✍ تبعیض ظریفانه در انتخاب کابینه
آقای ظریف از #تبعیض_مثبت در انتخاب اعضای کابینه سخن گفته و نوشته: "تبعیض مثبت یک روش شناخته شده جهانی برای کاستن از نابرابریهاست و به معنی رهاکردن ارزشهای جامعه ایران نیست".
من فعلاً به ساز و کار انتخاب اعضای کابینه کاری ندارم (هرچند نکاتی انتقادی درباره آن دارم) و فقط با نگاه علمی و تخصصی این مبنای آقای ظریف را بررسی میکنم:
تبعیض مثبت یکی از مسائلی است که در حوزه #اخلاق_عدالت مطرح است مثلاً در جامعه آمریکا به دلیل سالها تبعیض نژادی، رنگینپوستها از شانس برابر در دستیابی به تحصیل و شغل محروم بودهاند لذا مجموعه امتیازات اجتماعی در ایالات متحده آمریکا برای آنها در نظر گرفته شده تا به برابری با سفید پوستان دست پیدا نمایند. به این نوع امتیازات تبعیض مثبت میگویند.
اما آیا میتوان چنین تبعیض مثبتی را در انتخاب اعضای کابینه به کار گرفت؟ به عبارت دقیقتر آیا چنین تبعیضی با عدالت قابل جمع است؟
پاسخ این سوال منفی است چون تبعیض در اینجا عادلانه نبوده و بنابراین از حیث اخلاقی نادرست است. اما چرا چنین تبعیضی نمیتواند عادلانه باشد؟ دلیل این مطلب آن است که در اینجا اعطای مقام وزارت و عضوی از کابینه شدن، امری شخصی نیست که امتیاز دادن و تبعیض قائل شدن در آن، تنها منجر به بهتر شدن شرایط یک نفر بیانجامد بلکه این انتخاب در زندگی تک تک افراد جامعه موثر است یعنی وزیر شدن یک فرد، مثل مغازه دار شدن او نیست. مغازهدار تصمیماتی که میگیرد زندگی و حقوق دیگران را تحت الشعاع قرار نمیدهد اما وزیر چه خوب و چه بدش، میتواند زندگی آدمهای زیادی را دگرگون سازد.
آیا میتوان پذیرفت که چون برفرض پیش از این فردی دچار ظلم شده است، امروز او را بر کسی که بیشتر میتواند خدمت کرده و مشکلات مردم را حل کند؟ آیا میتوان با این حرفها زندگی میلیونها آدم را تحت الشعاع قرار داد؟
#منطقِ قبول تبعیض در چنین شرایطی، شبیه منطقی است که بخشی از فلسطین را بدلیل ظلمی که میگویند در هولکاست به یهود شده، تقدیم به صهیونیستها کردند ... آیا آن منطق درست بود؟ آیا میتوان آن را تبعیض مثبت عادلانه دانست؟ واضح است که نمیتوان برای جبران ظلم گذشته به کسانی، امتیازی به آنها داده شود که منجر به ظلم به دیگران گردد.
بنابراین به نظر من آقای ظریف، آن "روش شناخته شده جهانی" را درست نشناختند و مانند بسیاری از موارد دیگر، #نسخههای_غربی را بدون مطالعه و دیدن #شرایط_ایران برای ما #تجویز کردهاند، تجویزی که از نگاه اندیشمندان اخلاق غربی هم قابل مناقشه است. البته میدانم این مباحث حوزه تخصصی آقای ظریف نیست ولی مگر قرار نبود در هر مسئلهای به افراد متخصص در آن رجوع شود آقای پزشکیان؟!
بر مدار حکمت | حسن لاهوتیان
🆔@meshkatnoor