توافقنامه ایران و چین
ترجمه توسط محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش دوم
توافق نظامی پنهان چین با ایران در برنامه پنهانی ٢۵ ساله
آگوست گذشته وزیر امور خارجه ایران بهمنظور ارائه نقشه راه همکاری مشترک راهبردی جامع 25 ساله ایران و چین که براساس توافق پیشین امضا شده در سال ٢٠١۶ تهیه شده است به دیدار همتای خود وانگ لی رفت. بسیاری از ابعاد و جزئیات اساسی این توافقنامه جدید درحالحاضر برای عموم منتشر نشده است اما برای سایت oilprice .com پنهان نیست. هفته گذشته در نشستی در استان گیلان محمود احمدی نژاد رئیسجمهور پیشین ایران برای اولین بار به برخی از قسمتهای پنهان این توافق(معامله) اشاره کرده و اظهار داشت : «ورود به توافقی پنهانی با طرف های خارجی بدون درنظرگرفتن خواست و اراده ملت ایران برخلاف منافع کشور و ملت صحیح نیست و ملت ایران آن را به رسمیت نخواهد شناخت».
🔹 یکی از بخشهای پنهانی این معامله که سال گذشته امضا شده این است که چین ٢٨٠ میلیارد دلار در بخشهای در حال توسعه گاز، نفت و پتروشیمی ایران سرمایهگذاری خواهد کرد. بخش عمده این مبلغ در ۵ سال ابتدایی این دوره ٢۵ ساله پرداخت میشود و به نظر میآید که در دورههای ۵ ساله بعدی درصورت توافق طرفین میتواند افزایش یابد.
🔹 ١٢٠ میلیارد دلار دیگر نیز برای ارتقای زیرساختهای صنعتی و حملونقل سرمایهگذاری میشود که بخش زیادی از آن در ۵ ساله ابتدایی بوده و در ادامه با توافق قابل افزایش است. در عوض برای شروع قرارداد، شرکتهای چینی در مزایده طرحهای جدید یا نیمه کارۀ گاز، نفت و و پتروشیمی ایران اولویت خواهند داشت. همچنین چین میتواند نفت، گاز و محصولات پتروشیمی را با حداقل ١٢٪ تخفیف بر روی میانگین قیمت شش ماهه ابتدایی قرارداد به علاوه ۶ تا ٨٪ درصد تخفیف برای جبران پذیرش ریسک خریداری کند. علاوهبراین به چین این حق داده میشود که پرداخت خود را تا دوسال به تأخیر انداخته و مهمتر اینکه میتواند پرداخت را با ارزهای غیراحتیاطی که از تجارت در افریقا و کشورهای اتحادیه شوروی سابق بدست آمده پرداخت کند.
🔹 یکی از منایع ایرانی تأیید کرده است که: «چین باتوجه به ابهام نرخ ارز در تبدیل این ارزهای نرم به ارزهای سخت[soft currencies ارزهای غیراحتیاطی به ارزهایی گفته میشود که متعلق به کشورهای درحال توسعه و غیر پیشرفته است و بهدلیل عدم تعادلهای اقتصادی و عدم ثبات سیاسی و نارساییهای نهادی این کشورها نوسان بیشتری نسبت به ارزهای احتیاطی دارند. بهدلیل عدم ثبات قیمت این ارزها صرافیها تمایل کمی به معامله و نگهداری این ارزها داشته و فعالان بازار ارز به آن ارز ضعیف میگویند. در مقابل ارز های احتیاطی(hard currencies) واحدهای پولی هستند که به سهولت در بازارهای جهانی خریدوفروش شده و اقبال زیادی نسبت به آن وجود دارد. آن ارزها عمدتاً مربوط به کشورهای توسعهیافته و پیشرفته بوده و بهدلیل ثبات اقتصادی و سیاسی و ساختار نهادی پیشرفته دارای نوسان کمی است و مورد اقبال فعالان بازار است.] که ایران میتواند از بانکهای غربی دوست بدست آورد، در پی کسب ٨ تا ١٢ درصد تخفیف دیگر است، این بدین معنا است که چین مجموعاً در خرید نفت، گاز و محصولات پتروشیمی ٣٢٪ تخفیف بدست میآورد».
🆔@QasdWay
توافقنامه ایران و چین
ترجمه توسط محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش سوم
🔹 یکی دیگر از از بخشهای مهم توافق پنهانی ٢۵ ساله این است که چین بطور کامل در تقویت و ساخت زیرساختهای اصلی ایران درگیر خواهد شد که کاملاً در راستای طرح کلیدی ژئوپلتیک بین نسلی چین تحت عنوان یک کمربند یک راهخواهد بود.(طرح راه ابریشم جدید یا طرح یک کمربند و یک جاده(One Belt One Road (OBOR، یک طرح سرمایهگذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۶۰ کشور جهان و توسعهٔ دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است که توسط چین در سال ۲۰۱۳ ارائه شدهاست. پشتوانه این طرح قدرت صنعتی اقتصاد چین و توان سرمایهگذاری آن است. این طرح میتواند به همراه قدرت نظامی چین، به هژمونی این کشور در آسیای شرقی بینجامد و در نهایت با تفوق بر مسیرهای تجاری خشکی و آبی اوراسیا، چین را به سوی قدرت برتر در اقتصاد جهانی رهنمون کند. موافقان این طرح، آن را راهی برای شکاف زیرساختها بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه، کمک به رشد اقتصادی این کشورها و رونق تجارت بینالمللی میدانند. اما مخالفان آن را طرحی استعماری میدانند که بسیاری از کشورهای هدف، توان بازپرداخت دیونش را ندارند و قراردادهایش شفاف نیست.)
🔹 برای شروع چین در نظر دارد با استفاده از نیروی کار ارزان ایران و توسط شرکتهای تولیدی بزرگ چینی کارخانههایی بسازد که خصوصیات و عملکرد مشابهی با نمونه چینی داشته و توسط آن ها تأمین مالی، طراحی و نظارت میشود. محصولات نهایی تولید شده از طریق پیوندهای حملونقل جدید به بازارهای غربی دسترسی پیدا کرده و همچنین این تولیدات میتواند توسط چین برنامهریزی، مدیریت و تأمین مالی شود.
🔹 در همین راستا تقریباً همزمان با پیشنویس توافق ٢۵ ساله جدید که سالف پیش توسط معاون اول رئیسجمهور اسحاق جهانگیری(و چهره های برجسته سپاه پاسداران و مقامات ارشد دستگاههای اطلاعاتی) به رهبر معظم ایران آیتالله خامنهای ارائه شد، جهانگیری اعلام کرد که ایران برای اجرای طرح برقی کردن راهآهن اصلی ٩٠٠ کیلومتری که تهران را به شهر شمال شرقی مشهد متصل میکند قراردادی با چین منعقد کرده است.
🔹 جهانگیری اضافه کرد که برنامههایی برای ساخت خط قطار سریع السیر تهران-قم-اصفهان و توسعه این شبکه ارتقا یافته تا شمال غربی از طریق تبریز در نظر گرفته شده است. تبریز مکان تعدادی از محلهای کلیدی مرتبط با نفت، گاز و پتروشیمی بوده و نقطه شروع خط لوله انتقال گاز تبریز-آنکارا و نقطه محوری جاده ابریشم جدید ٢٣٠٠ کیلومتری است که ارومچی(مرکز استان سین کیانگ غربی) را به تهران متصل و قزاقستان ، قرقیزستان ، ازبکستان و ترکمنستان را به این مسیر پیوند داده و از طریق ترکیه به اروپا مرتبط میکند.
🆔@QasdWay
توافقنامه ایران و چین
ترجمه توسط محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش چهارم
🔹 اما اکنون عنصر دیگری که کل توازن قدرت ژئوپلیتیکی را در خاورمیانه تغییر خواهد داد ، به توافق اضافه شده است. یکی از منابع ایرانی هفته پیش به oilprice.ir گفت که: «هفته گذشته رهبر معظم ایران(علی خامنهای) با پیشنهاد همان چهرههای ارشد سپاه پاسداران و سازمانهای اطلاعاتی که در توافقنامه اصلی حضور داشتند مبنی بر اضافه کردن عناصر نظامی جدید به قرارداد موافقت کرده است؛ این ابعاد جدید شامل همکاری دریایی و هوایی همه جانبه بین ایران و چین خواهد بود و روسیه نیز نقشی کلیدی در آن ایفا خواهد کرد.» وی همچنین گفت که: «در هفته دوم ماه اوت جلسهای بین گروه ایرانی و همتایان چینی و روسی برگزار خواهد شد که بقیه جزئیات در آن توافق خواهد شد، و اگر [توافق] طبق برنامهریزیها پیش رود پس از ٩ نوامبر بمبافکنها، جنگندهها و هواپیماهای حمل و نقل چینی و روسی دسترسی غیرمحدودی به پایگاههای هوایی ایران خواهند داشت.»
🔹 وی[منبع مطلع] گفت: این فرایند با استفاده از ساخت امکانات دو منظوره در کنار فرودگاه های موجود در همدان، بندرعباس، چابهار و آبادان آغاز خواهد شد. oilprice.ir از [اظهارات] منابع ایرانی فهمید که بمب افکن هایی که قرار است مستقر شوند از نوع نسخههای اصلاح شده چینی از توپولوف برد بلند Tu-22M3s با برد 6800 کلیومتر( 2410 کیلومتر با بار سلاح معمولی) و هواپیماهای تهاجمی جنگنده بمب افکن مافوق صوت میان برد سوخو-34 به اضافه جنگنده تهاجمی رادار گریز و تک سرنشین جدید سوخو- ۵٧ خواهند بود.
🔹 لازم به یادآوری است که در اوت ٢٠١۶ روسیه با استفاده از بمب افکن های توپولوف تو-۲۲ام و جنگنده های تهاجمی سوخو ٣۴ از پایگاه هوایی همدان برای حمله به اهدافی در سوریه استفاده کرد. در همین زمان ، کشتی های نظامی چینی و روسی قادر خواهند بود از تاسیسات دوگانه تازه ایجاد شده در بنادر اصلی ایران در چابهار ، بندر بوشهر و بندرعباس که توسط شرکت های چینی ساخته شده استفاده کنند.
🔹 (البته این تحلیلگر سعی در بزرگنمایی ابعاد احتمالی نظامی قرارداد دارد درحالی که به نظر نمیآید با توجه به تفاوت ماهیت کشور ایران با کشور های کوچک حاشیه خلیجفارس، چین در پی حضور نظامی باشد بلکه در پی کسب منفعت اقتصادی برای فروش کالا و تأمین مواد اولیه است زیرا شمال خلیجفارس و دریای عمان با توجه به قدرت نظامی ایران از اختیار امریکا خارج است و غرب از این میترسد که چین یا سایر قدرتها از آن استفاده اقتصادی کنند و غرب نتواند از آن بهعنوان ابزار فشار بر غرب استفاده کند. علاوه بر این این تحلیل مبتنی بر ادعای یک منبع مطلع است درحالی که معلوم نیست این منبع کیست.)
🆔@QasdWay
توافقنامه ایران و چین
ترجمه توسط محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش پنجم
🔹 به گفته منابع ایرانی، این استفاده نظامی با توسعه قابلیتها و تواناییهای جنگ الکترونیک چین و روسیه همراه خواهد بود. این امر شامل سه حوزه اصلی جنگ الکترونیک میشود- پشتیبانی الکترونیکی ( شامل هشدار اولیه درباره استفاده دشمن از سلاح) به علاوه حمله الکترونیکی (از جمله سیستم های راداری) و همچنین حفاظت الکترونیکی (از جمله حمله الکترونیک دشمن).
🔹 طبق گفته منابع ایرانی در ابتدا خنثی کردن سیستم های C4ISR ناتو(فرماندهی ، کنترل ، ارتباطات ، رایانه ها ، جاسوسی ، نظارت و شناسایی) بهعنوان بخشی از توسعه سختافزار و نرمافزار توسط روسیه و چین در ایران، در قالب استقرار سامانه دفاع هوایی ضد موشکی اس ۴٠٠ بهمنظور مقابله با حملات ایالات متحده امریکا و اسرائیل خواهد بود. [به نظر میآید که]احتمالاً سامانههای [جنگ الکترونیک] کراسوخا 2 و ۴ با توجه به اینکه کارایی خود را در مقابله با رادارهای هجومی و شناسایی و از کارانداختن هواپیماهای بدون سرنشین در سوریه ثابت کردند در طراحی جنگ الکترونیک نقش برجستهای داشته باشد.
🔹 کراسوخای 2 میتواند سامانههای کنترل و هشدار هوایی را تا حداکثر 250 کیلومتر و سایر رادارهای هوایی موجود از جمله موشکهای هدایت شونده را به دام اندازد درحالی که کراسودای ۴ سامانه مقابله کننده چندمنظوره است که نهتنها با سامانههای کنترل و هشدار هوایی مقابله میکند بلکه با رادارهای زمینی نیز مقابله میکند، و هردوی این رادارها دارای قابلیت تحرک بالایی هستند.
🔹 مجدداً در اینجا مناسب است ذکر کنیم که کل شرکت جنگ الکترونیک[حاضر در ایران] میتواند از ١٠٠ نفر تشکیل شود و به گفته منابع ایرانی بخشی از این همکاریهای نظامی جدید شامل مبادله کارکنان بین ایران و چین و روسیه در قالب اعزام تا ١١٠ نفر از اعضای برجسته سپاه پاسداران به مسکو و پکن در هر سال و اعزام ١١٠ [متخصص]چینی و روسی به تهران برای آموزش است. همچنین این نکته قابل جالب است که سامانه جنگ الکترونیک ایران به تیپ 19 فرماندهی استراتژیک جنگ الکترونیک مشترک جنوب روسیه در نزدیک [شهر] روستوف-نا-دونو پیوند میخورد که به سامانههای فرعی چین پیوند دارد.
🔹 یکی از منابع ایرانی هفته گذشته به oilprice.com گفت: یکی از سامانههای راداری روسی در حال استقرار در چابهار بوده و قادر خواهد بود بطور کامل پدافند هوایی امارات و عربستان سعودی را بگونه ای غیرفعال کند که آنها فقط دو دقیقه زمان برای دریافت هشدار درباره حمله موشکی یا هجوم هواپیماهای بدون سرنشین از ایران داشته باشند.
🆔@QasdWay
چه کسانی پولهای امریکایی را نگهداری میکنند؟
مترجم: محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
این متن ترجمه صفحه ٩١ کتاب اقتصاد کلان بلانچارد است.
🔹 براساس تحقیقاتی که در باره خانوادهها انجام شده است، در سال ٢٠٠۶ خانوارهای آمریکایی بطور متوسط ١۶٠٠ دلار پول نقد(بصورت اسکناس و مسکوک ) نگهداری میکردند. با ضرب این عدد در تعداد خانوارهای امریکایی در آن زمان (که ١١٠ میلیون بود) مشخص میشود که میزان دلاری که بصورت نقدی توسط خانوارهای امریکایی در آن زمان نگه داری می شده نزدیک به ١٧٠ میلیون دلار بوده است.
🔹 طبق اظهارات هیئتمدیره فدرال رزو- که منتشر کننده دلار بوده و از میزان دلار در گردش مطلع است- میزان اسکناس دلاری در گردش بسیار بیشتر از 750 میلیارد دلار بوده است. اگر این میزان دلار توسط خانوارهای امریکایی استفاده نمی شده است پس این همه دلار کجا رفته است؟
🔹 بدیهی است که بخشی از این اسکناسها بهجای خانوارها توسط بنگاهها نگهداری میشود. و بخشی از آن نیز در دست کسانی است که درگیر فعالیتهای زیرزمینی و غیرقانونی هستند. در معاملههای مواد مخدر به جای چک ها، دلار کاغذی(و در آینده بیت کوین؟) ابزار تسویه[تعهد] است.
🔹 مطالعه شرکتها و برآوردهای سازمان خدمات درآمدهای داخلی آمریکا(Internal Revenue Service) از اقتصاد زیرزمینی نشان میدهد که حجم این فعالیتها حداکثر ٨٠ میلیارد دلار است. این بدین معنا است که تکلیف حدود ۵٠٠ میلیارد دلار یعنی نزدیک به ۶۶٪ حجم دلار کاغذی مشخص نیست.
🔹 برخی از کشورها مانند اکوادور و السالوادور دلار را بهعنوان پول رایج انتخاب کردهاند[درواقع پول ملی ندارند و از دلار بهعنوان پول استفاده می کنند]. بنابراین مردم این کشور برای معاملات خود از دلار استفاده میکنند. اما این کشورها کوچک تر از آن هستند که به این معما پاسخ دهند که مابقی دلارها کجا میرود.
🔹 در تعدادی از کشورهای دیگر که در گذشته از تورم بالا رنج بردهاند[و هنوز هم می برند] مردم آموختهاند که پول رایج داخلی آنها ممکن است بهسرعت بی ارزش شود و [به همین دلیل] دلار را دارایی امن و مناسبی میدانند. آرژانتین و روسیه از این دسته کشورها هستند. برآوردهای خزانه داری ایالات متحده نشان میدهند که آرژانتین بیش از ۵٠ میلیارد دلار و روسیه بیش از ٨٠ میلیارد دلار، دلارکاغذی نگه داری میکنند که درمجموع نزدیک به میزان اسکناسی است که خانوارهای امریکایی نگه داری میکنند.
🔹 همچنین مردمی که به ایالات متحده مهاجرت کردهاند به کشور خود دلار کاغذی میفرستند و توریستهایی که مبادلات و پرداخت های خود را بصورت دلاری انجام میدهند موجب رسوب دلار کاغذی در این کشورها میشوند. مکزیک و تایلند نمونهای از این کشورهای هستند.
🔹 این حقیقت که خارجی ها حجم عظیمی از دلار کاغذی در گردش را نگه داری میکنند دو مفهوم اساسیِ اقتصاد کلانی دارد. اولین مفهوم آن این است که بقیه جهان با تمایل به نگه داری پول آمریکا در حال اعطای ۵٠٠ میلیارد دلار وام بدون بهره به امریکا هستند.
🔹 مفهوم دوم آن این است که برخلاف تصور ما پیرامون تابعیت تقاضای پول (که شامل اسکناس و مسکوک و سپردههای دیداری است) از نرخ بهره و حجم مبادلات یک کشور، تقاضای پول امریکا به عامل دیگری نیز بستگی دارد. بهعنوان مثال آیا میتوانید حدس بزنید که اگر میزان ناآرامی های مدنی و آشوب در بقیه کشورهای دنیا افزایش یابد چه تغییری در تقاضای پول آمریکایی(دلار) میافتد؟
🆔@QasdWay
توافقنامه ایران و چین
مترجم: محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش ششم و پایانی
🔹 یک نشانه از آنچه ایران امیدوار است در ازای همکاری مشترک با چین و روسیه بدست آورد هفته گذشته در بیانیه ژانگ جون نماینده دائم چین در سازمان ملل متحد در شورای امنیت خطاب به امریکا آشکار شد:
«تحریمهای یک جانبه غیرقانونی بر علیه ایران باید متوقف شود …… ریشه اصلی بحران کنونی ، خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران در ماه مه 2018 و اعمال مجدد تحریم های یک جانبه علیه ایران است. ». وی همچنین با فشار آمریكا برای تعمیم تحریم تسلیحات سازمان ملل به ایران ، كه در ماه اكتبر منقضی می شود ، مخالفت كرد. ژانگ همچنین گفت «این کار تلاشهای مشترک برای زنده نگه داشتن برنامه جامع اقدام مشترک را تضعیف کرده است» و اضافه کرد که «موافقنامه برجام بواسطه شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده و از نظر قانونی الزام آور است».
🔹 وی در پایان گفت:
«ما از ایالات متحده میخواهیم که تحریم های یک جانبه غیرقانونی و دخالت قضاییاش را متوقف کرده و به مسیر صحیح رعایت برجام و قطعنامه ٢٢٣١ {شورای امنیت سازمان ملل متحد} بازگردد».
🔹 تضمین حمایت چین دلیل اصلیِ بخش پنهانی اصلی این موافقتنامه که سال گذشته همراه با روسیه مورد توافق قرار گرفت، است زیرا این دو کشور، دو پنجم کل آرای اعضای دائمی شورای امنیت را در کنار ایالات متحده، فرانسه و انگلستان دارند.
🔹 گذشته از این حمایت چین و التزام این کشور به سرمایهگذاری ۴٠٠ میلیارد دلاری، دلیل دیگری که ایران با چنین نفوذ چینی(و روسی) در کشور خود موافقت کرده، تضمین چین برای خرید همۀ نفت، گاز و مواد پتروشیمی مورد درخواست ایران است.
چه کسانی پولهای امریکایی را نگهداری میکنند؟
🆔@QasdWay
🔅 اقتصاد و اخلاق اسلامی
دکتر #علی_سعیدی
🔸در اینکه اقتصاد اسلامی یا اخلاق اسلامی چیست و چه مؤلفههایی دارد، بحث زیاد است، اما خیلی وقتها میبینیم که بهجای فهم اسلام از منابع اصلی آن (کتاب و سنت) بیراهه میرویم و در شیپور از طرف گشاد آن میدمیم! یعنی مطالعاتی در اندیشۀ غربی انجام میدهیم و با یافتن اندک قرابت معنایی، اسلام را در دستهبندیهای متعارف علوم سکولار طبقهبندی میکنیم. در زمینۀ اخلاق اسلامی و اقتصاد اسلامی هم چنین است.
🔸لباس فضیلتگرایی همانقدر برای اخلاق اسلامی تنگ و ناجور است که لباس وظیفهگرایی و لباس فایدهگرایی! با این کلیشهها نمیشود اسلام را فهمید. اگر فیلسوفی یونانی که در موحدبودنش تردید بسیار است، میتواند بنیانگذار اخلاق اسلامی باشد، دیگر چه نیازی به بعثت نبی اکرم و ائمه اطهار است؟
🔸به نظرم باید برای اخلاق اسلامی جایگاهی ورای این سهگانه اخلاقی بیابیم. در اسلام فضیلتهای اخلاقی بسیار مهماند، اما اسلام 'فضیلتگرا' نیست! همانطور که در اسلام ذات افعال و انگیزه انجام وظیفه بسیار مهم است، اما این اهمیت آن را'وظیفهگرا' نمیکند، دقیقا همانطور که در اسلام منافع و مصالح و غایات افعال بسیار مهماند و این امر اسلام را 'پیامدگرا' یا 'فایدهگرا' نمیکند!
🔸فهم اسلام اجتهاد میخواهد و خواندن هایک و فریدمن یا ارسطو و کانت برای یافتن 'نزدیکترین چیز به اسلام' دردی را از اسلام دوا نمیکند! البته من با خواندن و نقدکردن اندیشههای غربی و شرقی مخالف نیستم، آن را بیفایده هم نمیدانم بلکه ضروری هم هست ولی نباید به محض یافتن مشابهتهایی بین آنها و برخی آموزههای اسلامی، گمان کنیم کلید حل مشکل را پیدا کردهایم.
🔸درباره فهم متفکران اسلامی و دیدگاههای اقتصادی و سیاسی فقها هم همینگونه است.
🔸متاسفانه وقتی با همین کلیشهها به سراغ متفکران اسلامی میرویم، شهید صدر را مارکسیست و آیت الله خامنهای را لیبرال تفسیر میکنیم در حالیکه هر دوی این فقها یک چیز میگویند، اگرچه شدت و ضعف تاکیداتشان بر مصادیق به خاطر ظروف زمان و مکان، متفاوت است.
🆔@QasdWay
ظاهرا پروژۀ کرونا برای ایجاد بحران و قحطی نیاز به طرحهای کمکی دارد. این طرحهای کمکی را میتوان در آتشسوزیهای اخیر در ایران و لبنان و عراق دید.
قبلا گفته بودیم که کرونا، چه برنامهریزیشده باشد و چه اتفاقی، تحولات جدی را در سبک زندگی و حکمرانی جهانی رقم خواهد زد.
اخیرا سازمان بهداشت جهانی که این ماهها مرجع تقلید همگان شده است، رسماً اعلام کرده است که زندگی بشر از این به بعد با کرونا همراه است!
و نتیجۀ منطقی این بیان، آن است که مردم دنیا، خود را با زندگی پساکرونا عادت دهید و به فکر بازگشت به دوران پیش از آن نباشید!
🆔@QasdWay
همه چیز را به بورس بسپارید
محمدجواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش اول
🔹 در میان هیاهوی کرونا و انفجار بیروت خبری منتشر شد که شاید توجه چندانی به آن نشد. دولت در پی واگذاری سهام ۴ شرکت دولتی در قالب معامله بلوکی است. براین اساس دولت سهام خود در ۴ شرکت بزرگ دولتی را بصورت یکجا واگذار میکند. این معامله بصورت 50٪ نقد و ۵٠٪ اقساط واگذار میگردد. براین اساس دولت ١۵٪ سهام شرکتهای پالایش نفت بندرعباس، تهران و اصفهان و نیز ۱۲.۳۱درصدی شرکت سرمایهگذاری ملی ایران را واگذار میکند. قیمت مبنا برای این واگذاری ها قیمت تابلو به علاوه ۵٠٪ است به شرط آنکه قیمت تابلو از قیمت مشخصی که دولت معین کرده پایینتر نباشد. براین اساس دولت نصف مبلغ را نقد دریافت کرده و بقیه را با اضافه کردن درصدی به قیمت واگذاری، بصورت اقساط واگذار میکند.
🔹برآوردی ساده نشان میدهد که دولت درآمد خوبی از این واگذاری ها کسب میکند. درآمد پایه ای که دولت از این واگذاری بصورت نقد دریافت میکند59 هزار میلیارد و 990 میلیون خواهد بود. معادل این مبلغ نیز بدون احتساب سود احتمالی ناشی از اقساطی شدن، باید در طول زمان تعیینشده به دولت پرداخت شود.
🔹سؤال اساسی اینجا است که اثرات این واگذاری ها چیست. دولت با واگذاری سهام حاکمیتی خود در یکی از بخشهای کلیدی اقتصاد کشور چه چیزی را بدست میآورد و اثر آن بر عملکرد شرکت، درآمد دولت، توزیع درآمد و توزیع قدرت سیاسی چیست.
🔹فروش سهام دولت و واگذاری آن به بخش خصوصی را نمیتوان عاملی مؤثر برای افزایش کارایی در ایران دانست. واگذاری های سالهای اخیر بخوبی نشان داده که این امر تا چه اندازه عملکردی منفی بر شرکتهای دولتی بزرگ داشته است. واگذاری شرکت هپکو، ماشین سازی تبریز، نیشکر هفت تپه، ساتکاب و … مشتی از خروار است.
🔹عمومی بودن شرکتها که به اشتباه(و چه بسا عمداً) در ادبیات رایج اقتصادی و به تبع آن در کشور ما دولتی بودن نامیده میشود، معادل با ناکارآمدی تفسیر میشود درحالیکه این گزاره بهعنوان حکمی کلی صحیح نیست. هماکنون امریکا که بهعنوان مهد لیبرالیسم و بازارگرایی در دنیا شناخته میشود بیشترین تعداد شرکتهای دولتی بزرگ را در دنیا دارد. براساس هفدهمین گزارش سالیانه فوربس در خصوص رتبهبندی بزرگترین شرکتهای دولتی جهان امریکا در رتبه نخست تعداد شرکت های دولت بوده و چین، ژاپن، انگلستان و کره جنوبی در رتبههای بعدی قرار دارند. از سال 2003 تاکنون چین بهعنوان روبه رشد ترین اقتصاد همواره سهم روبه رشدی از این نسبت را داشته است.
🔹بسیاری از بنگاههای کارآمد امروزی همانند شرکت آهن و فولاد پوهانگ کره که اکنون سومین تولیدکننده فولاد دنیا است توسط دولت ایجاد شدند. بسیاری از این شرکتها نیز پس واگذاری توسط دولت بطور کلی رها نمیشوند بلکه دولتها برای اعمال نفوذ بر آنها دارای سهام طلایی در آنها هستند. سهام طلایی سهامی ناچیزی شاید در حدود ١٪ است اما بواسطه آن دولت حق وتو در تصمیمات بنگاه دارد.
🔹از منظر توزیع درآمد نیز واگذاری سهام دولتی(عمومی) موجب نابرابری میشود زیرا در زمان دولتی(عمومی) بودن سهام شرکتها سود حاصل از فعالیتها به خزانه دولت باز میگردد و صرف مصارف عامه میشود که بسیار عادلانهتر از زمانی است که سود حاصل از فعالیتها به طبقه خاصی از سهامداران تخصیص یابد. علاوهبراین دولت با واگذاری این سهام در ابتدا درآمد خوبی برای مصارف جاری کسب میکند اما جریان درآمدی پیوستهای را از دست میدهد.
🔹همچنین دولت با کاهش سهم خود در شرکتها قدرت حاکمیتی خود را از دست میدهد. درواقع اختیار تصمیمگیری در شرکت به دست بخش کوچکی از سهامداران میافتد زیرا سهامداران خرد توان چندانی برای تصمیمگیری ندارند اما سهامداران عمده بهدلیل سهم بالای سهام خود و قدرت زیاد بر تصمیمات شرکت تأثیر گذاشته و میتوانند با سهامداران عمده دیگر تبانی کنند.
🆔 @QasdWay
همه چیز را به بورس بسپارید
محمد جواد معصومی نیا
پژوهشگر اقتصادی
بخش دوم و پایانی
🔹 این نوع از واگذاریها بر ضد اصل مردمیسازی اقتصادی بهعنوان یکی از اصول اقتصاد مقاومتی است زیرا هم عواید ناشی از شرکتها را از حالت عمومی بهخصوصی تبدیل میکند و هم مالکیت را. علاوهبراین حتی درصورت واگذاری بخش زیادی از سهام به مردم، همواره این خطر وجود دارد که این سهام توسط متمکنین خریداری شده و توسط عده خاصی تصاحب شود. این همان اتفاقی است که برای ایران خودرو( و خورورسازی بهمن ) افتاد و 25 درصد سهام آن بصرت غیرمستقیم و با خرید سهام واگذار شده در بورس توسط شرکت کروز تصاحب شد و موجب تسلط عده خاصی بر صنعت خودرو و افزایش ناکارایی گردید.
🔹 تسلط عده خاصی بر سهام واگذار شده اثرات سیاسی نیز دارد. افزایش ثروت عدهای خاص و افزایش توان مالی آنها موجب تسلط آنها بر نهادهای حاکمیتی و گلوگاه های تصمیمگیری کشور و تمرکز بیش از بیش توزیع قدرت سیاسی در دست آنها میشود. این اتفاق در غرب بسیار مشهود هست. تسلط خاندان راکفلر، بیل گیتس و سایر ثروتمندان بر عرصه سیاست در ایالات متحده نمونه واضحی از اثرات سرمایهداران بر قدرت سیاسی است. در ایران نیز با پیاده سازی سیاستهای لیبرالی این پدیده در حال رخ نشاندادن است.
🔹 علاوهبر همه این ملاحظات، این واگذاریها میتواند تبعات امنیتی خطرناکی داشته باشد. پالایشگاهها یکی از بخشهای درآمدزا و راهبردی در اقتصاد کشور است. یکی از راهبردهای تحریمی امریکا برای فشار بر ایران تحریم بنزین و سوخت بود که با حرکت جهادی تولید بنزین توسط پتروشیمیها و سرمایهگذاری در ساخت پالایشگاه های جدید و توسعه توان تولیدی پالایشگاههای قدیمی و نوسازی آن ها ناکام ماند. اگر این واگذاریها منجر به ناکارایی در دراز مدت و کاهش تولید گردد چه تبعات امنیتی خواهد داشت؟ علاوهبراین اگر این شرکتها همانند شرکت ایران خودرو در سیطره عده خاصی قرار گیرد که ارتباطلات مشکوکی با دشمنان ما دارند آیا نباید منتظر بازگشت این روزنه تحریمی بود.
🔹 بهراستی دولت چه هدفی از این واگذاری ها دارد، تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در دست عدهای خاص، تأمین کسری بودجه یا ناتوانی از اداره شرکتها؟ گذر زمان همه چیز را روشن خواهد کرد.اکنون زمان تفکر در اینباره نیست، آنچه برای مسئولان اهمیت دارد واگذاری همه چیز به بورس است. مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند.
🆔 @QasdWay
❗️ از محرمانگی تا خیانت
🔸دولت در حالی از #گشایش_اقتصادی حرف میزند که هیچ طرح یا مصوبهای دربارۀ آن را منتشر نکرده است و صاحبنظران اقتصادی هیچ اطلاع دقیقی از مفاد آن ندارند.
🔸محرمانهبودن اسناد و برنامهها و طرحها لزوما چیز بدی نیست و گاهی اوقات ضروری به نظر میرسد اما باید دامنه و موضوع آن مشخص و معین باشد.
🔸تجربۀ تصمیمات و برنامههای دولت فعلی نشان داده است که هر جا برنامه یا طرحی مهر محرمانگی خورده است، تعهدات بیمنطق و غیرقابلدفاعی از جانب ملت داده شده است.
🔸در طرح جدید معلوم نیست آقایان دولتی به دنبال حراج کردن چه چیزی هستند، آن هم در سال آخر دولت خود!
🔸دولت محترم به جای هراس از انتقاد و بهجای بایکوتکردن متخصصان و صاحبنظران، بهتر است طرحهای خود را با آنان در میان بگذارد و نکات آنان را حداقل گوش دهد تا فاجعهای مانند برجام یا اصلاح قیمت بنزین و بهدنبال آن شورشها و اعتراضها و نارضایتیهای مردمی رخ ندهد و ضدانقلاب به خرابکاری و موجسواری دل نبندد.
🔸دلسوزانه به مسئولان کشور اعلام میکنیم که مسیری که بهطور خاص در این چند ماهه در پیش گرفتهاید چه در بورسیکردن اقتصادی ایران و چه در حراجکردن اموال عمومی و واگذاری شرکتهای دولتی به ثمن بخس، انتهایی جز وخیمتر کردن مشکلات اقتصادی و تراکم فشارهای اقتصادی بهویژه بر دوش طبقات متوسط و ضعیف جامعه نخواهد داشت.
🔸اللهم بلغت...
🆔 @QasdWay
20.57M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🔷🔹 #کلیپ مهم از آدام اسمیت تا جورج سورس
⭕️ سخنان استاد رحیمپور ازغدی در تحلیل و نقد #بورس و سازوکارهای قیمتگذاری در بازارهای مالی.
@Afsaran_ir
@schoolofeconomics
@QasdWay