بنابر احادیث و آموزه‌های دینی، فقط افراد زنده به دعا احتیاج ندارند، زیرا اموات که به اصطلاح دستشان از دنیا کوتاه است و تاثیر در احوال خویش در برزخ ندارند به دعا و طلب مغفرت نیاز بیشتری دارند.

به همین دلیل انجام اعمال مستحبی و هدیه کردن ثواب آن‌ها به روح اموات و درگذشتگان نه فقط برای فرد متوفی بلکه برای شخصی که این اعمال را انجام می‌دهد، منشا خیرات و برکات بسیار است.

دعای پنجشنبه یا همان شب جمعه برای اموات در آیات قرآن خواندن قرآن و هدیه آن برای اموات به ویژه در ماه مبارک رمضان و شب‌های جمعه ثواب بسیاری دارد. در شب‌های جمعه خواندن سوره یاسین، واقعه، جمعه، کهف و اسراء و… سفارش شده است.

همچنین، برای میت هر سوره‌ای از قرآن خوانده شود ثواب دارد و نسبت به خواندن سوره‌ی حمد و توحید و تبارک، یس و قدر سفارش شده است. (مفاتیح الجنان، صص ۹۳۹ -۹۴۲)

این آیه دعای خوب و تحفه‌ای زیبا برای گذشتگان است که می‌توان به عنوان دعای شب جمعه برای اموات خواند: «رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ» (سوره ابراهیم، آیه ۴۱)

دعای پنج شنبه و شب جمعه برای اموات در روایات دعای شب جمعه (پنجشنبه) برای اموات در روایات پیامبر (ص) از پیامبر اکرم (ص) در روایات زیر نقل شده است که فرمودند:

مردگانتان را که در قبر‌ها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کار‌های نیک شما رغبت دارند. آن‌ها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آن‌ها هدیه کنید.» (یزدی، شیخ حسن بن علی، انوار الهدایة، ص ۱۱۵ — (الحکم الزاهرة با ترجمه انصاری، ص ۲۳۲)

«هرگاه مؤمنی «آیه الکرسی» را بخواند و ثواب آن را هدیه اهل قبور کند خداوند ثواب آن را به اموات مؤمنین می‌دهد. ولی برای کسی که «آیه الکرسی» را خوانده است مقام و مرتبه هفتاد پیامبر عطاء می‌کند، و در مقابل هر حرفی از آیه الکرسی ملکی را می‌گمارد که تا روز قیامت به نیابت از او خداوند را تسبیح و تقدیس ‍ کنند.» (بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۳۰۰ حدیث ۳۰)

از روایت استفاده می‌شود خیرات و طلب آمرزش برای اموات در وضعیت آن‌ها در آخرت تاثیر خواهد داشت. برای اموات از هر چیز بهتر و مفیدتر صدقه و احسان به فقرا و اهدای ثواب آن برای مردگان است.

رسول گرامی اسلام (ص) فرمود: «صدقه حرارت قبر‌ها را از بین می‌برد». (میزان الحکمه، ماده صدقه، شماره ۱۰۳۴۲)

یکی از صحابه از حضرت رسول (ص) نقل کرده است که فرمودند: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم:هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند…‌ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن‌ها بر ماست. نفعش برای غیر ما.‌ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند». (مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین)

از روایت برداشت می‌شود که لازم نیست به زیارت قبر مردگان بروید، بلکه در هر کجا برای آنان صدقه بدهید و دعای شب جمعه برای اموات و فاتحه بخوانید، ثوابش به آن‌ها می‌رسد. البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات دیگری غیر از فاتحه نیز دارد. البته در کنار قبور اموات قرائت قرآن و اهدای ثواب آن به روح میت بسیار خوب است