بسم الله الرحمن الرحیم

وقتی ما به متون اسلامی اعم از قرآن و روایات مراجعه می‌کنیم متوجه می‌شویم که شاهد بودن پیامبر صلی‌الله علیه و اله و ائمه‌ی اطهار علیه‌السلام نسبت به اعمال ما و رؤیت آن‌ها، امری است که در بین مسلمین خصوصاً شیعه، یقینی است.

🔹الف . وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیرَی الله عَمَلَکمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ ...؛ «یعنی و بگو عمل کنید! خداوند و فرستاده‌ی او و مؤمنان، اعمال شما را می‌بینند ...» خوب در اینجا مؤمنان چه کسانی هستند؟

منظور از مؤمنان در اینجا علی بن ابی‌طالب و ائمه دیگر هستند و روایات زیادی در کتب حدیثی از جمله اصول کافی در این مورد آمده است برای نمونه به یکی از آن‌ها تمسّک می‌کنیم

شخصی خدمت امام رضا علیه‌السلام رسید و عرض کرد: برای من و خانواده‌ام دعایی بفرما، فرمود: مگر من دعا نمی‌کنم؟ به خدا قسم اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه می‌شود، راوی می‌گوید: این سخن بر من گران آمد، امام علیه‌السلام متوجّه شد و به من فرمود: آیا تو کتاب خداوند عزّوجلّ را نمی‌خوانی که می‌گوید: ... وَ قُلِ اعْمَلُوا ... به خدا قسم او (مؤمنان) علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام و (سایر ائمه) می‌باشند مرحوم کلینی قدّس سرّه، اصول کافی، ج ۱، ص ۲۴۵

در اینجا باید نکته‌ای را تذکر دهیم و آن این‌که

بعضی از روایات، عرضه اعمال را عصر پنج‌شنبه و بعضی دیگر همه روزه و بعضی دیگر هفته‌ای دو روز و برخی دیگر در آغاز هر ماه و برخی هم به هنگام مرگ و گزاردن در قبر، معرفی می‌کنند،

🔹ب. عالِمُ الْغَیبِ فَلا یظْهِرُ عَلی غَیبِهِ أَحَداً* إِلَّا مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ؛ یعنی: «دانای غیب اوست و هیچ‌کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی‌سازد مگر رسولانی که آنان را برگزیده است»

ولی روشن است که این روایات با هم منافاتی ندارند، مثل این‌که در بسیاری از ادارات و نهادها گزارش، گاهی به صورت روزانه و گاهی به صورت هفته‌ای و گاهی ماهانه یا سالیانه می‌باشد

خدای متعال تمامی غیب خود را، در اختیار کسی قرار نمی‌دهد چون در آیه استثناء صورت گرفته است ... إِلَّا مَنِ ارْتَضی ...

پس از این تفسیر شیوا، به‌روشنی درمی‌یابیم که خداوند مقداری از علم غیب خود را در اختیار رسولانش قرار می‌دهد. حال باید ببینیم مصداق «رسول» چه کسی یا کسانی هستند؟

مرحوم علّامه طباطبایی قدّس سرّه ذیل آیه شریفه می‌فرمایند: معنای آیه این است که خداوند عالم به تمامی غیب‌هاست، آن هم علمی که اختصاص به خودش دارد، پس هیچ‌کس از مردم را به غیب خود که مختص خودش می‌باشد، آگاه نمی‌کند