رسول خدا(ص) فرموده است: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه» هر کس بمیرد و امام زمان خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است .در جای دیگر امام حسن عسگری(ع) فرمودند:

زمین از حجت خدا بر خلقتش خالی نخواهد ماند و همانا هر کس از دنیا رفت و امام زمان خود را نشناخت به مرگ جاهلیت مرده است،

این مطلب حقیقت دارد همان گونه که روز حقیقت دارد.به آن حضرت عرض شد: ای فرزند رسول خدا! چه کسی بعد از تو حجت و امام است؟ فرمودند:

فرزندم محمد، امام و حجت خدا بعد از من است پس هر کس بیمرد و او را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.بی شک مقصود ائمه طاهرین(ع) از معرفت واجب در حق امام زمان این است که مردم و اهل ایمان امام خود را آنگونه که هست بشناسند، در حدی که موجبات سعادت دنیا و آخرت آنان فراهم آید و راه شبهات و ضلالت بر ایشان بسته شود،

ویژگى هاى این شناخت آن است که: اولاً، از منابع معتبر و موثق و مستند اخذ شود. ثانیاً، گستره اش شامل آموزه هاى اعتقادى، اخلاقى و عبادى گردد. ثالثاً، از آن جا که امام الگوى عملى براى انسان ها است،

به ابعاد فکرى، عملى و روحى امام نیز ناظر باشد. اندیشمندان دینی در این‌باره، دو گفته دارند؛ یکی شناسایی امام به اسم، نسب و لقب، و دیگری معرفت به صفات و خصوصیات ظاهری و باطنی امام و تمایز وی از دیگر افراد بشر. درباره شناخت قسم اول، پیامبراکرم(ص) و ائمه هدی، بارها در حضور اصحاب و یارانشان به ویژگی‌ها و صفات امام عصر(عج) اشاره کرده‌ا‌ند.

رسول خدا(ص) فرمود: مهدی از فرزندان من است. نامش نام من و شبیه‌ترین مردم به من از جهت اخلاق و خلقت است. غیبتی خواهد داشت که امت‌ها در آن گمراه می‌شوند. مانند ستاره شهاب می‌آید و زمین را از عدل و داد پر می‌کند، هم‌چنان‌که از ظلم و جور، پر شده بود.

در روایتی به نقل از یونس بن عبدالرحمن آورده شده که گفت: به محضر امام هفتم موسی بن جعفر(ع) مشرف شدم و عرض کردم: یابن رسول الله، آیا شما قائم به حق هستی؟ فرمود: آری، ولیکن آن قائمی که زمین را از دشمنان خدای متعال پاک و آن را از عدل و داد پر کند، پنجمین فرزند من است که غیبتی طولانی دارد.

خوشا به حال شیعیان که در غیبت وی به رشته ولایت ما چنگ زده و به دوستی‌ ما ثابت و استوار مانده‌اند و از دشمنانمان بیزارند، آن‌ها از ما و ما از آن‌هاییم. ایشان ما را به امامت پسندیده‌اند و ما هم آن‌ها را به شیعه بودن پذیرفته‌ایم.

خوشا به حالشان، باز هم خوشا به حالشان، به خدا در روز قیامت در درجات با ما خواهند بود.معرفت امام در وجه دوم، به میزان آگاهی، مطالعه و ژرف‌نگری در رفتار و کردار امام بستگی دارد و هرچه درک از آن‌ وجود مقدس با تعمق بیش‌تری صورت پذیرد، زوایای گسترده‌تری از شخصیت بی‌نظیرش روشن می‌شود.

انسان‌ها اگر درصدد شناخت واقعی آن حضرت برنیایند، به موجودی بی‌روح مبدل می‌شوند که عطش جاودانگی را به جرعه حقیقت بر طرف نکرده و ندای فطرت را به پاسخی حقیقی ارضا نکرده‌اند.حضرت مهدی(عج) دریایی مواج از علم و حکمت و معرفت حق است که به اراده الهی از نظرها غایب گشت، تا در هنگامی‌ای خاص ظهور کند و اهل ایمان را پیروز و سربلند سازد. آن حضرت، بسان خورشید پشت ابر، شیعیان را از گرمی و نور وجودش بی‌نصیب نمی‌گذارد. ایشان، خود فرمودند:

شیوه بهره‌بردن از من در زمان غیبت، مانند استفاده از خورشید است، هنگامی که ابرها آن‌را از دیده‌‌ها پنهان سازند. برای اهل زمین امان هستم چنان‌که ستارگان، امان اهل آسمانند.