زیرا جَنَحُوا از ماده جُنُوح به معنى تمایل آمده و به پر و بال پرندگان نیز جناح گفته مى شود. زیرا هر یک از بال هاى آنها به یک طرف متمایل است. بنابراین، در تفسیر آیه، هم از ریشه لغت مى توان استفاده کرد و هم از مفهوم ثانوى آن. و از آنجا که به هنگام امضاى پیمان صلح غالباً افراد گرفتار تردیدها و دو دلى ها مى شوند به پیامبر دستور مى دهد، در قبول پیشنهاد صلح تردیدى به خود راه مده، و چنانچه شرائط آن منطقى، عاقلانه و عادلانه باشد آن را بپذیر و بر خدا توکل کن. زیرا خداوند هم گفتگوهاى شما را مى شنود و هم از نیات شما آگاه است (وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ). ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۶۲》 : وَ إِن يُرِيدُوا أَن يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ ۚ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ : و اگر بخواهند تو را فریب دهند، خدا براى (حمایت) تو کافى است. او همان کسى است که تو را، با یارى خود و مؤمنان، تأیید کرد. : در این آیه به پیامبر و مسلمانان هشدار مى دهد که ممکن است در پیشنهادهاى صلح، خدعه و نیرنگى در کار باشد و صلح را مقدمه اى براى ضربه غافلگیرانه اى قرار دهند یا هدفشان تأخیر جنگ براى فراهم کردن نیروى بیشتر باشد. اما از این موضوع نیز نگرانى به خود راه مده. زیرا خداوند کفایت کار تو را مى کند و در همه حال پشتیبان تو است، مى فرماید: و اگر بخواهند تو را فریب دهند خدا براى تو کافى است (وَ إِنْ یُریدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللّهُ). سابقه زندگى تو نیز گواه بر این حقیقت است. زیرا اوست که تو را با یارى خود و به وسیله مؤمنان پاکدل تقویت کرد (هُوَ الَّذی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنینَ). بارها خطرات بزرگى براى تو فراهم ساختند و نقشه هاى خطرناکى طرح کردند که از طریق عادى غلبه بر آن ممکن نبود، اما او تو را در برابر همه اینها حفظ کرد. ✍تهیه و تنظیم : استادعاشوری
بسْم اللّٰه الرَّحْمٰن الرَّحیم نام سوره: انفال شماره آیه:《۶۳》 : وَ أَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ ۚ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَّا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لَٰكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ : دلهای آنها را با هم پیوند داد و اگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مى کردى که میان دلهاى آنان پیوند دهى، نمى توانستى. ولى خداوند در میان آنها پیوند ایجاد کرد زیرا او توانا و حکیم است. است. : به علاوه، این مؤمنان مخلصى که گرد تو را گرفته اند و از هیچ گونه فداکارى مضایقه ندارند، قبلاً مردمى از هم پراکنده و با یکدیگر دشمن بودند خداوند نور هدایت بر آنها پاشید و در میان دل هاى آنها الفت ایجاد کرد (وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ). سالیان دراز در میان طایفه اوس و خزرج در مدینه جنگ و خون ریزى بود و سینه هاى آنها مالامال کینه و عداوت، آن چنان که هیچ کس باور نمى کرد روزى آنها دست دوستى و محبت به سوى هم دراز کنند و در یک صف قرار گیرند. ولى خداوند قادر متعال این کار را در پرتو اسلام و در سایه نزول قرآن انجام داد، نه تنها اوس و خزرج که از طایفه انصار بودند، چنین کشمکش را داشتند، یاران مهاجر پیامبر که از مکّه آمده بودند نیز پیش از اسلام با هم الفت و دوستى نداشتند و چه بسا سینه هایشان از کینه هاى یکدیگر پر بود، اما خداوند همه آن کینه ها را شست و از میان برد به طورى که از سیصد و سیزده نفر رزمندگان بدر که حدود هشتاد نفر از مهاجران و بقیه از انصار بودند ارتشى کوچک اما یک پارچه و نیرومند، متحد و متفق به وجود آمد که دشمن قوى پنجه خود را، در هم شکستند. سپس اضافه مى کند: فراهم ساختن این الفت و پیوند دل ها از طرق مادى و عادى امکان پذیر نبود اگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مى کردى که میان دل هاى آنان الفت دهى، نمى توانستى ! (لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ). ولى این خدا بود که در میان آنها به وسیله ایمان الفت ایجاد کرد (وَ لکِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ). آنها که به وضع روحیه افراد لجوج و کینه توز مخصوصاً اقوام بى خبرى همچون مردم عصر جاهلیت، آشنا هستند، مى دانند این گونه کینه ها و عداوت ها را نه به وسیله مال و ثروت مى شود شستشو کرد، نه با جاه و مقام، تنها راه فرو نشاندن آن انتقام است همان انتقامى که به صورت زنجیره اى تکرار خواهد شد و در هر بار چهره زشت آن هولناک تر و دامنه آن وسیع تر خواهد گردید. تنها چیزى که مى تواند آن کینه هاى راسخ و ریشه دار را از میان ببرد ایجاد یک نوع انقلاب و دگرگونى در افکار، اندیشه ها و جان ها است، آن چنان انقلابى که شخصیت ها را دگرگون سازد، طرز تفکرها را عوض کند و در سطحى بسیار بالاتر از آنچه بودند قرار گیرند، به طورى که اعمال گذشته در نظرشان پست، ناچیز و ابلهانه جلوه کند و به دنبال آن دست به یک خانه تکانى در اعماق وجود خود بزنند، و زباله هاى کینه، قساوت، انتقام جوئى و تعصب هاى قبیله اى و مانند آن را بیرون بریزند و این کارى است که از پول و ثروت هرگز ساخته نیست، تنها در سایه ایمان و توحید واقعى امکان پذیر است. و در پایان آیه مى افزاید: خداوند عزیز و حکیم است (إِنَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ). عزت او ایجاب مى کند، هیچ کس را یاراى مقاومت در مقابل او نباشد و حکمتش سبب مى شود، همه کارهایش روى حساب باشد و لذا برنامه حساب شده او دل هاى پراکنده را متحد ساخت و در اختیار پیامبرش گذاشت تا نور هدایت اسلام را به وسیله آنها در همه جهان پخش کند. ✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری