سومین روز از ماه اردیبهشت نام دارد که در گاهشمار خورشیدی یا جلالی که اکنون به کار میرود، این روز در دومین روز ماه اردیبهشت، جای میگیرد. جشن اردیبهشتگان در ماه اردیبهشت و به هنگام همسانی نام ماه اردیبهشت با روز اردیبهشت، برگزار میشود. در ایران باستان گاهنمای خورشیدی که در آن، یک سال بر پایهی یک دور گردش زمین به گِرد خورشید بود، 12 ماه و هر ماه 30 روز داشت. هر روزِ ماه، نام خود را داشت و هنگامی که نامِ روز و ماه یکسان میشد، ایرانیان آن روز را خجسته دانسته و جشنهای ماهانه برپا میکردند. اَردیبهشتگان، یکی از این جشنهای دوزادهگانه است که در روز اَردیبهشت ازماه اَردیبهشت (سومین روزِ دومین ماهِ سال) برگزارمیشود. روز اردیبهشت از ماه اردیبهشت، برابر با دوم اردیبهشت جشن اردیبهشتگان نام دارد. جشن اردیبهشتگان دومین جشن از جشنهای ماهیانهی ایرانیان کهن است.
بر پایهی اینکه نماد اردیبهشت، آتش است، یکی از آیینهای جشن اردیبهشتگان، رفتن به آدریانها و آتشکدهها است. زرتشتیان در این جشن، سپید میپوشند که نماد پاکی است و راهی آدریان (آتشکده) میشوند و رو بهسوی روشنایی میایستند و با سرایش اردیبهشت یشت، اهورامزدا(خداوند جان و خرد) را ستایش میکنند و نیایش اهورامزدا را بهجای میآورند. چراکه اردیبهشتامشاسپند، در جهان خاکی یا مادی، نگهبان همهی آتشهای سپند است و در جهان مینوی، پاسداری از پاکی و راستی و نظم و قانون اهورایی را بر دوش دارد.
واژهی اردیبهشت، برگرفته از واژهی اوستایی «اَشه وَهیشتا» است، واژهای دوبخشی که بخش نخست آن به معنی پاکی، اشویی، راستی، نظم، قانون و هنجار است و بخش دوم به چم «بهترین» است. اردیبهشت پاسدار بهترین راستی است و نگهاهبان آتش، چراکه آتش بهترین نماد راستی و پاکی به شمار میرود.
ماه اردیبهشت که فرا میرسد برای زرتشتیان، یادآور آیین «آتش بزرگ کردن» و یا به گویش زرتشتیان، «تش مس کردن» است.
برای برپایی چنین آیینی، موبد از شب پیش از برپایی مراسم، «یسناخوانی» (بخشی از اوستا) میکند. یسنا بر آتش خوانده میشود و این آتش در روز برگزاری آیین «تش مس»، به آتش آتشکده میپیوندد.
در برپایی این آیین، موبدان گرد هم میآیند و در آتشکده که جایگاه برگزاری است، اوستاخوانی انجام میشود. سفرهای آیینی پهن است و موبدان اوستا میخوانند و مردم زمزمه میکنند.
این آیین هم به نام زندگان و هم برای درگذشتگان بهویژه تازهروانان برگزار میشود. سفرهای آیینی پهن میشود و بر آن، خوراکیها و نمادهایی گذاشته میشود که هریک بنابر شوند (:دلیلی) نهاده شده است.
«اردیبهشت یشت یکی از بخشهای خُرده اوستاست که برگردان بخشی از آن چنین است:
میستایم اردیبهشت امشاسپند را،
که ستایش همه امشاسپندان است.
که اهورامزدا آن را پاسداری میکند
با اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک
و جای آن در سرای روشن اهوراست.
سرای روشنی که جای پاکان و راستان است و هیچ دروندی (دروغگویان) را بدان راه نیست
اردیبهشت امشاسپند میراند، همهی بد اندیشان و جاودانان و پریان را».
«برای فر و فروغش من او را اردیبهشت را
زیباترین امشاسپندان را با نماز بلند میستایم
با زبان خرد، با پندار و گفتار و کردار نیک میستایم»
اردیبهشت یشت – بند 18
آنچه که مایه سازنده هستی و پایدار نگاهدارنده آن و پیوند دهنده این هنجار و هماهنگی با نیکی و زیبایی است همانا مهر و عشق و گرماست، و همانا خرد، آنهم از گونه نیک و بِه و بِهمَنشانه که آگاه شونده است و به روشنایی رساننده.
نیایش میکنیم و از خدای خرد خویش، از خویشتن خویش، از گرمای زندگی درون خویش سپاسگزاری میکنیم و از آن میخواهیم تا گرمای مهر را درونمان زنده نگاه دارد و ما را خرد و اندیشهی نیک افزون گرداند.
با امید به آن که نور و گرمای آتش عشق، شور و راستی در جان و جهانمان روشن باشد تا از تیرگی کین، خشم و خودخواهی که سرچشمهی تزویر و دروغ و آغاز گسترش نادانی است، جلوگیری شود.
سپاس میگزاریم اهورامزدا، خداوند جان و خرد، خرد جانبخش و نگاهبان جان و جانان را.
Habib & Mohamad - Namazo Roozeh [www.AppAhang.com].mp3
8.69M
نماز و روزه از آهنگ های معروف حبیب و محمد
با فروش کتاب ها بر حسب میزان فروش مبالغ داده شده توسط مشارکت کنندگان به آنها بازگردانده نیز خواهد شد
هر گونه مشارکت ترجمه ویراستاری و تألیف نیز پذیرفته گردیده و مبلغی از طرف دریافت نمی گردد و با فروش کتاب ها به آنها هزینه های آن نیز داده می شود
برای کسانی که مشتری برای کافه کتاب و یا انتشارات پژوهشگران پارسه بیاورند برحسب تعداد مشتری که می آورند برای مطالعه کتابها در درون کافه کتاب حق عضویت دریافت نمی گردد
درود بر همه پژوهشگران عزیز امروز شهریور امشاسپند روز از اردیبهشت ماه 3762 مزدیسنی برابر سال 1403 می باشد روز چهارم هر ماه شهریور نامیده میشود و برابر آیین، هرگاه نام روز و نام ماه برابر میشد آن روز را جشن برپا میکردند و به شادمانی و ستایش آفریده های نیک اهورا مزدا میپرداختند. برابری روز شهریور با نام شهریورماه در گاهشمار زرتشتی را شهریورگان مینامیدند. جشن شهریورگان، شهریور روز از شهریور ماه که روز سی ام امردادماه و به نام امشاسپند توانای “خْـشَـتْـرَه وَئیریَـه” به معنی کشور آسمانی یا شهریاری آرمانی و شایسته است.
ابوریحان بیرونی، در آثارالباقیه در بارهی این جشن کهنسال ایرانی میگوید: “شهریور ماه که روز چهارم آن شهریور روز است و به مناسبت برابری دو نام روز و ماه جشن میگیرند، آن جشن را شهریورگان گویند . چم (معنی) شهریور دوستی و آرزوست. خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفهی اصلی او پاسداری از فلزات است.
خشَترا در اوستا نام سومین فروزه اهورامزدا از گروه امشاسپندان است. خشَتَره وییریه یا شهریور به چم «شهریاری و نیرومندی اهورایی»، نام سومین امشاسپند است. این امشاسپند نشان از پیروزی دارد، زیرا وظیفهی اصلی او پاسداری از فلزات است. در اوستا نماد توانمندی و فر و شکوه پادشاهی اهورامزدا است. نگهبانی توپالها (فلزات) بر روی زمین به او سپرده شده است.
شهریور (امشاسپند)، خَشَتَرَه وَیریَه نام یکی از امشاسپندان زرتشتی است. در اوستا «خشَثرَ وَیریَه» و در پهلوی «شَهرِوَر» و در فارسی «شَهریوَر» یا «شَهریَر» است. بخش نخست این واژه به چم (:معنای) شهریاری و شهر است (مراد از شهر، همانا کشور است، چنانکه سرزمین ایران را، ایران شهر مینامیدند) بخش دوم این واژه، یعنی «ویریه»، فروزه (:صفت) و به چم مورد پسند است. بر این اساس، خشترهویریه، به معنای آرمانشهر یا شهریاری آرمانی یا توانایی مینُوی آرمانی است. در اساطیر زرتشتی و ایرانی این امشاسپند نماد شهریاری و فّر و فرمانروایی اهورا مزدا و نگاهبان فلزها و پاسدار فَر و پیروزی شهریاران دادگر و یاور بینوایان و دستگیر مستمندان است. در جهان مادی پاسبان فلزات است. شهریاری اهورایی از قانون اشا ( هنجار هستی ) بر می خیزد و همه جهان را در بر می گیرد. در این روز نیکوست به خواستگاری رفتن و زن خواستن.
در بندهش که از نامه های کهن ایرانی است از دیوی بنام سئورو یاد شده که دیو آشوب و تباهی است و از دشمنان و هماوردان خشَتریور می باشد، از سوی دیگر ایزدانی مانند ایزد خور، ایزد مهر و ایزد آسمان از یاران و همکاران او هستند.
هدایت شده از انتشارات پژوهشگران پارسه
برای اعضای کافه کتاب پژوهشگران پارسه در صورت درخواست کتاب به پژوهشگران پارسه دیگر حق گرفتن پست از آنها دریافت نمی شود و همان قیمت روی جلد کتاب حساب می شود همچنین به آنها تخفیف لازم در خرید هر نوع کتابی داده می شود.
درود بر پژوهشگران پارسه امروز سپندارمزد امشاسپند روز از اردیبهشت ماه سال 3762 برابر سال 1403 هجری شمسی می باشد. سپند آرامئیتی یا همان اسفند به معنی بی نقصی و سلامت کامل است. وی نگاهبان و پاسدار زمین و در عین حال مظهر تمکین، تقوا و عبادت است.
این واژه که در اوستایی «سْپِنْتَه آرمَئیتی»(Spenta-Ârmaiti) است و نام چهارمین امشاسپند شناخته میشود، از دو بخش «سپنته»(Spenta) یا «سپند» به چم (:معنی) پاک و مقدس و «آرمئیتی»(Ârmaiti) به چم فروتنی و بردباری تشکیل شده است و این دو با هم به چم فروتنیِ پاک و مقدس است. این واژه در پهلوی «سپندارمت»(SpandÂrmat) و در فارسی «سپندارمذ» و «اسفندارمذ» و «اسفند» شده است.
سپنته آرمیتی یکی از ایزدبانوان و امشاسپندان زرتشتی است که در زبان اوستایی، سپنته آرمیتی یا سپنت اَرمَیتی یا سپند آرامئیتی خوانده میشود، در زبان پهلوی بدان سپندارمذ یا سپندارمت گویند و در فارسی، سپندارمد نیز خوانده شدهاست. امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین سرسبز و نشانی از باروری و زایش است.
در فرهنگ پهلوی سپندرمت یا همان سپندارمذ، نام یکی از امشاسپندان و در عین حال نام پنجمین روز ماه و دوازدهمین ماه سال معرفی شدهاست. وی را همان الهه بسیار قدیمی اسفند دانستهاند و گفتهاند که او را دو امشاسپند دیگر یعنی هورواتات (خرداد) و امرتات (امرداد) همراهی میکنند و این سه گروهی از امشاسپندان را میسازند که قرینهی سه امشاسپند نخستین، یعنی وهمن (وهومن یا همان بهمن)، اشه وهیشته (اردیبهشت) و خشتره وییریه (شهریور) محسوب میشوند.
این فروزه در انسان به گونهی فروتنی و مهر و خدمت به دیگران، نمایان میشود. سپندارمزد در جهان خاكی، نگاهدارندهی زمین و زنان است. زمینی كه بیهیچ چشمداشتی هرچه دارد در اختیار جانداران میگذارد و زنانی چون مادر كه همچون زمین، مهربان و فروتنند، مهر میورزند بدون این كه چشمبه راه پاسخی مهرانگیز باشند.
زن و زمین همسانیهای بسیاری دارند. زن و زمین هر دو نماد باروری و زایش هستند، زندگی از زن و زمین است كه جریان دارد.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
سپندارمزروز خیز ای نگار
سپند آر ما را و جام می آر
می آر از پی آن كه بی مینشد
دلی شادمان و تنی شادخوار
سپند آر پی آن كه چشم بدان
بگرداند ایزد ازین روزگار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
ورز زمین کن
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (شهریور) اندر شوی شادخوار/ کنی در (سپندارمز) کشت و کار
درود بر پژوهشگران عزیز امروز خورداد امشاسپند روز از اردیبهشت ماه سال 3762 مزدیسنی برابر سال 1403 هجری شمسی می باشد خرداد امشاسپند، امشاسپند کمال و رسایی و یکی از صفات اهورامزدا می باشد. در جایگاه آیینی چون نام روز خرداد با ماه خرداد برابر گردد، جشن خردادگان گیرند و از دیگر سو بر سفرههای آیینی، خرداد امشاسپند با نمود گیتوی آن، آب پاک، یادآور آموزههای اخلاقی خرداد میگردد. آموزههای اخلاقی که بازتاب آن را میتوان در اندرز گواهگیری، بسیار ژرفمندانه یافت:
داد و آیین خرداد امشاسپند، رسایی و آبادانی است. دل خود را شاد و تن خود را پاک دارید؛ زیرا پاکی تن جلوهای از اشویی روان است. ناسپاسی مکنید. اندوهگین مباشید. گیتی را به چشم نیک ببینید و از اهورامزدا خرسند و سپاسدار باشید. آبادی سازید و شادی افزایید. آب را که مایهی سرسبزی و آبادانی است پیوسته پاک داشته بیهوده از آن استفاده نکنید. (بخشی از اندرز گواهگیری)
در گامهای عرفانی، خرداد، گام رسایی است. درجهای از خداگونگی که انسان در این گام، چون راهنمایی نیکو، به مانند آب پاک، رایزن و حلال دشواریهای دیگر انسانها میگردد و چنان که یک رایزن خردمند، آیینهوار سبب دور نمودن کاستیها و رسایی دیگران میشود، آیینهی آب روان نیز سبب بالندگی گیاهان و مایهی زندگی و هستی و رسایی و آبادانی گیتی میشود.
همکاری خرداد با تشتر و باد و فروردین در تصویر اسطورهای این امشاسپند، آن هنگام که آب را به یاری باد جهت نبرد با اپوش پلید به تیرایزد میرساند، نمایان است. همراهی امشاسپندان خرداد و امرداد، همراهی رحمت و قدرت خداوندی، همراهی آب و گیاه سبز، همراهی آبادانی و دیرزیوی و همراهی رسایی و جاودانی است.
دستیابی انسان به رسایی در سایهی تلاش و گذر زمان، ارتباط خرداد و زمانان هومنشنیان مینو را نشان میدهد.
کمال آفرینش آفریدهای از آفریدگان اهورامزدا در هر چهرهی گهنبار در شش زمان از سال و دستیابی به دستآورد افزون در هر چهره و داشتن سالی سرشار از فراخی و برکت، ارتباط این امشاسپند و یائیریه هوشتی (ایزد جشنهای سالیانهی گهنبار) را بیانگر است.
و در چنین پیوندهای معنایی، روز خرداد از ماه فروردین، روز زایش خرد رسا، روز پیشبرندگی و نگهداریِ (معنی واژهی فروهر و فروردین) رسایی (معنی واژهی خرداد) و روز رسایی و ظهور بزرگ پیامبر جهانیان، اشوزرتشت اسپنتمان است.
یشت چهارم اوستا، ویژهی امشاسپند خرداد یا همان هئوروتات اوستا است و در میان امشاسپندان، تنها از اردیبهشت و خرداد، یشتهایی به یادگار ماندهاند.
در پایان به فرخندگی جشن خردادگان، و به یادکرد بزرگداشت فردوسی که چندی از آن گذشته، سرودهای از حکیم طوس را پیشکش مینمایم که در آن امشاسپندان از جمله خرداد، با ترتیب آشنا و رایج خود در میان زرتشتیان که برگرفته از هفتنیشت است، سربرمیافرازند تا گواهی دگر بار باشند بر سرچشمهی اوستایی برای بیشینه بخشهای گنجینهی ارزشمند شاهنامه:
که هرمز دهادت به دین پایگاه وُ بهمن نگهبان فرخ کلاه
همه ساله اردیبهشت هُژیر نگهبان شده بر هش و رای پیر
وُ شهریورت باد پیروزگر به نام بزرگی و فر و هنر
سپندارمذ پاسبان تو باد خرد جای روشنروان تو باد
ز خرداد باش از بر و بوم شاد تن چارپایانت [اَ]مرداد باد
دی و اورمزدت خجسته بواد در هر بدی بر تو بسته بواد
JLS_Volume 51_Issue 3_Pages 117-143.pdf
453.8K
برای مطالعه جایگاه خورداد و امرداد امشاسپند در شاهنامه فردوسی این مقاله را مطالعه نمایید