درود بر پژوهشگران عزیز امروز خورداد امشاسپند روز از اردیبهشت ماه سال 3762 مزدیسنی برابر سال 1403 هجری شمسی می باشد خرداد امشاسپند، امشاسپند کمال و رسایی و یکی از صفات اهورامزدا می باشد. در جایگاه آیینی چون نام روز خرداد با ماه خرداد برابر گردد، جشن خردادگان گیرند و از دیگر سو بر سفرههای آیینی، خرداد امشاسپند با نمود گیتوی آن، آب پاک، یادآور آموزههای اخلاقی خرداد میگردد. آموزههای اخلاقی که بازتاب آن را میتوان در اندرز گواهگیری، بسیار ژرفمندانه یافت:
داد و آیین خرداد امشاسپند، رسایی و آبادانی است. دل خود را شاد و تن خود را پاک دارید؛ زیرا پاکی تن جلوهای از اشویی روان است. ناسپاسی مکنید. اندوهگین مباشید. گیتی را به چشم نیک ببینید و از اهورامزدا خرسند و سپاسدار باشید. آبادی سازید و شادی افزایید. آب را که مایهی سرسبزی و آبادانی است پیوسته پاک داشته بیهوده از آن استفاده نکنید. (بخشی از اندرز گواهگیری)
در گامهای عرفانی، خرداد، گام رسایی است. درجهای از خداگونگی که انسان در این گام، چون راهنمایی نیکو، به مانند آب پاک، رایزن و حلال دشواریهای دیگر انسانها میگردد و چنان که یک رایزن خردمند، آیینهوار سبب دور نمودن کاستیها و رسایی دیگران میشود، آیینهی آب روان نیز سبب بالندگی گیاهان و مایهی زندگی و هستی و رسایی و آبادانی گیتی میشود.
همکاری خرداد با تشتر و باد و فروردین در تصویر اسطورهای این امشاسپند، آن هنگام که آب را به یاری باد جهت نبرد با اپوش پلید به تیرایزد میرساند، نمایان است. همراهی امشاسپندان خرداد و امرداد، همراهی رحمت و قدرت خداوندی، همراهی آب و گیاه سبز، همراهی آبادانی و دیرزیوی و همراهی رسایی و جاودانی است.
دستیابی انسان به رسایی در سایهی تلاش و گذر زمان، ارتباط خرداد و زمانان هومنشنیان مینو را نشان میدهد.
کمال آفرینش آفریدهای از آفریدگان اهورامزدا در هر چهرهی گهنبار در شش زمان از سال و دستیابی به دستآورد افزون در هر چهره و داشتن سالی سرشار از فراخی و برکت، ارتباط این امشاسپند و یائیریه هوشتی (ایزد جشنهای سالیانهی گهنبار) را بیانگر است.
و در چنین پیوندهای معنایی، روز خرداد از ماه فروردین، روز زایش خرد رسا، روز پیشبرندگی و نگهداریِ (معنی واژهی فروهر و فروردین) رسایی (معنی واژهی خرداد) و روز رسایی و ظهور بزرگ پیامبر جهانیان، اشوزرتشت اسپنتمان است.
یشت چهارم اوستا، ویژهی امشاسپند خرداد یا همان هئوروتات اوستا است و در میان امشاسپندان، تنها از اردیبهشت و خرداد، یشتهایی به یادگار ماندهاند.
در پایان به فرخندگی جشن خردادگان، و به یادکرد بزرگداشت فردوسی که چندی از آن گذشته، سرودهای از حکیم طوس را پیشکش مینمایم که در آن امشاسپندان از جمله خرداد، با ترتیب آشنا و رایج خود در میان زرتشتیان که برگرفته از هفتنیشت است، سربرمیافرازند تا گواهی دگر بار باشند بر سرچشمهی اوستایی برای بیشینه بخشهای گنجینهی ارزشمند شاهنامه:
که هرمز دهادت به دین پایگاه وُ بهمن نگهبان فرخ کلاه
همه ساله اردیبهشت هُژیر نگهبان شده بر هش و رای پیر
وُ شهریورت باد پیروزگر به نام بزرگی و فر و هنر
سپندارمذ پاسبان تو باد خرد جای روشنروان تو باد
ز خرداد باش از بر و بوم شاد تن چارپایانت [اَ]مرداد باد
دی و اورمزدت خجسته بواد در هر بدی بر تو بسته بواد
JLS_Volume 51_Issue 3_Pages 117-143.pdf
453.8K
برای مطالعه جایگاه خورداد و امرداد امشاسپند در شاهنامه فردوسی این مقاله را مطالعه نمایید