پیامبر اکرم (ص) نیز در پاسخ به این پرسش که زمانِ قیامِ حضرت «مهدی» (عج) چه وقت خواهد بود؟ از نشانههایی برای آستانۀ ظهور نامبردهاند که یکی از آنها وقوع زمینلرزههای گوناگون است. ایشان فرمودهاند که وقتی زلزلهها در سراسر زمین رخ دهد و قاضیان در قضاوتشان رشوه بگیرند و مردم گناهکار شوند و به فسق و معصیت بپردازند، آنگاه حضرت مهدی (عج) ظهور خواهد کرد. [۸] البته باید توجه داشت که رشوهگرفتنِ برخی از قاضیان یا فسق و فجورِ شماری از مردم، پدیدهای بوده که از همان دهههای نخستین حکومت اسلام، یعنی از حدود هزار و چهارصد سال قبل تاکنون، کمابیش در همۀ روزگاران وجود داشته است؛
اما وقتی پیامبر اکرم(ص) از این موارد در قالبِ نشانۀ وقوع امری مهم همچون ظهور حضرت منجی (عج) یاد میکنند، گویای این است که این رشوهگیری قاضیان و نیز فسق و فجور مردم، از قالبِ مصداقهای فردی (در قیاس با کلِ یک جامعه) درخواهد آمد و عمومیت مییابد و مواردِ آن در کلِ جوامع بسیار خواهد بود
وقتی آدمها تبدیل به موجوداتی دیگر میشوند
مسخشدنِ آدمها نیز یکی دیگر از انواع بلاهای آخرالزمانی است. معنی واژگانی «مسخ» عبارت است از تبدیلشدن صورتِ شخصی به صورتی زشتتر؛ یا اینکه از صورتی به صورتی دیگر درآمدن. همچنین تبدیل شدن از صورت آدمیزادی به شکل و ظاهری دیگر، همچون ریختِ حیوانات گوناگون را مسخ گویند. [۹]
خداوند متعال در قرآن کریم از مسخشدنِ برخی مردمانِ روزگاران پیشین سخن گفته است. در آیۀ ۶۵ سورۀ مبارک بقره، قادرِ مطلق به سرنوشت گروهی از یهود اشاره کرده که چون از فرمان خدا سرکشی کردند و در روز شنبه که میبایست کار و کسبِ خویش را تعطیل میکردند، از روی آز به صید ماهی پرداختند؛ پس خداوند نیز آنان را مسخ کرد و به شکل بوزینه درآورد. نمونۀ دیگر از اشاره به مسخ در مصحف شریف را در آیۀ ۶۰ سورۀ مبارک مائده میتوان دید؛ آنجا که حضرت باری تعالی از گروهی پرستشکنندگان طاغوت سخن گفته که آنان را به جزای ناراستیشان به بوزینه و خوک تبدیل کرده است. [۱۰]
مسخ اما تنها منحصر به اقوام و گروههای پیشینه نیست؛ چراکه طبق آنچه از روایتهای معصومان(ع) برمیآید، در آخرالزمان و پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) نیز گروههایی از مردمان مسخ خواهند شد. خداوند در آیۀ ۵۳ سورۀ مبارک فصّلت فرموده است که «بهزودی نشانههای خود را در کرانهها و اطراف جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهیم داد تا برای آنان روشن شود که بیتردید او حق است...». [۱۱] شیخ کلینی (ره) در «الرّوضة مِن الکافی» آورده است که طیار دربارۀ این آیه از امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است که منظور از نشانهها «عبارت است از به زمین فرورفتن و مسخشدن و پرتابشدن سنگ و غیره (از آسمان). [طیار] گوید: عرض کردم معنای «تا آشکار شود برای ایشان که او بر حق است»، چیست؟ فرمود: آن را واگذار که مقصود، ظهور حضرت قائم، علیهالسلام، است». [۱۲]
در «شرح نهجالبلاغۀ ابن میثم» نیز آمده است که امیرالمؤمنین(ع) پس از جنگ جمل، آنگاه که در بصره به ایراد خطبه پرداختند، ضمن اشاره به وضعیت بصره در روزگارانِ آینده، از این گفتهاند که پس از خروج دجّال [انشاءالله در نوشتههای آینده به او پرداخته خواهد شد] در آخرالزّمان و فتنۀ بزرگِ او و خونهایی که ریخته میشود، نشانههای دیگری بروز خواهد کرد. حضرت (ع) دراینباره فرمودهاند که «پس از آن، رَجف است یعنی زمینلرزه؛ و بعد از آن، قَذف است، یعنی پرتابکردنِ سنگ؛ و پس از این، خَسف است، یعنی فرورفتن در زمین؛ و سپس مسخ است، یعنی دگرگونشدنِ صورت انسانی؛ و بعد از این جوعِ اغبر است و این، گرسنگیِ سختی است که رنگ رخسار آدمی چون رنگ خاک تار میشود؛ و سپس مرگ سرخ است که این، همان غَرق است». [۱۳]
چه زمانی مردمان باید منتظر بلای مسخ باشند؟
پیامبر اکرم (ص) در روایتی که خبر از روزگارانِ پس از ایشان میدهد، خصلتهایی را برشمردهاند و هشدار دادهاند که هرگاه این خویها در میان مسلمانان رواج یابد و در جامعۀ مسلمانان گسترش یابد، مردمان باید منتظر نزول بلا باشند و یکی از آن بلاها مسخ است. حضرت رحمة للعالمین (ص) این رذایل اخلاقی را اینگونه معرفی کردهاند و فرمودهاند که «وقتی غنیمت جنگی را دولتِ شخصی خود کردند [یعنی سردمداران غنایم را که جزو بیتالمال است
جزو اموال شخصی خود درآوردند]؛ امانت را غنیمت شمرده، [آن را] تصرّف کردند؛ صدقهدادن را برای خود ضرر حساب کردند [منظور میتواند این باشد، که مردم صدقهدادن را بهنوعی جبران ضررهای زندگی خویش درنظر بگیرند، نه برای رضای خدا]؛ به رفیقان نیکی و پدران را اذیت کردند؛
صداها را در مسجد در غیر از اذان بلند کردند؛ از ترسِ شرّ اشخاص آنها را گرامی و محترم داشتند؛ افراد رذل و پست در میان مردم رئیس و زعیم باشند؛ لباس حریر و ابریشم پوشیدند؛ زنهای خواننده در مجالس عمومی و خصوصی آوردند؛ شرب خمر کردند؛ و عمل منافی عفّت در میان آنها شایع شد
پس در این حال [این بلاها را] انتظار داشته باشند: باد سرخ؛ یا زمینشکافتهشدن و آنها را فروبردن؛ یا مسخ و از صورت آدمی خارجشدن؛ یا دشمن بر آنها غلبهکردن و از هیچ جانب یارینشدن». [۱۴]