بله ورو به انسان ديگرى نپوشيد».[۵] ۵. ودر سخنى ديگر فرمود: «پيامبران پيراهن را پيش از پاجامه مى‌پوشيدند».[۶] ۶. در كتاب فقه الرّضا آمده است: پاجامه را ايستاده نپوشيد كه موجب هلاكت وزردآب وغم ودرد مى‌شود، بلكه نشسته بپوشيد ودر وقت پوشيدن اين دعا را بخوانيد: بِسْمِ اللهِ اَللّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَتي وَلا تَهْتِكْني في عَرَصاتِ الْقِيامَةِ وَاعْفُ فَرْجي وَلا تَخْلَعْ عَنّي زينَةَ الاْيمانِ.[۷] ۷. كتاب مكارم الأخلاق از كتاب نجات نقل كرده است كه به هنگام پوشيدن پاجامه اين دعا خوانده شود: اللّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَتِي وَآمِنْ رَوْعَتِي وَاعْفُ فَرْجِي وَلا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ فِي ذلِکَ نَصِيبآ وَلا لَهُ إلى ذلِکَ وُصُولاً فَيَصْنَعَ لِىَ الْمَكايِدَ وَيُهَيِّجَني لاِرْتِكابِ الْمَحارِمِ.[۸] [۱] . گفتنى است كه عرب‌ها زير پيراهن بلند (دشداشه) پاجامه نمى‌پوشيدند. اكنون هم كم‌وبيش برخىعرب‌ها چنين مى‌كنند. روايت مزبور ناظر به پوشش پاجامه براى چنين كسانى است، زيرا در حركاتوحالات مختلف، ممكن است قسمت‌هايى از بدن انسان نمايان شود. [۲] . علل الشرايع، ج ۲، ص ۵۸۵، ح ۲۹؛ بحارالأنوار، ج ۱۲، ص ۷۷، ح ۳. [۳] . السرائر، ج ۳، ص ۵۸۱؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۴۱۷، ابواب احكام الملابس، باب ۶۸، ح ۵. [۴] . مكارم الأخلاق، ص ۱۰۱؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۴۱۶، ابواب احكام الملابس، باب ۶۸، ح ۲. (شايد بهاين خاطر كه گاه ممكن است خطرهايى پيش آيد). [۵] . مكارم الأخلاق، ص ۱۰۱؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۴۱۶، ابواب احكام الملابس، باب ۶۸، ح ۴. [۶] . مكارم الأخلاق، ص ۱۰۱؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۴۱۶، ابواب احكام الملابس، باب ۶۸، ح ۳. [۷] . ترجمه: «به نام خدا، پروردگارا، عيوبم را بپوشان ودر روز قيامت مرا رسوا مگردان ومرا پاكدامن قرار دهوزينت ايمان را از من سلب نفرما». فقه الرّضا، ص ۳۹۵، باب الزىّ والزّينة ؛ مستدرک الوسائل، ج۳، ص ۳۱۳،باب ۴۴، ح ۱. [۸] . ترجمه: «بار خدايا، عيوبم را بپوشان وهراسم را برطرف كن ومرا پاكدامن قرار ده واز براى شيطان در آنبهره‌اى وبراى رسيدن به آن راهى قرار مده، تا براى من حيله‌ها سازد وبر گناهان تحريك‌ام كند».مكارم الأخلاق، ص ۱۰۱. ۹. آداب لباس نو بريدن و پوشيدن دعاهاى هنگام بريدن وپوشيدن لباس نو ۱. در روايتى معتبر آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هر كه لباس نو ببُرد وظرفى را پر از آب كند وسى وشش مرتبه سوره قدر بر آن بخواند وهر مرتبه كه به آيه (تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ) مى‌رسد اندكى از آب را آرام بر پارچه بپاشد، سپس دو ركعت نماز بخواند ودعا كند وبگويد: اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذي رَزَقَني ما اَتَجَمَّلُ بِهِ فِى النّاسِ وَاُواري بِهِ عَوْرَتي وَاُصَلّي فِيهِ لِرَبِّي[۱] وآن‌گاه خدا را شكر كند، پيوسته در وفور نعمت باشد تا آن لباس كهنه شود».[۲] ۲. در روايتى صحيح مى‌خوانيم كه امام محمّد باقر علیه السلام، خواندن اين دعا را به هنگام پوشيدن لباس نو سفارش كرد: اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ ثَوْبَ يُمْنٍ وَتُقى وَبَرَكَةٍ اَللّهُمَّ ارْزُقْني فِيهِ حُسْنَ عِبادَتِکَ وَعَمَلاً بِطاعَتِکَ وَاَداءَ شُكْرِ نِعْمَتِکَ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذي كَساني ما اُواري بِهِ عَوْرَتي وَاَتَجَمَّلُ بِهِ فِى النّاسِ.[۳] ۳. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كه در ظرفى نو آب كند وبر آن سى ودو مرتبه سوره قدر بخواند وبر لباس نو بپاشد، با پوشيدن آن لباس همواره در وفور نعمت باشد تا وقتى كه تارى از آن لباس باقى باشد».[۴] ۴. در روايتى معتبر آمده است كه: «حضرت رسول اكرم صلی الله عليه و آله به حضرت على علیه السلام فرمود: به هنگام پوشيدن لباس نو اين دعا را بخوان: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي كَسانِي مِنَ اللِّباسِ ما اَتَجَمَّلُ بِهِ فِى النَّاسِ. اللّهُمَّ اجْعَلْها ثِيابَ بَرَكَةٍ، أَسْعى فِيها لِمَرْضاتِکَ وَأَعْمُرُ فِيها مَساجِدَکَ».[۵] سپس فرمود: «اى على، هر كه اين دعا را بخواند سپس لباس نو را بپوشد، خداوند او را مى‌آمرزد».[۶] ۵. از حضرت موسى بن جعفر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «شايسته است هر كه لباس نو مى‌پوشد دست بر آن بكشد وبگويد: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذي كَسانِي ما أُوارِي بِهِ عَوْرَتِي وَأَتَجَمَّلُ بِهِ فِى النَّاسِ وَأَتَزَيَّنُ بِهِ بَيْنَهُم».[۷] ۶. در روايتى معتبر آمده است كه امام رضا عليه السلام هرگاه مى‌خواست لباس نو بپوشد، لباس را از سمت راست خود مى ‏پوشيد و پس از پوشيدن لباس، ظرفى آب مى‌طلبيد وهر يك از سوره‌هاى توحيد وكافرون وآية الكرسى[۸] را ده مرتبه بر آن مى‌خواند، سپس آب را بر لباس مى‌پاشيد ومى‌فرمود: «هر كه چنين كند، همواره در وفور نعمت باشد تا وقتى كه تار نخى از آن لباس باقى باشد».[۹] پوشيدن لباس نو ورهايى يافتن از آفات . از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «به هنگام پوشيدن لباس نو «لا اِلهَ إلّا الل

ّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّه» بگو، تا از آفت‌ها نجات يابى. وچيزى را كه بسيار دوست دارى فراوان ياد نكن كه تو را در هم مى‌شكند واگر با كسى كارى داشتى در غيابش به او دشنام نده كه در دلش اثر مى‌كند».[۱۰] شكرانه پوشيدن لباس نو در روايتى معتبر آمده است كه حضرت امير المؤمنين على عليه السلام فرمود: «هرگاه خداوند لباس نو نصيب كسى كند، شايسته است وضو بگيرد ودو ركعت نماز (شكر) بگزارد ودر هر ركعت سوره حمد وآية الكرسى وسوره‌هاى توحيد و قدر بخواند، سپس از خداوندى كه تن او را پوشانده ودر ميان مردم زينتش داده، تشكّر كند وحمد وستايش او را به جا آورد وبسيار ذكر «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إلّا بِاللّهِ» بگويد. هر كه چنين كند، در آن لباس معصيت نكند. وپروردگار به عدد هر نخى كه در آن لباس است، فرشته‌اى مى‌آفريند كه خداوند را به پاكى ياد كند وبراى او استغفار كند وبر او ترحّم كند».[۱۱] [۱] . ترجمه: «سپاس مخصوص خداوندى است كه چيزى (لباسى) روزى‌ام كرد كه با آن بتوانم خود را در ميانمردم زينت كنم وبا آن خود را بپوشانم ودر آن براى پروردگارم نماز بگذارم». [۲] . ثواب الأعمال، ص ۴۴؛ مكارم الأخلاق، ص ۹۹. [۳] . ترجمه: «پروردگارا، اين لباس نو را لباس ميمنت وپرهيزگارى وبركت قرار ده. بار خدايا، پرستش نيكووانجام دادن دستورهايت واداى شكر نعمتت را در اين لباس روزى‌ام كن. حمد وسپاس مخصوص خدايىاست كه لباسى به من عنايت كرد كه خود را با آن بپوشانم ودر ميان مردم خود را زينت كنم». كافى، ج ۶،ص ۴۵۸، ح ۱. [۴] . كافى، ج ۶، ص ۴۵۹، ح ۴؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۳۷۱، ابواب احكام الملابس، باب ۲۶، ح ۲. [۵] . ترجمه: «سپاس مخصوص خداوندى است كه بر اندام من لباسى پوشاند كه با آن در ميان مردم خود رامى‌آرايم. خدايا، آن را مايه بركت قرار ده تا در آن به سوى خشنوديت حركت كنم ودر مساجدت حضور يابم». [۶] . كافى، ج ۶، ص ۴۵۸، ح ۲. [۷] . ترجمه: «حمد وسپاس مخصوص خداوندى است كه لباسى بر اندام من پوشاند كه به وسيله آن عيوبم راپنهان كنم وبا آن خود را در ميان مردم زينت وآرايش دهم». كافى، ج ۶، ص ۴۵۹، ح ۳. [۸] . سوره بقره، آيه ۲۵۵. [۹] . عيون اخبار الرّضا، ج ۱، ص ۳۵۱؛ مكارم الأخلاق، ص ۱۰۲. [۱۰] . كافى، ج ۶، ص ۴۵۹، ح ۶؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۳۷۳، ابواب احكام الملابس، باب ۲۷، ح ۴. [۱۱] . كافى، ج ۶، ص ۴۵۹؛ خصال، ج ۲، ص ۴۱۶. ۱۰. ديگر آداب پوشيدن و بيرون آوردن لباس هيچ‌گاه به طور كامل برهنه نشويد ۱. در حديث است كه حضرت رسول اكرم صلی الله عليه و آله از برهنه شدن (به طور كامل) در روز وشب نهى كردند.[۱] ۲. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هرگاه مردى (كاملاً) عريان شود، شيطان به او نظر كرده وطمع مى‌كند كه او را به گناه بكشاند». ونيز فرمود: «هنگامى كه انسان در جمعى نشسته، سزاوار نيست كه ران‌هاى خود را برهنه سازد».[۲] ۳. ودر حديثى ديگر فرمود: «هرگاه لباس خود را از تن بيرون مى‌آوريد، «بسم‌الله» بگوييد».[۳] ويژگى‌هاى پوشش بانوان ۱. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «براى زن مسلمان شايسته نيست كه روسرى يا پيراهن بدن‌نما بپوشد».[۴] ۲. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «عرض مقنعه حضرت فاطمه سلام الله علیها به قدرى بود كه تا نصف بازوى آن حضرت مى‌رسيد وزنان بايد چنين كنند».[۵] اسراف در پوشش ۱. در حديثى مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام فرمود: «كمترين حدّ اسراف آن است كه لباس داخل وبيرون از خانه يكى باشد».[۶] ۲. در حديث است كه از امام كاظم عليه السلام پرسيدند: اگر كسى ده پيراهن داشته باشد اسراف است؟ فرمود: «نه، بلكه به منظور حفاظت از لباس اين كار بهتر است؛ اسراف آن است كه جامه نگاه‌داشتنى را در جاهاى كثيف بپوشى».[۷] (واين براى آن است كه پيراهن‌ها دوام بيشترى پيدا مى‌كند). پاكيزگى ونظافت لباس ۱. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن لباس نو، دشمن را منكوب مى‌كند».[۸] ۲. در حديثى مى‌خوانيم كه حضرت رسول اكرم صلی الله عليه و آله فرمود: «هر لباسى كه مى‌پوشيد بايد پاكيزه باشد».[۹] ۳. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «شست‌وشوى لباس، اندوه را مى‌زدايد وموجب قبولى نماز مى‌شود».[۱۰] ۴. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «كوتاه كردن پيراهن(هاى بلند)، سبب راحتى پوشيدن ودوام آن مى‌شود».[۱۱] وصله زدن به لباس ۱. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «آن‌قدر بر لباس خود وصله زدم كه از وصله‌كننده آن خجالت كشيدم».[۱۲] ۲. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كه يقه پيراهنش را وصله كند وكفش خود را پينه زند وآنچه براى خانه‌اش خريده با دست خود به خانه ببرد، از تكبّر وخودبرتربينى در امان مى‌مانَد».[۱۳] ۳. در حديث است كه كسى خدمت امام صادق عليه السلام رسيد ديد حضرت يقه لباسش

را وصله زده، با تعجّب به حضرت نگاه كرد. حضرت فرمود: «چرا تعجّب مى‌كنى؟» گفت: از وصله لباس شما شگفت‌زده شدم. كتابى در پيش روى حضرت بود، به او فرمود: «اين جملات را بخوان». نوشته بود: هر كه حيا ندارد ايمان ندارد وكسى كه به‌اندازه خرج نمى‌كند سرمايه‌اى برايش نمى‌ماند وهر كه جامه كهنه ندارد لباس نو نخواهد داشت.[۱۴] [۱] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج ۴، ص ۵. [۲] . خصال، ج ۲، ص ۴۲۳؛ بحارالأنوار، ج ۱۰، ص ۱۰۸. [۳] . علل الشرايع، ج ۲، ص ۵۸۳؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۴۱۵، باب ۶۷، ح ۱. [۴] . مكارم الأخلاق، ص ۹۳؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۲۸۱، باب ۲۱، ح ۲. [۵] . مكارم الأخلاق، ص ۹۳. [۶] . زيرا لباس بيرون منزل معمولاً قيمت بيشترى دارد واگر در داخل منزل همان پوشيده شود هزينه لباسانسان سنگين خواهد شد. كافى، ج ۶، ص ۴۶۰، ح ۱ و۲؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج ۳، ص ۱۰۳. [۷] . مكارم الأخلاق، ص ۹۸. [۸] . همان، ص ۱۰۳. [۹] . كافى، ج ۶، ص ۴۴۱، ح ۳؛ وسائل الشيعه، ج ۳، ص ۳۴۶، باب ۶، ح ۳. [۱۰] . خصال، ج ۲، ص ۴۰۲؛ مكارم الأخلاق، ص ۱۰۳. [۱۱] . مكارم الأخلاق، ص ۱۰۳. [۱۲] . نهج‌البلاغه، خطبه ۱۶۰؛ بحارالأنوار، ج ۴۰، ص ۳۴۶. اين در زمانى است كه مردم مشكلات مادّى دارند. [۱۳] . خصال، ج ۱، ص ۱۲۷، ح ۶۸. [۱۴] . كافى، ج ۶، ص ۴۶۰، ح ۳.

۱۱. رنگ كفش و ويژگى‌هاى آن (مقدّمه:) بهترين رنگ براى نعلين و ديگر كفش‌ها، رنگ زرد است وسپس سفيد. و بهترين رنگ براى چكمه، رنگ سياه است. رنگ قرمز در سفر سفارش شده، ولى در وطن كراهت دارد. ودر مورد نعلين سفارش شده است كه جلو و عقبش بلند و قسمت ميانى آن كوتاه و تهى باشد وتمام آن بر زمين نچسبد وغير آن كراهت دارد؛ ظاهراً كفش نيز همين حكم را دارد. و (پوشيدن) كفش سرپايى (در بيرون از منزل) مكروه است. (به رواياتى در اين زمينه توجّه فرماييد:)

اهميّت پوشيدن كفش ۱. در روايتى معتبر آمده است كه حضرت على عليه السلام فرمود: «پوشيدن كفش خوب، تن را از بلاها حفظ كرده، به انسان كمك مى‌كند كه وضو ونمازش را به صورت كامل به جا آورَد».[۱]

۲. آن حضرت در حديثى ديگر فرمود: «هر كه دوست دارد عمرش طولانى شود، بايد چهار كار كند: صبحانه را نزديك طلوع آفتاب بخورد، كفش خوب بپوشد، لباس سبك بپوشد، كمتر آميزش جنسى كند».[۲]

اهميّت پوشيدن كفش ۱. در روايتى معتبر آمده است كه حضرت على عليه السلام فرمود: «پوشيدن كفش خوب، تن را از بلاها حفظ كرده، به انسان كمك مى‌كند كه وضو ونمازش را به صورت كامل به جا آورَد».[۱] ۲. آن حضرت در حديثى ديگر فرمود: «هر كه دوست دارد عمرش طولانى شود، بايد چهار كار كند: صبحانه را نزديك طلوع آفتاب بخورد، كفش خوب بپوشد، لباس سبك بپوشد، كمتر آميزش جنسى كند».[۲]

چه كفشى بپوشيم ۱. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن نعل هموار وصاف كه همه‌اش بر روى زمين برسد، پوشش يهوديان است».[۳] وروايات فراوانى در مذمّت چنين كفشى وارد شده است.[۴] ۲. در احاديث معتبر آمده است: «كفش سياه نپوشيد كه: چشم را ضعيف مى‌كند، موجب اندوه مى‌شود. وكفش زرد بپوشيد كه :

چشم را جلا مى‌دهد، بر قدرت شهوت مى‌افزايد، اندوه را برطرف مى‌سازد وپوشش پيامبران است».[۵] ۳. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «پوشيدن كفش سياه موجب غرور وتكبّر است».[۶] ۴. در حديثى مى‌خوانيم كه امام باقر عليه السلام فرمود: «هر كه كفش زرد رنگ بپوشد، تا وقتى در پاى اوست در شادى وسرور باشد زيرا خداوند متعال در وصف گاو بنى‌اسرائيل مى‌فرمايد: (صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ)[۷] ».[۸]

۵. سُدير صرّاف مى‌گويد: با كفشى سفيد رنگ خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم. حضرت فرمود: آيا دانسته چنين رنگى را انتخاب كرده‌اى؟ سپس فرمود: «هر كه كفشى سفيد از بازار بخرد كهنه نمى‌شود، مگر اينكه از جايى كه گمان نمى‌بَرد مالى به او مى‌رسد». سدير مى‌گويد: هنوز آن كفش سفيد كهنه نشده بود كه صد اشرفى از جايى كه گمان نداشتم به دستم رسيد.[۹]

۶. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كه كفش سفيد يا زردرنگ بپوشد، مال وفرزندانى نصيب او شود».[۱۰] ۷. در حديثى معتبر آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود: «پوشيدن چكمه بر نور چشم مى‌افزايد».[۱۱]

۷. در حديثى معتبر آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود: «پوشيدن چكمه بر نور چشم مى‌افزايد».[۱۱] ۸. ودر روايتى ديگر فرمود: «مداومت بر پوشيدن چكمه، انسان را از مرگ بد و بيمارى سل مى‌رهاند».[۱۲]