گذشتن از پل صراط آخرین مرحله نجات است. اما خود صراط هم داستانی دارد بس هولناک و سخت. اما بعضی اعمال گذر از پل صراط را همچون گذر برق از آسمان سریع و آسان می کنند که روایات، آنها را برای ما معرفی کرده اند.
پل صراط
صراط به معنای راه مستقیم نام پلی است که بر روی جهنم قرار دارد و تمام خلایق مجبور به عبور از آن هستند اما حساب همه یکسان نخواهد بود. امام صادق(علیه السلام) در حدیثی می فرماید: نحوه عبور از صراط به طرق گوناگون خواهد بود بعضی همچون برق و بعضی چون باد، بعضی چون تاختن اسب، بعضی همچون دویدن مرد، بعضی همچون پیادگان و بالاخره گروهى هم آویخته و در حالى كه آتش برخى از اندام ایشان را گرفته و برخى را رها كرده است، مىگذرند.
پل صراط
صراط به معنای راه مستقیم نام پلی است که بر روی جهنم قرار دارد و تمام خلایق مجبور به عبور از آن هستند اما حساب همه یکسان نخواهد بود. امام صادق(علیه السلام) در حدیثی می فرماید: نحوه عبور از صراط به طرق گوناگون خواهد بود بعضی همچون برق و بعضی چون باد، بعضی چون تاختن اسب، بعضی همچون دویدن مرد، بعضی همچون پیادگان و بالاخره گروهى هم آویخته و در حالى كه آتش برخى از اندام ایشان را گرفته و برخى را رها كرده است، مىگذرند.
(به نقل از امالی صدوق،ص 107 و بحارالانوار، ج 8، ص 64)
اعمالی که باعث گذر برق آسا از پل صراط می شوند عبارتند از:
1- كسى كه حضرت على علیه السلام را دوست داشته باشد از پل صراط مانند برق جهنده می گذرد.(فضائل الشیعة با ترجمه، ص 5، حدیث 1)
و باز در حدیثی آمده است: هر كسى مشتاق است كه از پل صراط مثل باد تند پاییزى بگذرد و خود را بدون حساب به بهشت جاویدان برساند، ولایت ولىّ و وصىّ و مصاحب و خلیفه من، على بن ابى طالب علیه السّلام را بپذیرد و بر دل بسپارد. و هر كسى مىخواهد در آتش جهنم سرنگون شود، ولایت على بن ابى طالب علیه السّلام را رها كند. (شواهد التنزیل، ترجمه روحانى، ص42)
همچنین است درباره حضرت فاطمه علیهاالسلام که فرموده اند آن حضرت و شیعیانش چون برق از صراط می گذرند. (ثواب الاعمال، ترجمه حسن زاده، ص 505)
2- اهمیت دادن به نماز جماعت در هر حال و مکانی: و كسى كه بر آن باشد كه در هر جا و در هر موقعیت و فرصتى، نماز خود را به جماعت بخواند، (در روز قیامت) جزو اولین گروه با سبقت گیرندگان، با چهرهاى روشنتر از ماه شب چهاردهم (بدر) به سرعت برق از پل صراط خواهد گذشت، و به ازاى هر روز و یا شبى كه توفیق شركت در نماز جماعت را داشته است ثواب یك شهید را به او خواهند داد.(پاداش نیكى ها و كیفر گناهان، ص 746 و ثواب الاعمال عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمه حسن زاده، ص673 )
2- اهمیت دادن به نماز جماعت در هر حال و مکانی: و كسى كه بر آن باشد كه در هر جا و در هر موقعیت و فرصتى، نماز خود را به جماعت بخواند، (در روز قیامت) جزو اولین گروه با سبقت گیرندگان، با چهرهاى روشنتر از ماه شب چهاردهم (بدر) به سرعت برق از پل صراط خواهد گذشت، و به ازاى هر روز و یا شبى كه توفیق شركت در نماز جماعت را داشته است ثواب یك شهید را به او خواهند داد.(پاداش نیكى ها و كیفر گناهان، ص 746 و ثواب الاعمال عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمه حسن زاده، ص673 )
رعایت اول وقت بودن نماز نیز از این جمله است: یكى از صحابه ى پیغمبر «صلّى اللّه علیه و آله و سلّم» گفته: هر كس مدام پنج نماز را اول وقت بخواند خداوند نُه عنایت در حق او بفرماید: محبوب خدا شود، بدنش سالم ماند، ملائكه از او محافظت كنند، بركت در خانه اش پدید آید، سیماى صالحان پیدا كند، دلش نرم شود، از پل صراط چون برق جهنده بگذرد، از آتش نجات یابد، در جوار خدا با كسانى مأنوس شود كه نه ترسى دارند و نه اندوهى.(نصایح، ص 296)
و هر كس یك شبانه روز در یك بیمارى درد كشد، و رنج خود را به عیادتكنندگان شكایت نكند، پروردگار در روز بازپسین وى را با ابراهیم [خلیل الرّحمن] علیه السّلام مبعوث فرماید، تا از پل صراط بگذرد همانند برقى جهنده...
3- رسول خدا فرمود: هر كس از دسترنج خود بخورد، مثل برق از پل صراط خواهد گذشت. النّبیّ «ص»: من أكل من كدّ یده، مرّ على الصّراط كالبرق الخاطف.(الحیاة با ترجمه احمد آرام، ج5، ص 432) از این روایت می توان استفاده کرد اصل بر این است که بندگان به آسانی از صراط عبور کنند به شرط آنکه ستم نکنند و الا نیازی به انجام کارهای سخت نیست همین که بد نباشیم کافی است وگرنه چرا کسی که از دسترنج حلال خود می خورد مستحق پاداشی به این بزرگی است. البته رعایت حلال و حرام هم گاهی سخت می شود و جز از پرهیزکاران ساخته نیست .
4- صبر بر بیماری: و هر كس یك شبانه روز در یك بیمارى درد كشد، و رنج خود را به عیادتكنندگان شكایت نكند، پروردگار در روز بازپسین وى را با ابراهیم [خلیل الرّحمن] علیه السّلام مبعوث فرماید، تا از پل صراط بگذرد همانند برقى جهنده. (من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى، ج5، ص305)
تعجبی ندارد اگر بزرگترین پاداشها برای کسانی باشد که متخلق به اخلاقی الهی باشند اصلا هدف از بعثت پیامبران، آموزش مکارم اخلاق است. کسی که آرام و صبور است هر چند بسیار درد دارد، از بزرگواریهای اخلاقی برخوردار است و خدا چنین خلقیاتی را بسیار دوست دارد
5- صبر کردن بر بدهکار: هر كس به برادر دینى خود قرض دهد، خداوند در برابر هر درهمى، به وزن كوه احد و رضوى و طور سینا برایش حسنه در نظر گیرد و اگر هنگام فرا رسیدن موقع پرداخت قرض با او خوب تا كند و مدارا نماید، در روز حسابرسى، برق آسا و بدون حسابرسى و دیدن عذاب، به راحتى از پل صراط عبور خواهد كرد.(ثواب الاعمال، ترجمه حسن زاده، ص667)