وظیفه علما در دوره ختم نبوت مبارزه با تحریف است و خوشبختانه ابزار این کار هم در دست است و باز هم خوشبختانه هستند و بوده‌اند در میان علما افرادی که با این نقاط ضعف مبارزه کرده‌اند. (حماسه‌حسینی، ج۱، ص۱۱۷) @motahari_nab

اسلام خط مخصوصی را هم برای مردم فرض نکرده است که حتماً باید تمام مردم مثلًا با خط عربی بنویسند. نه، اسلام دین نژادی نیست. در اسلام این‏ جور محدودیت‌ها وجود ندارد. اما اسلام برای اعمال مذهبی زبان مخصوصی را انتخاب کرده که این زبان مخصوص، به همه مردم وحدت بدهد. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۱، ص۶۰) @motahari_nab

اسلام را همان طوری که هست باید شناخت. (آزادی‌معنوی، ص۷۹) @motahari_nab

امر به معروف از نوع دفاع از حقوق انسانیت است نه دخالت در آزادی‌های فردی. (یادداشت‏‌ها، ج۲، ص۳۳۳) @motahari_nab

یک عده می‌گویند: حق فقط گرفتنی است. مگر ممکن است انسانی که حقی را خورده است بیاید و به یک شکلی آن حق را بدهد؟ یعنی اینها منکر عاطفه و انسانیت و وجدان انسانی هستند. از نظر اسلام، حق هم گرفتنی است و هم دادنی؛ یعنی از دو جبهه باید برای استیفای حق مبارزه کرد. اسلام آن کسی را که حق را ربوده است، با تعلیم و تربیت‌ خودش آماده پس دادن می‌کند- و کرده است- ولی به این قناعت نمی‌کند؛ در عین حال به آن کسی که حقش ربوده شده است می‌گوید: حق گرفتنی است، تو هم باید برای حق خودت قیام کنی و آن را بگیری. (انسان‌کامل، ص۲۳۶،۲۳۷) @motahari_nab

یک نوع همبستگی در نظام عالم هست و خلقت روی حکمت کار می‌کند، میان من و سایر افراد یک وابستگی در متن خلقت هست و همه عضو یک پیکریم. (هدف‌زندگی، ص۴۶) @motahari_nab

چرا ازدواج مقدس است؟ حقیقت ازدواج که مقدس است از این جهت است که شکستن حصار خودی است، مانع گناه است و فیه شائبة العبادة؛ دیگر اینکه کانون تربیت نسل آینده است. (یادداشت‏‌ها، ج۵، ص۳۵۷) @motahari_nab

پیغمبران؛ سخت با نقاط ضعف مردم می‏‌جنگیدند؛ مصلحت مردم را رعایت می‌کردند نه میل و رضای آنها را. این بود که در زمان خودشان کمتر مرید پیدا می‌کردند. (ده‌گفتار، ص۲۷۴) @motahari_nab

ایمان به خدا همیشه توأم با کفر است. یک موحد واقعی باید کافر باشد، اگر کافر نباشد نمی‌تواند مؤمن باشد، اما کافر به ماسوی‏ و مؤمن به حق. (پانزده‌گفتار، ص۸۲) @motahari_nab

قدم اول ما این است که به خدای خود نزدیک شویم و با نزدیک شدن به خدای خودمان است که سایر مسئولیت‌هایمان و از آن جمله مسئولیت‌های اجتماعی را می‌توانیم به خوبی انجام دهیم. (انسان‌کامل، ص۹۶) @motahari_nab

از نظر اسلام دین جزو سرشت انسان است، یعنى دین در هر فرد قبل از اجتماعى شدن وجود دارد. قرآن در این مورد سه تعبیر دارد: فطرت، صبغة الله، حنیف. حنیف یعنى حق گرا، حقیقت گرا. گرایش به دین، طبیعى است؛ اگر نباشد مانع خارجى دارد. صبغه یعنى رنگ. همه انسان‌ها در ابتداى خلقت با رنگ خدایى آفریده شده اند. اولیاء و انبیاء در خدمت همان رنگ هستند ولى دیگران مى خواهند روى آن، رنگ ثانوى بزنند. فطرت یعنى انسان این طور آفریده شده است. (مقدمه‌ای‌بر‌کلام‌جدید، ص۳۴) @motahari_nab

یکی از خواص کار این است که انسان با کار، خود را می‌آزماید و کشف می‌کند. (تعلیم‌وتربیت‌دراسلام، ص۲۸۳) @motahari_nab

تعبد به این معنی است که ما نباید این‏طور باشیم که تا حکمت دستوری را کشف نکرده‌‏ایم، به آن عمل نکنیم. ما باید متعبد باشیم، به این معنی که باید به هر دستوری که ثابت شد از ناحیه دین است عمل کنیم، خواه اینکه حکمتش را فهمیده باشیم یا نفهمیده باشیم. ولی از ناحیه خود دین تعبد محض وجود ندارد، به این معنی که هیچ دستوری که خالی از حکمت و مصلحت باشد وجود ندارد. هر دستوری به واسطه یک حکمتی است. لهذا علما دو قاعده که عکس یکدیگرند، بیان کرده و اسم آنها را قاعده ملازمه گذاشته‏‌اند. می‌گویند بین حکم عقل و حکم شرع همیشه تلازم است؛ یعنی هرچه را که عقل حکم به لزوم آن بکند دین هم حکم به لزوم آن می‌کند و هرچه را که دین حکم به لزوم آن بکند عقل هم حکم می‌کند. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۱، ص۱۴۸) @motahari_nab

اگر در جامعه‏‌ای عدالت اجتماعی برقرار نباشد پایه معنویت هم متزلزل خواهد بود. منطق اسلام این است که معنویت را با عدالت توأم با یکدیگر می‌باید در جامعه برقرار کرد. در جامعه‏‌ای که عدالت وجود نداشته باشد، هزاران هزار بیمار روانی به وجود می‌آیند. (آینده‌انقلاب‌اسلامی‌ایران، ص۱۷۹) @motahari_nab

امام حجت خداست در میان مردم و وظیفه دارد که اختلافاتی را که اهل اهواء و بدع، اهل اغراض به وجود می‌آورند رفع کند. او صلاحیت کافی و کامل دارد برای حلّ این اختلافات. (خاتمیت، ص۴۸) @motahari_nab

علی(ع) می‌فرماید: جامه تقوا جهاد است. تقوا یعنی پاکی راستین؛ پاکی از چه؟ از آلودگی‌ها. ریشه آلودگی‌های روحی و اخلاقی چیست؟ خودخواهی‌‏ها و خودپسندی‏‌ها و خودگرایی‌‏ها؛ و به همین دلیل مجاهد واقعی باتقواترین باتقواهاست؛ زیرا یکی پاک و متقی است از آن جهت که پاک از حسادت است، دیگری پاک از تکبر است، سومی پاک از حرص است، چهارمی پاک از بخل است، اما مجاهد پاکترین پاک‌هاست، زیرا پا روی هستی خود گذاشته است؛ مجاهد پاکباخته است. لهذا دری که به روی پاکباخته‌‏ها باز می‌شود با دری که به روی سایر پاک‌ها گشوده می‌شود متفاوت است. (قیام‌وانقلاب‌مهدی(ع) و‌مقاله‌شهید، ص۷۵) @motahari_nab

بعضی از افراد پولدار که می‌گویند ما که پول داریم، بجای نماز خواندن پول می‌دهیم! کی چنین چیزی می‌شود؟! اسلام آن انفاقی را که منفک از نماز باشد اصلًا قبول ندارد. اگر عکسش را بگویید، یک آدم پول‌پرست و پول دوست اما آماده خدمت بگوید من بجای اینکه انفاق بکنم نماز می‌خوانم، از ما هفده رکعت نماز واجب خواسته‌‏اند و مجموعاً پنجاه و یک رکعت خواسته‌‏اند، من بجای اینها صد و دو رکعت نماز می‌خوانم، مثلًا نماز قضای دیگران را هم می‌خوانم که از من پولی نخواهند، آیا این قبول است؟ نه. پس باید به مردم فهماند که تعلیمات اسلامی تجزیه ناپذیر است، به منزله اعضای یک پیکره‌‏اند: نماز به جای خود، حج به جای خود، زکات به جای خود، خمس به جای خود، امر به معروف و نهی از منکر به جای خود. موقع هرکدام باید شناخته شود. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۱، ص۴۹،۵۰) @motahari_nab

آن چیزی که دل‌ها را به هم پیوند می‌دهد، عقیده و ایمان است. رسول خدا بزرگترین عامل وحدت را که وحدت در عقیده بود ایجاد کرد، مردم را در زیر پرچم لااله الّا الله آورد. (بیست‌گفتار، ص۸۱) @motahari_nab

علّت انکار و اعراض بسیاری از افراد تحصیل کرده این است که مفاهیم مذهبی و دینی به طرز صحیحی به آنها تعلیم نشده است. در واقع آن چیزی که آنها انکار می‌کنند مفهوم واقعی خدا و دین نیست، چیز دیگری است‌. (امدادهای‌غیبی‌درزندگی‌بشر، ص۴۷) @motahari_nab

آن کس که می‌خواهد جامعه‏‌ای را اصلاح کند و تغییر دهد، خودش نباید همرنگ همان مردم باشد و همان نقاط ضعف که در مردم هست در خودش وجود داشته باشد. کسی موفق به اصلاح نقاط ضعف می‌شود که خود از آنها مبرّا باشد. (بررسی‌اجمالی‌نهضت‌های‌اسلامی درصدساله‌اخیر، ص۱۰۶) @motahari_nab

تنها کسی موفق می‌شود دوستی طبقات مختلف و صاحبان ایده‌های مختلف را جلب کند که متظاهر و دروغگو باشد و با هر کسی مطابق میلش بگوید و بنمایاند. اما اگر انسان یکرو باشد و مسلکی، قهراً یک عده‌ای با او دوست می‌شوند و یک عده‌ای نیز دشمن؛ عده‌ای که با او در یک راه‌ند به سوی او کشیده می‌شوند و گروهی که در راهی مخالف آن راه می‌روند او را طرد می‌کنند و با او می‌ستیزند. (جاذبه‌ودافعه‌علی(ع)، ص۲۲) @motahari_nab

معنی عصمت، آن نهایت درجه ایمان است. ایمان به هر اندازه که زیادتر باشد، خدا بیشتر به یاد انسان است. (آزادی‌معنوی، ص۹۶) @motahari_nab

تاریخ، افراد سر از پا نشناخته زیادی را می‌شناسد که بی‌اختیار جان خود را در راه مهر علی فدا کرده‌اند. این جاذبه را در کجا می‌توان یافت؟ گمان نمی‌رود در جهان نظیری داشته باشد. علی به همین شدت دشمنان سرسخت دارد، دشمنانی که از نام او به خود می‌پیچیدند. علی از صورت یک فرد بیرون است وبه صورت یک مکتب موجود است، و به همین جهت گروهی را به سوی خود می‌کشد و گروهی را از خود طرد می‌نماید. آری، علی شخصیت دونیرویی است. (جاذبه‌ودافعه‌علی(ع)، ص۳۱) @motahari_nab

علی(علیه‌السلام) پیش از آنکه امام عادل برای دیگران باشد و درباره دیگران به عدل رفتار کند، خود شخصاً موجودی متعادل و متوازن بود. کمالات انسانیت را با هم جمع کرده بود. هم اندیشه‌‏ای عمیق و دوررس داشت و هم عواطفی رقیق و سرشار. کمال جسم و کمال‌ روح را توأم داشت. شب، هنگام عبادت از ماسوی‌ می‌برید و روز در متن اجتماع فعالیت می‌کرد. روزها چشم انسانها مواسات و ازخودگذشتگی‌های او را می‌دید و گوش‌هایشان پند و اندرزها و گفتارهای حکیمانه‌اش را می‌شنید، و شب چشم ستارگان اشک‌های عابدانه‌اش را می‌دید و گوش آسمان مناجات‌های عاشقانه‌اش را می‌شنید. هم مفتی بود و هم حکیم، هم عارف بود و هم رهبر اجتماعی، هم زاهد بود و هم سرباز، هم قاضی بود و هم کارگر، هم خطیب بود و هم نویسنده. بالأخره به تمام معنی یک انسان کامل بود با همه زیبایی‌هایش. (جاذبه‌ودافعه‌علی(ع)، ص۱۲،۱۳) @motahari_nab

حکمت انسان یعنى بهترین راه براى رسیدن خود انسان به غایت خودش. (مقدمه‌ای‌بر‌کلام‌جدید، ص۱۲۰) @motahari_nab