نکته ای از بیانات استاد
«عدم فرق بین انسداد کشفی و حکومتی در امکان امتثال اجمالی»
-اخرین بحث قطع در علم اجمالی مربوط میشود به کفایت امتثال اجمالی در صورت تمکن از امتثال علمی تفصیلی .
در ادامه این بحث ، فرض انسداد باب علم هم مطرح میشود به این بیان که در فرض انسداد ایا در صورت تمکن از بدست اوردن ظن تفصیلی باز هم امتتثال اجمالی کفایت میکند یا خیر؟
مشهور انسداد را به دو قسم تقسیم کرده اند : انسداد کشفی و انسداد حکومتی
عمده تفاوت بین انسداد کشفی و حکومتی را در مقدمه سوم ان میدانند که در انسداد کشفی قایل به عدم جواز و امکان احتیاط میشوند و در انسداد حکومتی مقدمه سوم را عدم وجوب احتیاط ذکر میکنند .
علی القاعده اختلاف اصولیون در «کفایت امتثال اجمالی در صورت تمکن از ظن تفصیلی و عدم کفایت آن » در صورت انسداد حکومتی مطرح میشود اما در انسداد کشفی این بحث مطرح نمیباشد زیرا قایلین به انسداد کشفی در مقدمه سوم انسداد ، احتیاط را جایز نمیدانستند لذا بحث از امتثال اجمالی که همان احتیاط است سالبه به انتفاء موضوع و لغو خواهد بود . در این صورت دیگر فرضی برای امتثال اجمالی باقی نمی ماند تا اختلاف مطرح باشد .
حضرت استاد وجه تمایز بین این دو مبنایی که مشهور قایلند را قبول ندارند و معتقدند امتثال اجمالی در فرض انسداد کشفی هم ممکن است :
توضیح ذلک :
اقایان تفاوت بین انسداد کشفی و حکومتی را در مقدمه سوم یعنی در عدم جواز احتیاط ( کشفی ) و عدم وجوب احتیاط (حکومتی ) دانسته اند . این تفاوت، فرق فارق بین این دو نوع از انسداد نمیتواند باشد . چرا که کشفی ها ادعایشان این است که چون عقل میبیند احتیاط به خاطر عسر و حرج و اختلال نظام ممکن نیست تنها راه را حجیت ظن مطلق میبینید به این بیان که شارع باید حکم کند به حجیت مطلق ظن .
از نظر این عده از انسدادیون ، احتیاطی که جایز نیست ، احتیاط تام در تمام اطراف است وگرنه در موارد خاص قطعا امکان احتیاط و امتثال اجمالی خواهد بود . مثلا اگر به همین عده از اقایان بگویند امکان امتثال ظنی تفصیلی برای بدست اوردن قبله وجود دارد . ایا شما احتیاط در این مساله را موجب اختلال نظام میدانید؟! قطعا خواهند گفت این احتیاط در این مورد موجب اختلال نخواهد بود . اگر به جای یک طرف به 4 طرف نماز بخوانیم اختلال نظامی پیش نخواهد امد .
مگر اینکه عدم جواز احتیاط را از باب اعتبار قصد وجه و تمییز در عبادات قایل باشیم که در این صورت در فرض امتثال اجمالی نمیتوانیم قصد و جه و تمییز را رعایت کنیم لذا احتیاط را جایز نمیدانندکه غیر از محقق قمی کسی دیگر قایل به ان نیست .
حال وقتی به صورتی موردی انسداد کشفی ها احتیاط را موجب عسر و حرج و اختلال نمیبینند و در نتیجه امتثال اجمالی را جایز میدانند، تفاوتشان با مبنای اسنداد حکومتی ها که انها هم احتیاط را واجب نمیدانند در چیست؟!
پس عدم جواز احتیاط( کشفی ) و یا عدم وجوب احتیاط ( حکومتی ) نمیتواند موجب فرق این دو مبنا باشد .
اما تفاوت این دو مبنا در چیست :
تفاوت انها در این است که کشفی ها نوع نگاهشان به عقل این است که عقل میتواند در فرض تمام بودن تمام شرایط انسداد درک کند که شارع باید حکم به حجیت ظن مطلق کند اما انسداد حکومتی ها غیر از حکم کردن به حجیت مطلق او شان دیگری را برای او بلکه معتقد نیستند و ان را به شارع نسبت نمیدهند.
(تقریر آقای راغب)
اینستاگرام | تلگرام | درس اصول | درس فقه
آجرك الله یا بقیة الله و عجل فی ظهورك
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته
ضمن تسلیت شهادت جانگداز و مصیبت عظمای ام الائمة الابرار صدیقة طاهرة فاطمة الزهراء صلوات الله و ملائكته المقربين عليهم
درسهای فقه و اصول استاد تعطیل میباشد
شروع مجدد درسها چهار شنبه مورخ ١٤/جمادي الاولی مصادف با ١٠/ديماه إن شاء الله