✨ الحكمة ۱۶۲ ✨
🍃 ضرورة حفظ السر
⚜️ قال أميرالمؤمنين على عليهالسلام:
مَنْ كَتَمَ سِرَّهُ، كَانَتِ الْخِيَرَةُ بِيَدِهِ.
✨ حکمت ۱۶۲ ✨
🍃 ضرورت رازدارى
⚜️ امیرالمؤمنین علی علیهالسلام فرمود:
آن كس كه راز خود را پنهان دارد، اختيار آن در دست اوست.
📚 #نهج_البلاغه
✒️ ترجمه: محمد دشتی
@nahjoolbalaghah
✨ شرح حکمت ۱۶۲ ✨
🍃 روش حفظ اسرار
⚜ امام عليهالسلام در اين گفتار حكيمانه تأكيد بر حفظ اسرار مىكند و مىفرمايد: «كسى كه راز خود را بپوشاند همواره اختيار آن به دست اوست (و كسى كه نپوشاند از اختيارش بيرون مىرود.)»؛ (مَنْ كَتَمَ سِرَّهُ كَانَتِ الْخِيَرَةُ بِيَدِهِ).
منظور از سرّ، امورى است مربوط به انسان كه اگر ديگران از آن آگاه شوند ممكن است مشكلات عظيمى براى وى فراهم سازند؛ مثلاً شخصى كه معتقد به مذهب اهلبيت علیهمالسلام است و در ميان متعصبان لجوج و نادانى از مخالفان قرار گرفته است، بديهى است اگر سرّ خويش را فاش كند جانش به خطر مىافتد و گاه افشاى اسرار سبب مىشود كه حسودان انسان را از رسيدن به نتيجه كارش باز دارند و به اصطلاح چوب لاى چرخهايش بگذارند يا رقيبانى باشند كه براى حفظ منافع خود پيش دستى كنند و كارى را كه او ابداع كرده از وى بگيرند و به ثمر برسانند و از فوايد آن بهره گيرند و ابداع كننده اصلى را محروم سازند. بديهى است عقل مىگويد: در چنين مواردى اسرار را بايد مكتوم داشت و حتى براى عزيزترين عزيزان بازگو نكرد، زيرا آن عزيزان هم عزيزانى دارند كه براى آنها بازگو مىكنند و چيزى نمىگذرد كه آن سرّ، همه جا منتشر مىشود و صاحب سرّ در رسيدن به اهدافش ناكام مىماند.
در نامه 31 نهج البلاغه (نامه امام به فرزند دلبندش امام حسن مجتبى عليهالسلام) نيز اشاره به كتمان سرّ شده است. همچنين در حكمت 6 و 48 نيز امام عليهالسلام بر اين معنا تأكيد كرده است. مسئله کتمان اسرار به قدرى اهمیت دارد که در حدیثى امام صادق علیهالسلام آن را همچون خونى مىشمرد که فقط باید در درون رگهاى خود انسان جریان یابد، مىفرماید: «سِرُّکَ مِنْ دَمِکَ فَلاَ تُجْرِیهِ فِی غَیْرِ أَوْدَاجِکَ».(۱)
البته مسئله کتمان سرّ در مسائل اجتماعى که براى یک جامعه سرنوشت ساز است از اهمیت بسیار بیشترى برخوردار است و چه بسا افشاى یک سرّ سبب حمله غافل گیرانه دشمن و ریخته شدن خونهاى بىگناهان گردد. در تاریخ زندگى پیامبر صلىاللهعلیهوآله موارد زیادى مىبینیم که از طریق کتمان، پیشگیرى از خسارات مهمى بر جامعه اسلامى کرد و از آن جمله مسئله کتمان اسرار در فتح مکه بود که با دقت انجام شد و هنگامى که لشگر اسلام با عِدّه و عُدّه فراوان در کنار مکه فرود آمدند تازه مکیان از جریان باخبر شدند و همین امر سبب شد مقاومتى نشان ندهند و خونى ریخته نشود و فوج فوج اسلام را پذیرا شوند.
گاه مىشد رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله هنگامى که به گروهى براى یکى از جنگهاى اسلام مأموریت مىداد براى این که دشمن از هدف آگاه نشود دستور مىداد نامهاى بنویسند و آن را به صورت سربسته به فرمانده لشگر مىداد و مىفرمود: هنگامى که به فلان نقطه رسیدید نامه را باز کنید و مطابق دستور عمل نمایید و به این ترتیب دشمن از نقشههاى مسلمانان آگاه نمىشد.
این سخن را با حدیث پربار دیگرى از امیرمؤمنان علیهالسلام ادامه مىدهیم که فرمود: «جُمِعَ خَیْرُ الدُّنْیَا وَالاْخِرَةِ فِی کِتْمَانِ السِّرِّ وَمُصَادَقَةِ الاَْخْیَارِ وَجُمِعَ الشَّرُّ فِی الاِْذَاعَةِ وَمُوَاخَاةِ الاَْشْرَارِ؛ خیر دنیا و آخرت در دو چیز جمع شده است: «کتمان سرّ و دوستى با نیکان و تمام شرور در دو چیز جمع شده: فاش کردن اسرار و دوستى با اشرار».(۲)
البته این قاعده کلى مانند غالب قواعد کلّى استثناى محدودى نیز دارد و آن در موردى است که انسان مىخواهد با شخص عاقل و دانایى مشورت کند و با کلى گویى نمىتواند نظر او را جلب نماید، بلکه باید جزئیات مطلب را با او در میان بگذارد تا بتواند از مشورت او بهره گیرد. هرگاه چنین کسى انسان رازدارى باشد مىتوان اسرار را در اختیار او براى رسیدن به اهداف مشورت گذارد.
امام صادق علیهالسلام در حدیثى که درباره شرایط شخص مورد مشورت بیان کرده مىفرماید: «چهارمین شرط (بعد از عقل و دیانت و صداقت) این است: «أَنْ تُطْلِعَهُ عَلَى سِرِّکَ فَیَکُونَ عِلْمُهُ بِهِ کَعِلْمِکَ بِنَفْسِکَ ثُمَّ یُسِرَّ ذَلِکَ وَیَکْتُمَهُ فَإِنَّهُ... إِذَا أَطْلَعْتَهُ عَلَى سِرِّکَ فَکَانَ عِلْمُهُ بِهِ کَعِلْمِکَ تَمَّتِ الْمَشُورَةُ وَکَمَلَتِ النَّصِیحَةُ؛ چهارمین شرط این است که او را بر سرّ خود آگاه سازى و همان گونه که تو درباره موضوع مورد مشورت آگاهى دارى او هم آگاهى داشته باشد سپس سرّ تو را پنهان و مکتوم دارد... هرگاه او را بر سرّت آگاه ساختى و علم او نسبت به آن موضوع مانند علم تو شد مشورت کامل مىشود و خیرخواهى به کمال مىرسد».(۳)
📚 #نهج_البلاغه
@nahjoolbalaghah
⚜ نكته:
گاه سؤال مىشود که براى چه منظورى ما اسرار را کتمان کنیم و از دیگران پنهان داریم. با کمى دقت معلوم مىشود که آثار قابل ملاحظهاى مىتواند داشته باشد از جمله:
🔸 ۱ . عدم توانایى طرف مقابل بر تحمل آن سرّ؛ همان گونه که در مورد ائمه هدى علیهمالسلام و مطالب مربوط به مقامات آنها یا معارف خاص الهى در احادیث دیده مىشود و همان گونه که در داستان خضر و موسى در قرآن مجید آمده که خضر ـ آن مرد الهى ـ به موسى گفت: «تو توانایى تحمل بعضى از کارهاى مرا ندارى».(۴)
🔹 ۲ . گاه مکتوم بودن سرّ به نفع مردم است؛ مثل این که شب قدر به صورت سرّى در آمده و سبب مىشود که مردم در لیالى مختلف به امید درک شب قدر به در خانه خدا بروند و یا پنهان بودن زمان عصر ظهور تا قیام قیامت که سبب آمادگى مداوم مردم مىشود و همچنین مکتوم بودن پایان زندگى انسانها.
🔸 ۳ . گاه مىشود افشاى سرّ سبب سوء استفاده دشمن مىگردد و کارى که ممکن است به سادگى انجام گیرد بسیار پیچیده و پرهزینه مىشود همان گونه که در مورد مستور ماندن زمان حرکت لشگر اسلام براى فتح مکه در تاریخ اسلام ثبت شده است.
🔹 ۴ . گاه افشاى سرّ سبب برانگیخته شدن حسادتها مىگردد و براى پرهیز از آن چارهاى جز پوشانیدن آن نیست. همان طور که در حدیثى از رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله مىخوانیم: «اسْتَعِینُوا عَلَى أُمُورِکُمْ بِالْکِتْمَانِ فَإِنَّ کُلَّ ذِی نِعْمَة مَحْسُودٌ».(۵)
🔸 ۵ . پرهیز از توقعات بیجا؛ گاه مىشود اگر مردم از امکانات فرد خاصى، با خبر شوند توقعات بیجا و بیش از حد از او داشته باشند و او را در تنگنا قرار دهند به همین دلیل سرّ خود را مىپوشانند.
🔹 ۶ . پرهیز از کارشکنىها؛ گاه مىشود انسان براى کار مثبتى نقشه کشیده و اگر آن را فاش کند گروهى به هر دلیل مشغول کارشکنى مىشوند، از این رو چارهاى جز کتمان آن سرّ نیست تا زمانى که به ثمر برسد و خود را نشان دهد.
🔸 ۷ . پرهیز از آبروریزى افراد؛ بسیار مىشود اسرارى نزد انسان است که اگر بازگو کند آبروى افراد آبرومندى که زمانى گرفتار لغزشى شدهاند مىریزد و یا سبب شماتت دشمن نسبت به خود انسان مىشود، زیرا مصیبتى به انسان رسیده که اگر آن را مکتوم دارد یک مصیبت است و اگر آشکار کند مصیبت شماتت دشمنان به آن افزوده مىشود، همان گونه که شاعر مىگوید:
مگوى اندوه خویش با دشمنان
که لا حول گویند شادی کنان
🔹 ۸ . پرهیز از ریاکارى؛ گاه انسان خدماتى به افرادى کرده که اگر آن را افشا کند بیم ریاکارى دارد. در این صورت، سرّ را مکتوم مىدارد که به اخلاص خویش کمک کند.
🔸 ۹ . پرهیز از کارهاى عجولانه؛ گاه انسان سرّى دارد که اگر عجله در افشاى آن کند ممکن است به نتیجه نرسد ولى هر گاه براى مطالعه و تحقیق بیشتر آن را مکتوم دارد و در فضاى آرامى به نتیجه برساند به نفع اوست.
🔹 ۱۰ . پرهیز از وحشت افراد کم ظرفیت؛ بسا حوادث تلخى ممکن است براى جامعهاى در پیش باشد که اگر مسئولین آن را فاش کنند، بسیارى از افراد وحشتزده مىشوند از این رو آن را مکتوم مىدارند تا آرامشى در کار باشد و یا شخصى مبتلا به بیمارى خطرناکى شده، طبیب آن را به او نمىگوید تا آرامش خود را از دست ندهد.
از اینجا روشن مىشود این که امام علیهالسلام در این گفتار حکیمانه مىفرماید: «هر کس سرّ خود را بپوشاند اختیارش به دست اوست» تا چه اندازه داراى فلسفههاى گوناگون و مثبت است.(۶)
ا----------------------------------------
پی نوشت:
(۱). بحارالانوار . جلد ۷۵ . صفحه ۲۷۸.
در بعضى از طرق این روایت به جاى «فِی غَیْرِ أَوْدَاجِکَ» «مِنْ غَیْرِ أَوْدَاجِکَ» آمده ولى واژه «فى» در اینجا مناسبتر و صحیحتر است.
(۲). بحارالانوار . جلد ۷۲ . صفحه ۷۱ . حدیث ۱۴.
(۳). همان . صفحه ۱۰۳ . حدیث ۳۰.
(۴). کهف . آیه ۶۷: (قَالَ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِىَ صَبْراً).
(۵). بحارالانوار . جلد ۷۴ . صفحه ۱۵۳ . حدیث ۹۸.
(۶). سند گفتار حکیمانه: مرحوم خطیب در کتاب مصادر در ذیل این حکمت اشاره مىکند که ما در حکمت 159 به منابع این کلام حکیمانه نیز اشاره کردیم، زیرا این کلام حکمت آمیز به اضافه کلام دیگرى در امالى صدوق به صورت مسند و در تحف العقول به صورت مرسل آمده است. مرحوم مفید نیز در کتاب اختصاص آن را مسنداً ذکر کرده است (و پیدا است که هیچ کدام از این بزرگواران آن را از نهج البلاغه نگرفتهاند، زیرا یا قبل از سید رضى مىزیستهاند و یا با اضافاتى و به صورت مسند نقل کردهاند که نشان مىدهد منابع دیگرى داشتهاند). (مصادر نهج البلاغه . جلد ۴ . صفحه ۱۳۹). در کتاب کافى . جلد ۸ . صفحه ۱۵۲ . حدیث ۱۳۷ نیز این گفتار حکیمانه به ضمیمه گفتار دیگرى آمده است.
📚 #نهج_البلاغه
@nahjoolbalaghah
"بِٮـــمࢪَبَّخـٰالقمھدے💚"
「بِنفسـےﺄنـٺَمِـنمُغیـبِِلَممِنــٰا💚
الٮـــلـٰامعلیڪیاحجتاللهفےالعرضھ!💚
#امام_زمان_عج
#لبیک_یا_خامنه_ای
#باادب_دست_به_سينه_سلام
سَلامٌ عليٰ آلِ يٰس ...💔
پدرمهربانم، سلام ...💔
سلام امام مهربانم
کاش....
هر روز صبح یادمان می افتاد
که چه قدر
دوستمان داری و برایمان دعا می کنی!
•﴿اللهم عجل لولیک الفرج﴾•
﷽
#سلام_امام_زمانم❤
اے بهاری ترین آینه هستی
یوسف کنعانی من، سلام
آقاجانم... بیا و اذان عشق بخوان
تا جهان سراسر مسلمان شود
بیا و «وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ....»را فریاد کن...
چشم انتظار ماندهام ؛
من سرخوشم از لذت
این چشم بہ راهی
و چشم انتظار میمانم ...
🌤أللَّھُـمَ ؏َـجِّـلْ لِوَلیِڪْ ألْـفَـرَج🌤
« 💛🥳»
بہماهِرو؎تواینآرزوڪہمندارم
هزارسالاگربینمتهنوزڪماست..!
📸¦↫#پروفایل
💛¦↫#نیمہشعبان
#نیمه_شعبان
#ماه_شعبان
#امام_زمانم