دفاع مقدس در آینه شعر کودک
بخش دوم
معصومه مرادی
ستایش دفاع مقدس و قهرمانان جنگ و نکوهش جنگ و پیامدهای آن، دو رویکرد مهم به جنگ در شعر شاعران کودک و به ویژه نوجوان است.
در دوره دفاع مقدس و با توجه به شرایط کشور و درخواست جامعه، بیشتر شاعران کودک و نوجوان، شعرایی مهیج و شورنده و در تقدیس شهادت و مقاومت سروده اندو یا گاه با الگو گرفتن از وقایع عاشورا، به مفاهیمی چون شهید، جانباز، ایثار، ایران، دفاع، آزاده و ... پرداخته اند. در این شعرها به طور عمده یا شهیدی ستوده و یا اگر به نقد شرایط ایجاد شده حاصل از جنگ پرداخته شده، شاعر با پیوند دادن دفاع با دین و قداست آن، این شرایط نابسامان را توجیه کرده است. در اشعار دوره جنگ و مدت کمی پس از آن، ضرورت اطاعت از امام خمینی و بیان ویژگی های این شخصیت تاریخی فراوانی دیده می شود. چرا که یکی از دغدغههای شاعران کودک و نوجوان در ابتدای انقلاب و در دوره جنگ تحمیلی، آشنا کردن کودکان با نسل انقلاب، امام و فعالیتهایی بوده که اندکی پیش از پیروزی انقلاب و نیز زمان پیروزی شکل گرفته است. شاعران با ثبت ویژگی های تاریخی و تفکری آن دوره، کوشیده اند علاوه بر آشنا کردن کودک و نوجوان آن نسل با نسل قبل از خود، ویژگی های دوره انقلاب و جنگ را در شعرهایشان ثبت کند تا اتصال هویتی مناسبی بین نسلهای قبل و بعد ایجاد شود. نگاه شاعران در این شعرها معرفی امام به عنوان منجی برای برقراری صلح در ایران و نیز پرداختن به چهرهی مبارزان انقلاب و جریان اجتماعی آن روزگار است. حمید هنرجو، افشین علا و غلامرضا بکتاش از این دسته شاعرانند
ادامه دارد
eitaa.com/moradimasoome
دفاع مقدس در آینه شعر کودک و نوجوان
قسمت سوم.
با فاصله گرفتن از جنگ و سالهای ابتدایی پس از آن و با شهادت جانبازان و رو دررویی کمتر کودکان در جامعه با افراد جنگزده و نیز بزرگ شدن نسل کودکان جنگ و ورود نسلی که با جنگ هیچ خاطرهای نداشت ، صلح بهعنوان یکی از درونمایههای خاص و جدید در شعر کودک و نوجوان سالهای پس از دههی 60 و 70 نمود ویژهای یافت و شاعران به خرابی ها و ویرانی های حاصل از جنگ توجه بیشتری کردند و کوشیدندمفاهیم صلح پذیری رادر شعر کودک و نوجوان کودک ارائه دهند.
با توجه به تاکید مشاوران حوزه تعلیم و تربیت و نیز روانشناسان و توجه به نظریه های نقد ادبیات کودک و تغییر شرایط جامعه، پرداختن به دغدغههای کودکان و نوجوانان امروز باعث رواج درونمایههای آشتیجویانه در فضای خانواده نظیر جدالهای خانوادگی، جدال درونمدرسهای و کودک و همسن و سالانش، شد و بسیاری از شاعران جز در مواردی محدود و به صورت سفارشی یا برای شرکت در جشنواره ها و استفاده از حق انتشار کتاب با موضوع دفاع مقدس در سازمان ها و نهادها به شعر دفاع مقدس توجه نداشتند و نه تنها به قهرمانی های دلاوران جنگ اشاره نکرده اند که گاهی با دید خسران و تاسف به صورت تلویحی یا مستقیم از کشته شدن جوانان سخن گفتند و یا حتی با نگاهیمنفی از این پدیده در صفحه های اجتماعی خود یاد کردند
بااین حال دفاع مقدس پس از گذشت چند دهه هنوز از مضمونهایی است که با نگاه ویژه و ستایشگرانه در شعر کودک و نوجوان نمود دارد. اگرچه با کمی بررسی میتوان نتیجه گرفت که خوانندگان نهفته در متن این دسته از شعرها بیشتر کودکان و نوجوانانی هستند که دوران کودکی خود را در زمان جنگ گذراندهاند و با جنگ پیوندی عاطفی و خاطرهآمیز دارند و در حقیقت این شعرها ویژه کودکان و نوجوانان امروز نیست.
شاید لازم باشد با الگوسازی قهرمانان جنگ، که نوجوانان و جوانانی از جنس مردم بودند و در بزنگاه حادثه با ایثار و قهرمانی از آرمان هایشان دفاع کردند رویکردی نوین با توجه به مضمون دفاع مقدس در شعر کودک و نوجوان اتخاذ کرد تا از این بستر اثرگذار برای ساختن نسلی شجاع و البته موقعیت شناس استفاده کرد.
معصومه مرادی
https://eitaa.com/moradimasoome
هدایت شده از خانه تخصصی هنر و ادبیات کودک و نوجوان
#در_هوای_کودکی
#انجمن_ادبی_سیب_نارنجی
بافت و متن در ادبیات کودک
با صحبتهای ارزشمند دکتر سعید حسامپور
این گفتگو رو به صورت کامل در لینک زیر ببینید:
https://www.aparat.com/v/y309e77
واگویهای از سر درد تقدیم به آنان که از کودک گفتن دستاویزی برای بالا رفتن از پلههای شهوتشان است.
خوابیدهاند روی زمین سرد و بی صدا
صدها هزار کودک آواره از وطن
مثل شکوفه های شکسته میان باغ
سرخ و سفید، ساکت و خاموش و بیکفن
افتادهاست روی زمین در هجوم باد
یک دستهی بزرگ کبوترنشان صلح
در ازدحام وحشی کفتار صهیونیسم
در زیر پای مدعيان جهان صلح
خون است و داغ و تلخی ننگی بزرگ چون
کودک برای تکتکشان یک وسیله است
اندیشههایشان همه رنگ تظاهر است
ژست و شعار آینهی این قبیله است
ای نان به نرخ روزخوران پر از ریا
دنیای آرزوی شماها چه کوچک است
نفرین به لحظههای سیاه سکوتتان
لعنت به هرچه مدعی درد کودک است
معصومه مرادی
https://eitaa.com/moradimasoome
تو پیروز بودی
آنچنان که خدا وعده داده بود
و پیروز هستی
آنچنان که خدا وعده داده است
که ان حزب الله هم الغالبون
تو
ای دلشورهی مبهم روزهای مقاومت
ای امتداد سروهای ایستاده در خون
ای معنی زیتونهای تکیده بر خاک
نصرتی از جانب خدا بودی برای دلهای بیتاب کودکان بیخواب
تو پشتوانهی لبخند زنان بودی در هجوم موشکهای صهیونیسم
اصلا تو خود لبخند خدا بودی بر خاکهای تفتیده
تو ای نور
ای نور ممتد و جاری
ای سپید پیشانی ابرو گشاده
ای دلیر
ای خیبرگشای صفشکن
ای یاری وعده داده شده
ای نصرالله
تو را کجا میتوانم ببویم
در خاک
در آتش
یا در جگر سوختهای که رنگ باران دارد
آه
چه میگویم سید
دیگر دلم هم برای از تو گفتن دل و دماغ ندارد
چه میگویم سید
بیتو خواب کودکان غزه چگونه خواهد بود؟
بیتو لبنان چگونه عروس خاورمیانه خواهد ماند.
بیتو لبخند چگونه معنا میشود..
ای مرد روزهای مقاومت و ایثار
درنگی
مرا باخود ببر که دیگر
زیستن در این آلوده خاک خونریز برایم بیمعنی است.
یا نصرالله
بدیهههای بی اختیار
هدایت شده از دکتر احسان (محمد مهدی رضائی)
🇵🇸🇮🇷🇮🇶🇱🇧
وإذا تركت أخاك تأكله الذِّئاب
فاعلم بأنَّك يا أخاه ستُستَطاب
🇵🇸🇮🇷🇮🇶🇱🇧
ويجيء دورُك بعده في لحظة
إن لم يجئْكَ الذِّئب تنهشكَ الكلاب
🇵🇸🇮🇷🇮🇶🇱🇧
إن تأكلِ النِّيرانُ غرفةَ منزلٍ
فالغرفة الأخرى سيدركها الخرابُ
للشاعر الكبير: #أحمد_مطر
🇵🇸🇮🇷🇮🇶🇱🇧
اگر برادرت را به حال خود رها کنی تا گرگها طعمهاش کنند،
پس بدان: تو نیز -که برادر او هستی- [برای گرگها] مطلوب و خواستنی خواهی شد!
و یک لحظه پس از او نوبت تو نیز خواهد رسید،
اگر گرگ به سراغت نیاید، سگها تو را خواهند درید.
اگر آتش، یک اتاق از خانهای را بسوزاند،
اتاق دیگر نیز طعمه ویرانی خواهد شد!
#طوفان_الأقصى
🇵🇸🇮🇷🇮🇶🇱🇧
@dr_ehsan1980