۲ - مذمّت مردم آخرالزمان در روایات
از سوی دیگر روایات فراوانی در نکوهش «گروهی» از مردم آخرالزمان وارد شده که طبعاً آنها کسانی هستند که تابع و عامل به روایات اهل بیت معصومین (علیهمالسّلام) نیستند.
۲.۱ - مسجدنشینان دنیادوست
"وَ قَالَ (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) یَاْتِی فِی آخِرِ الزَّمَانِ نَاسٌ مِنْ اُمَّتِی یَاْتُونَ الْمَسَاجِدَ یَقْعُدُونَ فِیهَا حَلَقاً ذِکْرُهُمُ الدُّنْیَا وَ حُبُّ الدُّنْیَا لَا تُجَالِسُوهُمْ فَلَیْسَ لِلَّهِ بِهِمْ حَاجَة؛ در آخرالزمان مردمی میآیند که در مساجد حلقهوار مینشینند و از دنیا و علایق آن سخن میگویند با اینان همنشین مشو که خداوند را به اینان حاجتی نیست". [۷]
۲.۲ - بلایای مردم آخرالزمان
"قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) سَیَاْتِی زَمَانٌ عَلَی اُمَّتِی یَفِرُّونَ مِنَ الْعُلَمَاءِ کَمَا یَفِرُّ الْغَنَمُ عَنِ الذِّئْبِ فَاِذَا کَانَ کَذَلِکَ ابْتَلَاهُمُ اللَّهُ تَعَالَی بِثَلَاثَةِ اَشْیَاءَ الْاَوَّلُ یَرْفَعُ الْبَرَکَةَ مِنْ اَمْوَالِهِمْ وَ الثَّانِی سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ سُلْطَاناً جَائِراً وَ الثَّالِثُ یَخْرُجُونَ مِنَ الدُّنْیَا بِلَا اِیمَانٍ؛ رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود:
به زودی زمانی برای مردم فرا رسد که از دانشمندان فرار میکنند چنانچه گوسفند از گرگ میگریزد. در آن صورت خداوند آنان را به سه چیز مبتلا میکند: اول: برکت را از اموالشان بر میدارد. دوم: سلطانی ستمگر بر آنان مسلط میگرداند. سوم: بدون ایمان از دنیا میروند".[۸]
۲.۳ - دینداری در آخرالزمان
"عَنْ اَنَسٍ عَنِ النَّبِیِّ (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و سلّم اَنَّهُ قَالَ یَاْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ الصَّابِرُ مِنْهُمْ عَلَی دِینِهِ کَالْقَابِضِ عَلَی الْجَمْرَةِ؛ ای پسر مسعود زمانی بر مردم بیاید که صبرکننده دینش مانند کسی است که آتش در دست خود بگیرد".[۹]
۲.۴ - فرار از مردم آخرالزمان
"وَ قَالَ (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) یَاْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ اُمَرَاؤُهُمْ یَکُونُونَ عَلَی الْجَوْرِ وَ عُلَمَاؤُهُمْ عَلَی الطَّمَعِ وَ عُبَّادُهُمْ عَلَی الرِّیَاءِ وَ تُجَّارُهُمْ عَلَی اَکْلِ الرِّبَا وَ نِسَاؤُهُمْ عَلَی زِینَةِ الدُّنْیَا وَ غِلْمَانُهُمْ فِی التَّزْوِیجِ فَعِنْدَ ذَلِکَ کَسَادُ اُمَّتِی کَکَسَادِ الْاَسْوَاقِ وَ لَیْسَ فِیهَا مُسْتَقِیمٌ الْاَمْوَاتُ آیِسُونَ فِی قُبُورِهِمْ مِنْ خَیْرِهِمْ- وَ لَا یَعِیشُونَ الْاَخْیَارُ فِیهِمْ فَعِنْدَ ذَلِکَ الزَّمَانِ الْهَرَبُ خَیْرٌ مِنَ الْقِیَامِ؛ فرمود:
زمانی بر امّت من فرا رسد که امیرانشان ستمگرند و دانشمندانشان حریصند و عبادتکنندگانشان، ریاکارند و تاجرانشان رباخوارند و زنانشان به فکر زینت و آرایشند و پسرانشان به فکر ازدواجند. در این هنگام کساد امّت من همچون کساد بازارهاست و رواجی ندارد. مردگان داخل قبرها از خیر آنان ناامیدند و نیکان بین آنان زندگی نمیکنند، در این زمان فرار بهتر از اقامت است".
۲.۵ - به شکل آدمی و قلوب شیطانی
"یَاْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ وُجُوهُهُمْ وُجُوهُ الْآدَمِیِّینَ وَ قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ الشَّیَاطِینِ کَاَمْثَالِ الذُّبَابِ الضِّرَارِ- سَفَّاکُونَ لِلدِّمَاءِ لا یَتَناهَوْنَ عَنْ مُنکَرٍ فَعَلُوهُ اِنْ تَابَعْتَهُمُ ارْتَابُوکَ وَ اِنْ حَدَّثْتَهُمْ کَذَّبُوکَ وَ اِنْ تَوَارَیْتَ عَنْهُمُ اغْتَابُوکَ السُّنَّةُ فِیهِمْ بِدْعَةٌ وَ الْبِدْعَةُ فِیهِمْ سُنَّةٌ- وَ الْحَلِیمُ بَیْنَهُمْ غَادِرٌ وَ الْغَادِرُ بَیْنَهُمْ حَلِیمٌ وَ الْمُؤْمِنُ فِیمَا بَیْنَهُمْ مُسْتَضْعَفٌ وَ الْفَاسِقُ فِیمَا بَیْنَهُمْ مُشَرَّفٌ صِبْیَانُهُمْ عَارِمٌ وَ نِسَاؤُهُمْ شَاطِرٌ وَ شَیْخُهُمْ لَا یَاْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَا یَنْهَی عَنِ الْمُنْکَرِ الِالْتِجَاءُ اِلَیْهِمْ خِزْیٌ وَ الِاعْتِدَادُ بِهِمْ ذُلٌّ وَ طَلَبُ مَا فِی اَیْدِیهِمْ فَقْرٌ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَحْرِمُهُمُ اللَّهُ قَطْرَ السَّمَاءِ فِی اَوَانِهِ وَ یُنْزِلُهُ فِی غَیْرِ اَوَانِهِ- یُسَلِّطُ عَلَیْهِمْ شِرَارَهُمْ فَیَسُومُونَهُمْ سُوءَ الْعَذَابِ یُذَبِّحُونَ اَبْنَاءَهُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِسَاءَهُمْ فَیَدْعُو خِیَارُهُمْ فَلَا یُسْتَجَابُ لَهُم؛ رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود:
زمانی برای مردم فرا رسد که صورتهاشان به شکل آدمی است و قلبهاشان، قلبهای شیطانی است همچون گرگهای گرسنه خونریزند، از کارهای منکر که انجام دادهاند دست برنمی دارند اگر از آنان پیروی کنی تو را متّهم سازند و اگر با آنان سخن گویی تو را تکذیب کنند و اگر از آنان غائب شوی تو را غیبت کنند.
سنّت در میان آنان بدعت است و بدعت، سنّت. صبور و حلیم نزد ایشان حیلهگر و خائن است و خائن نزد ایشان حلیم و صبور، مؤمن در میان آنان مستضعف است و بدکار، بلند مرتبه، کودکانشان شرورند و زنانشان خبیث و بدجنس و پیرشان امر به معروف و نهی از منکر نمیکند.
پناه بردن به آنان خواری است و تکیه کردن به آنان ذلت و زاری است. و طلب کردن از آنچه در دستانشان است فقر و ناداری است. به همین جهت، خداوند بارش آسمان را در زمان مناسب بر ایشان حرام کرده و در زمان غیر مناسب باران میبارد و بدترینشان را بر ایشان مسلّط گرداند تا عذابی سخت بر آنان وارد سازند، پسرانشان را میکشند و زنانشان را زنده نگه میدارند، خوبانشان دعا میکنند اما مستجاب نمیشود".[۱۱]
۲.۶ - ابتلاء به چهار خصلت
"قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) یَاْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ بُطُونُهُمْ آلِهَتُهُمْ وَ نِسَاؤُهُمْ قِبْلَتُهُمْ وَ دَنَانِیرُهُمْ دِینُهُمْ وَ شَرَفُهُمْ مَتَاعُهُمْ لَا یَبْقَی مِنَ الْاِیمَانِ اِلَّا اسْمُهُ وَ مِنَ الْاِسْلَامِ اِلَّا رَسْمُهُ وَ لَا مِنَ الْقُرْآنِ اِلَّا دَرْسُهُ- مَسَاجِدُهُمْ مَعْمُورَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ خَرَابٌ عَنِ الْهُدَی عُلَمَاؤُهُمْ اَشَرُّ خَلْقِ اللَّهِ عَلَی وَجْهِ الْاَرْضِ حِینَئِذٍ ابْتَلَاهُمُ اللَّهُ بِاَرْبَعِ خِصَالٍ جَوْرٍ مِنَ السُّلْطَانِ وَ قَحْطٍ مِنَ الزَّمَانِ وَ ظُلْمٍ مِنَ الْوُلَاةِ وَ الْحُکَّامِ. فَتَعَجَّبَ الصَّحَابَةُ وَ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ اَ یَعْبُدُونَ الْاَصْنَامَ قَالَ نَعَمْ کُلُّ دِرْهَمٍ عِنْدَهُمْ صَنَم؛ رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: