✨ الحكمة ۱۹۴ ✨
🍃 التحذير من الغضب
⚜️ قال أميرالمؤمنين على عليه‌السلام:
مَتَى أَشْفِي غَيْظِي إِذَا غَضِبْتُ؟ أَ حِينَ أَعْجِزُ عَنِ الِانْتِقَامِ، فَيُقَالُ لِي: لَوْ صَبَرْتَ؛ أَمْ حِينَ أَقْدِرُ عَلَيْهِ، فَيُقَالُ لِي: لَوْ عَفَوْتَ؟
✨ حکمت ۱۹۴ ✨
🍃 ضرورت پرهيز از خشم و انتقام
⚜️ امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود:
چون خشم گيرم، كى آن را فرو نشانم؟ در آن زمان كه قدرت انتقام ندارم، که به من بگويند: «اگر صبر كنى بهتر است» يا آنگاه كه قدرت انتقام دارم، که به من بگويند: «اگر عفو كنى خوب است.»
📚 #نهج_البلاغه
✒️ ترجمه: محمد دشتی
@nahjoolbalaghah
✨ شرح حکمت ۱۹۴ ✨
🍃 از انتقام بپرهيز
امام عليه‌السلام در اين گفتار حكيمانه به ترك انتقام و در پيش گرفتن روش صبر و عفو دعوت مى‌كند و مى‌فرمايد: «من كى آتش خشمم را فرو نشانم آيا هنگامى كه از انتقام ناتوانم كه به من مى‌گويند: اگر صبر كنى (تا توانا شوى) بهتر است يا هنگامى كه قادر بر انتقامم كه به من گفته مى‌شود: اگر عفو كنى بهتر است»، (مَتَى أَشْفِي غَيْظِي إِذَا غَضِبْتُ؟ أَحِينَ أَعْجِزُ عَنِ الاِنْتِقَامِ فَيُقَالُ لِي لَوْ صَبَرْتَ؟ أَمْ حِينَ أَقْدِرُ عَلَيْهِ فَيُقَالُ لِي: لَوْ عَفَوْتَ).
اين يك واقعيت است كه انسان خشمگين در برابر ظلم و ستمى كه بر او مى‌رود دو حالت دارد: گاه مى‌خواهد انتقام بگيرد، اما توان آن را ندارد و چه بسا به پرخاشگرى و گفتن سخنان درشت و تهديد شخص ظالم برخيزد و گاه با او گلاويز شود، اما هنگامى كه ناتوانى خود را مى‌بيند عقب‌نشينى مى‌كند. در اين هنگام همه به او مى‌گويند: اگر مى‌خواهى انتقام بگيرى بگذار توانايى پيدا كنى، اين‌گونه كه مايه رسوايى و آبروريزى است به ميدان دشمنت مرو، بنابراين در چنين حالتى مردم او را به صبر و شكيبايى دعوت مى‌كنند. اما اگر توان بر انتقام داشته باشد و طرف مقابل در برابرش ضعيف و ناتوان گردد، همين‌كه دست به انتقام بلند مى‌كند مردم به او مى‌گويند: شايسته است عفو كنى كه زكات قدرت عفو است. به اين ترتيب در هيچ حال، انتقام جويى عاقلانه و صحيح نيست.
امام عليه‌السلام با اين تعبير مى‌خواهد مردم را به ترك انتقام فراخواند، همان چيزى كه آتش‌هايى برمى‌فروزد و گاه سرچشمه جنگ‌هاى خونين و گسترده و دامنه‌دار مى‌شود. خود امام عليه‌السلام نمونه كاملى از اين معنا بود: در داستان جنگ جمل هنگامى كه بر دشمنان پيروز شد فرمان عفو آنها را صادر كرد و عايشه را كه از گردانندگان اصلى اين جنگ بود با احترام به مدينه بازگرداند. داستان عفو امام عليه‌السلام از «عمرو بن عاص» هنگامى كه در ميدان صفين در چنگ او گرفتار شده بود و براى نجات خويشتن خود را برهنه و عريان ساخت معروف است. از آن معروف‌تر داستان توصيه‌هاى او درباره قاتل خويش «عبدالرحمان ملجم مرادى» كه به فرزندان خود سفارش كرد آب، غذا و وسيله استراحت اين زندانى را فراهم كنند و فرمود: اگر زنده بمانم خود مى‌دانم با او چگونه رفتار كنم و اگر شما هم عفو كنيد بهتر است و اگر (مصلحت عموم مردم ايجاب كرد كه) لازم بدانيد او قصاص شود تنها با يك ضربه وى را قصاص كنيد همان گونه كه او يك ضربه بر من وارد كرد.
اميرمؤمنان على عليه‌السلام اين درس را از استادش پيامبر صلى‌الله آموخته بود كه نمونه روشن آن عفو عمومى حضرت در داستان فتح مكه است، در حالیكه آنها قاتلان اصحاب و ياران پيامبر صلى‌الله بودند و در سيزده سال كه حضرت در مكه بود ظلم و جنايت فراوانى در حقش روا داشتند و در ساليانى كه در مدينه بود آتش جنگ‌هايى بر ضدش برافروختند، ولى حضرت با يك فرمان عمومى همه را عفو كرد و حتى «وحشى» قاتل معروف عمويش «حمزه» را كه جنايتى بسيار وحشتناك انجام داده بود بعد از پذيرش اسلام بخشيد و هنگامى كه به مدينه آمد و خدمت پيامبر صلى‌الله رسيد و اسلام را ظاهراً پذيرفت حضرت او را عفو كرد ولى فرمود: در اينجا نمان، زيرا ديدن تو خاطره شهادت عمويم حمزه را در نظرم زنده مى‌كند. «وحشى» از آنجا به شام رفت و در آنجا ماند.(۱)
قرآن مجید یکى از صفات بهشتیان و پرهیزکاران را کظم غیظ (فرو خوردن خشم) و سپس عفو و گذشت مى‌شمارد و مى‌فرماید: «(وَسارِعُوا إِلى مَغْفِرَة مِنْ رَبِّکُمْ وَجَنَّة عَرْضُهَا السَّماواتُ وَالاَْرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ (*) الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَالْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ)، و شتاب کنید براى رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتى که وسعت آن آسمان‌ها و زمین است و براى پرهیزکاران آماده شده است. کسانى که در توانگرى و تنگدستى، انفاق مى‌کنند و خشم خود را فرو مى برند و از خطاى مردم درمى‌گذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد».(۲)
📚 #نهج_البلاغه
✒️ ادامه... 👇🏻
@nahjoolbalaghah