البقره فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎم ﻧﺪﺍﺩﻳﺪ ـ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﻴﺪ ﺍﻧﺠﺎم ﺩﻫﻴﺪ ـ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺁﺗﺸﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﺰﻣﺶ ﻣﺮﺩم ﻭ ﺳﻨﮓ ﻫﺎﻳﻨﺪ ، ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ ; ﺁﺗﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .(٢٤)

البقره وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقًا قَالُوا هَٰذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ [ ﭼﻮﻥ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺣﻖ ﻭ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ] ﺍﻧﺠﺎم ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ ، ﻣﮋﺩﻩ ﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻭﻳﮋﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﻳﺮِ [ ﺩﺭﺧﺘﺎﻥِ ] ﺁﻥ ﻧﻬﺮﻫﺎ ﺟﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ ; ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻬﺸﺖ ﻫﺎ ﻣﻴﻮﻩ ﺍﻱ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪ ، ﮔﻮﻳﻨﺪ : ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﻴﺶْ ﺭﻭﺯﻱِ ﻣﺎ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ، ﻭ ﺍﺯ ﻣﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻛﻪ [ ﺩﺭ ﻃﻌﻢ ﻭ ﮔﻮﺍﺭﺍﻳﻲ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ ] ﺷﺒﻴﻪِ ﻫﻢ ﺍﺳﺖ ، ﻧﺰﺩ ﺁﻧﺎﻥ ﺁﻭﺭﻧﺪ ; ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻫﻤﺴﺮﺍﻧﻲ ﭘﺎﻛﻴﺰﻩ [ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ] ﺍﺳﺖ ; ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻬﺸﺖ ﻫﺎ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﺍﻧﺪ .(٢٥)

البقره إِنَّ اللَّهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِبَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثِيرًا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرًا وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ ﺑﻲ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺧﺪﺍ [ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪﻥ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﺩم ] ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﻪ ﻭ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ [ ﺩﺭ ﻛﻮﭼﻜﻲ ] ﻣَﺜَﻞ ﺑﺰﻧﺪ ، ﺷﺮم ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ ; ﺍﻣﺎ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﮔﺎﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻣﺜﻞ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺷﺎﻥ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺣﻖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻣﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ : ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺜﻞ ﭼﻪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ؟ ! ﺧﺪﺍ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﺜﻞ [ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺪم ﺩﻗﺖ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ] ﮔﻤﺮﺍﻩ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ، ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﺜﻞ [ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺩﺭﻙ ﺻﺤﻴﺢ ] ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ; ﻭ ﺟﺰ ﻓﺎﺳﻘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ.(٢٦)

البقره الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ [ ﻛﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﻭﺣﻲ ﻭ ﻧﺒﻮﺕ ﺍﺳﺖ ] ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭﻱ ﺍﺵ [ ﺑﺎ ﺩﻟﺎﻳﻞ ﻋﻘﻠﻲ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺑﺮﺍﻫﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎ ﻋﺪم ﻭﻓﺎﻱ ﺑﻪ ﺁﻥ ]ﻣﻰ ﺷﻜﻨﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺧﺪﺍ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ [ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻱ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻃﺎﻫﺮﻳﻦ ﻭ ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ] ﻗﻄﻊ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ، ﺁﻧﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺯﻳﺎﻧﻜﺎﺭﻧﺪ .(٢٧)

یَوْمَ لا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ"- راغب می‌گوید: وقتی در باره کسی گفته می‌شود: " خزی الرجل"، که دچار انکسار شده باشد، یا انکسار از ناحیه خودش و یا از ناحیه دیگران، انکساری که از ناحیه خود شخص به او دست می‌دهد، همان حیای مفرط و برون از حد اعتدال است، که مصدرش" خزایت" می‌آید، و انکساری که از ناحیه دیگران به او می‌رسد، که نوعی خوار شمردن هم نامیده می‌شود، مصدرش" خزی" است و اما" اخزاء" هم از" خزایت" می‌آید و هم از" خزی"، آن گاه می‌گوید: نظیر این مطلب که در باره کلمه". " خزی" گفتیم، در دو کلمه" ذل" و" هان" می‌آید، ذلت و هوانی که خود آدمی در نفس خود ایجاد می‌کند، و فضیلتی پسندیده است، مصدرش" هون"- به فتحه ها-، و" ذل"- به فتحه ذال- است، و ذلت و هوانی که از ناحیه غیر به انسان می‌رسد، و یکی از رذائل اخلاقی است، مصدرش" هون"- به ضمه هاء- و" ذل"- به ضمه ذال- است [۱] . ---------- [۱]: مفردات راغب، ماده" خزی".

البقره أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﺁﻳﺎ ﻣﺮﺩم ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ [ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻧﻴﻜﻲ ]ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﺪ ؟ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺏ [ ﺗﻮﺭﺍﺕ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺪﺕ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺩﻋﻮﺗﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ ]ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﻴﺪ . ﺁﻳﺎ [ ﺑﻪ ﻭﺿﻊ ﺯﻳﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﻭ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ ﺧﻮﺩ ]ﻧﻤﻰ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ؟(٤٤)

البقره فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﭘﺲ ﮔﻔﺘﻴﻢ : ﭘﺎﺭﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﺁﻥ [ ﮔﺎﻭ ﺫﺑﺢ ﺷﺪﻩ ] ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﺑﺰﻧﻴﺪ [ ﺗﺎ ﺯﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻗﺎﺗﻞ ﺭﺍ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﺪ ] . ﺧﺪﺍ ﻣﺮﺩﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱِ [ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺭﺑﻮﺑﻴّﺖ ] ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ، ﺗﺎ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ .(٧٣)

البقره أَفَتَطْمَعُونَ أَن يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﺁﻳﺎ [ ﺷﻤﺎ ﻣﺮﺩم ﻣﺆﻣﻦ ] ﺍﻣﻴﺪ ﺩﺍﺭﻳﺪ ﻛﻪ [ ﺁﻥ ﺳﺨﺖ ﺩﻟﺎﻥ ] ﺑﻪ [ ﺩﻳﻦ ] ﺷﻤﺎ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻴﺎﻭﺭﻧﺪ ؟ ! ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻠﺎم ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﻰ ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ ، ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ [ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻣﺶ ﺭﺍ ] ﺩﺭﻙ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ، [ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺩﻧﻴﺎﻃﻠﺒﻲ ﻭ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺎﺩﻱ ] ﺑﻪ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮﺵ ﻣﻰ ﺩﺍﺩﻧﺪ ، ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ [ ﺑﻪ ﻛﻠﺎم ﺧﺪﺍ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺮﺩم ﺟﻮﻳﺎﻱ ﺣﻖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ] .(٧٥)