💥 فلسفۀ شدن اسلامی (بهمثابۀ فلسفۀ روش)، نظام روش تحقیق را بهگونهای بازطراحی میکند که حضور و نقشآفرینیِ دین را در ساحت علم بپذیرد.
🔵 استاد سید محمدمهدی میرباقری
◀️ دین چگونه در #عقلانیت بشر جاری میشود؟ اگر #روش_تحقیق شما بهگونهای نباشد که دخالت دین در روش را بپذیرد، آیا میتوانید محصول آن را به دین گره بزنید؟ آیا روشهای پوزیتیویستی، به دین اجازه ورود و دخالت میدهند؟ پس اولین چیزی که باید تغییر کند روش تحقیق است، نه #فلسفههای_مضاف. یعنی در حوزه استناد به دین، در حوزه تولید معادلات و در حوزه تولید مدلهای اجرایی، روش تحقیق باید بهگونهای باشد که تبعیت از دین در آن جاری شود.
◀️ این روشها باید به یک منظومه روش تبدیل شوند و الا اگر این سه حوزه مستقل تعریف شوند، نمیتوان آنها را در عینیت بههم گره زد. اگر حاصل تفقه دینی شما با حاصل دانشهای کاربردی و اجراییتان، در روش، هماهنگ نشده باشند، هماهنگی بین آنها در محصولاتشان، ممکن نخواهد شد [و نتیجه آن،] همین پارادوکسی است که الان در جامعه با آن مواجه هستیم که از یک طرف میخواهیم به دانش تکیه کنیم و از طرف دیگر به دادههای دین؛ دائماً هم به تناقض برمیخوریم.
اگر روش تحقیق در حوزه تفقه دینی و در حوزه مطالعات اجرایی و کاربردی، هماهنگ نشوند، چگونه میخواهید محصولات آنها را هماهنگ کنید؟ چگونه امکان دارد از دو محصول بیگانه یک خروجی گرفت؟ چگونه امکان دارد هر دو در فرایند تصمیمسازی و تصمیمگیری در حوزه مدیریتی جامعه دخالت کنند و بعد به یک محصول برسند؟ هر کجا دین دخالت میکند، با علم تعارض پیدا میکند.
◀️ برای اینکه به روش تحقیق برسیم، نیاز به #فلسفه_روش_تحقیق داریم؛ پس نقطه شروع ما فلسفه روش تحقیق است، نه فلسفههای مضاف. این فلسفه روش تحقیق است که باید توضیح دهد برای شناسایی جهان، چگونه تحقیق کنیم تا هم بتوانیم مکانیزمها و فرایندها را بشناسیم و جهان را ریاضیسازی کنیم و فقط توصیف به غایات و چراییهای غائی نکرده باشیم (چرا که مهمترین شاخصه علم مدرن این است که برای بشر امکان تصرف کمّی فراهم میکند) و هم مبتنی بر دین جهان را ریاضیسازی کرده باشیم. ما از این فلسفه روش تحقیق که چنین امکانی را در اختیار ما قرار میدهد، به «فلسفه شدن اسلامی» تعبیر میکنیم. فلسفه شدن اسلامی، نظام روش تحقیقها را طراحی میکند و به ما میگوید در حوزه تفقه دینی، باید چگونه و در چه دامنههایی تحقیق کرد، به چه نظام سؤالاتی جواب داد و چگونه جواب داد.
◀️ فلسفه شدن علاوهبر اینکه چگونگی تحقیق در دامنه تفقه دینی را به ما میگوید، در حوزه مطالعات کاربردی هم به ما میگوید که باید چه سؤالاتی از دامنه تفقه دینی در این علم بشود و همان سؤالاتی را که شما میگویید فلسفه باید پاسخ دهد، ما میگوییم دین باید پاسخ بدهد. این روش تحقیق است که به شما میگوید باید چه نظام سؤالاتی از حوزه تفقه دینی پرسیده شود؛ نه سؤالات پراکنده [پرسید].
اینکه بعضی گفتهاند «صورت مسئلهها را از علم بگیریم و دین پاسخ بدهد»، نتیجه آن در دراز مدت این میشود که شأن دین، پاسخگویی به مسائل مستحدثه باشد، نه #رهبری_حوادث. روش تحقیق است که باید بگوید در تحقیق از هر موضوعی از موضوعات، چه نظام سؤالاتی از مبدأ عالیتر ـ یعنی از دین ـ باید پرسیده شود که تفقه دینی میبایست به آن پاسخ دهد. این وظیفه روش تحقیق است که به شما بگوید تفقه دینی چگونه و با چه ابزاری و با چه روش تحقیقی، باید به این سؤالات پاسخ دهد؟»
🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398
#فلسفه_روش
☑️ @mirbaqeri_ir