دراین کتاب بحث میشود که فرقههای نوظهور که به صورت التقاطی یا اختراعی به وجود آمدهاند، ناشی از جبران خلاء نظامهای متافیزیکی در غرب است. البته جبران صوری نه محتوایی. حضور اینها در کشورهای شرقی نیز به همین دلیل و نوعی غربزدگی است و در کشورهای اسلامی کاملاً صوری یا سیاسی است؛ و نتیجه عدم توجه و عدم بازخوانی میراث متافیزیک به عنوان دانش بنیادین در عقلانیت و تمدن اسلامی است.
"عرفانها، فرقهها، ادیان خودساخته، جنبشها، عرفانهای کاذب،گرایشهای معنوی و ... اصطلاحاتی جایگزین یکدیگرند. برایان ویلسون در کتاب جنبشهای نوین دینی مجموعه آنها را نوعی ادیان تلقی میکند: «در نامگذاری این صور جدید برخی از جامعهشناسان از اصطلاحاتی چون ادیان سکولار، ادیان تمثیلی، ادیان استعارهای، ادیان بیشکل، ادیان موازی، ادیان خودساخته، دین سبک و دین کدر و ... استفاده کردهاند و دیگران از شبه دین، تقریباً دین و از معنویتهای آلترناتیو سخن گفتند»
اما باید در آنها سنخشناسی کرد. برخی از آنها به فراروانشناسی علمی و برخی به فراروانشناسی عرفی نزدیکاند.
برای تبیین نظریه کتاب، پنج مبحث زیر به صورت تفصیلی مورد بحث واقع شدهاست:
سرگذشت متافیزیک
چیستی دانش فراروانشناسی
بررسی علل پیدایش جنبشها
سنخ شناسی فرقهها
نقد نمونههایی از جنبشها
"الف) سخن کتاب در باب سرگذشت متافیزیک
در کتاب این مطلب مورد مطالعه واقع شدهاست که رابطه پدیدارشدن جنبشهای نومتافیزیکی با متافیزیک چیست. این خود مستلزم آن است که بدانیم سیر متافیزیک چیست و از زمان افلاطون تا زمان معاصر چه فرایندی داشتهاست.
این مطلب که مابعدالطبیعه دانشی است که درباره ماوراء طبیعت نیز به تحقیق میپردازد و به اصطلاح ترانسفیزیک را هم شامل است از مسلمات فلسفه در متونِ تاریخ فلسفه است. با وجود این، برخی نویسندگان همانند نویسنده مدخل متافیزیک در دائرة المعارف استنفورد ضمن آنکه میگویند متافیزیک بخشی از فلسفه است که در مورد کُنه وجود، چیستی، علت اولیه و آنچه غیرقابل تغییر است، بحث میکند، اما از طرف دیگر معتقدند که متافیزیک به دو شاخه قدیم و جدید تقسیم شده و هر کدام به موضوعات فلسفی متفاوتی میپردازند و ابداً ربطی به پدیدههای غیرطبیعی، فراطبیعی و ماورایی ندارند. این مسأله از آنجا ناشی شدهاست که این پدیدهها امروزه موضوع دانش فراروانشناسی است و نویسندگان مزبور سعی دارند تا مرز فراروانشناسی با مابعد الطبیعه حفظ شود.
افلاطون در واقع فیلسوف مابعد الطبیعه، بلکه بنیانگذار مابعدالطبیعه در مغرب زمین است. ........
🌴🌐🌴🌐قسمت 1⃣