مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 8 مصاحبه [با تلويزيون «آر. اى. آى» درباره نقش مذهب و احتمال كودتا] زمان: 22 دى 1357/ 13 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار تلويزيون «آر. اى. آى» ايتاليا سؤال: [چرا با دولت بختيار مخالف هستيد؟ حكومتى را كه شما مىخواهيد چيست؟] جواب: حكومت بختيار غير قانونى است. شاه او را تعيين كرده است و شاه خلاف قانون است. شاه نيست و مجلسين او را تأييد كردهاند. مجلسين ملى نيستند. بنا بر اين ما با او مخالف هستيم. آن حكومتى كه ما اختيار مىكنيم يك #جمهورى است كه متكى به #آراى_ملت است و #قانون_اساسى اش #اسلام است. [شكل #حكومت_اسلامى شما در ايران چگونه است و نقش شما در آن چه خواهد بود؟] - حكومت، جمهورى است مثل ساير جمهوريها؛ و #احكام_اسلام هم احكام #مترقى و #دموكراسى و #پيشرفته و با همه مظاهر تمدن موافق. و من هم نقشى در خود حكومت ندارم؛ همان نقش #هدايت را دارم. [نقش #غير_مذهبيها در حكومت آينده چيست؟ آيا دولتى متشكل از غير مذهبيها خواهيد داشت؟] - دولت ما اسلامى است و از غيرمذهبيها در دولت راهى ندارند؛ چون رأى نمىآورند؛ چرا كه جامعه، اسلامى است. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص429 @qompubliclaw

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 12 مصاحبه [با مجله محلى «لُ اكُو» درباره دمكراسى در اسلام] زمان: 25 دى 1357/ 16 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار فرانسوى مجله محلى «لُ اكُو» سؤال: [حضرت آيت اللَّه، در پيامهاى قبلى خودتان اظهار فرموده بوديد كه #جمهورى_اسلامى، #دموكراتيك خواهد بود و هر كسى آزاد خواهد بود. آيا صحبت كردن از دموكراسى در رژيمى كه فقط بر مبناى يك مرام و يك مذهب يعنى اسلام باشد ممكن است؟ در چنين رژيمى سرنوشت غيرمسلمانان و غير معتقدين به مذهب چه خواهد بود؟] جواب: در اسلام، #دموكراسى مندرج است و مردم آزادند در اسلام، هم در #بيان_عقايد و هم در اعمال، مادامى كه #توطئه در كار نباشد و مسائلى را عنوان نكنند كه نسل ايران را #منحرف كنند. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص468 @qompubliclaw

📖 بازخوانی کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران» نوشته‌ی دکتر فردین مرادخانی 🖌 #امیر_احمدی بخش 3⃣ 📃کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب #مشروطه ایران» (تاریخ مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در ایران) نوشته دکتر فردین مرادخانی به بررسی حقوقی از نهضت #مشروطیت ایران می‌پردازد. نظر به اهمیت این کتاب، قصد داریم در چند بخش به بررسی و بازخوانی آن بپردازیم. 📘فصل اول کتاب با عنوان «تاریخ نظریه مشروطیت» به طور کلی به تاریخچه نظریه مشروطه می‌پردازد و سیر تکوین نظریه مشروطه در غرب و بخصوص در سه کشور فرانسه، انگلستان و آمریکا را بررسی می‌کند. 📝ابتدا توضیحاتی در مورد دولت مطلقه و دولت مدرن ارائه می شود، علت این امر هم آن است که مشروطیت بحثی در نظریه‌های دولت است و دولت مشروطه یکی از اشکال مهم دولت مدرن است که از لحاظ تاریخی پس از دولت مطلقه قرار می‌گیرد و از درون انقلاب‌های سده‌های هفدهم سر بر می‌آورد و مفاهیمی همچون تفکیک قوا و قانون اساسی در این دوران مطرح می‌شود. دولت مشروطه به دنبال محدود کردن دولت مطلقه بود و در انقلاب مشروطه ایران هم هدف اصلی محدود کردن قدرت لاحد سلطان بود. نکته کلیدی که وجود دارد طرحی از نظریه دولت است که گفته می‌شود نقطه آغازین بحث در حقوق عمومی است و بدون داشتن یک نظریه در باب دولت، نگاهی معنادار به حقوق عمومی نیز وجود نخواهد داشت. 📝در اندیشه سیاسی دو نظریه در خصوص دولت مطرح است. برخی دولت را به عنوان پدیده‌ای اندام وار و ارگانیک و برخی به عنوان پدیده‌ای ابزارگونه بررسی می‌کنند. گروه اول معتقدند دولت همچون دیگر موجودات، دارای یک ارگانیسم است که خود در طول زمان تحول یافته و ابزاری نیست که انسان آن را برای رسیدن به هدفی ایجاد کرده باشد. در برداشت ابزاری، دولت محصول عمل انسان است که انسان آن را برای رسیدن به اهداف خاص به وجود آورده است. 📝برای فهم دولت و نظریه مشروطه باید بدانیم که دولت مطلقه چه ویژگی‌هایی داشته است زیرا که اولین شکل دولت، دولت مطلقه بود و سپس دولت مشروطه (به عنوان یکی از اشکال مهم دولت مدرن) برای قید زدن بر دولت مطلقه پدید آمده است. از ویژگی‌های دولت مطلقه به تشکیل ارتش دائمی، بروکراسی متمرکز، ایجاد روابط دیپلماتیک، رژیم منظم مالیات‌گیری توسط دولت و... می‌توان اشاره کرد. دولت باید نهادها و ساختارهایی داشته باشد که به عنوان دولت مدرن پذیرفته شود مثل تفکیک قوا، استقلال قضایی، تقنین، قانون‌مداری، سلسله مراتب هنجارها و نیز دولت حتما باید شخصیت حقوقی و مخصوصا حاکمیت باشد. اگر چه دولت وجوه اخلاقی، اقتصادی و... دارد اما بی شک نهادی مذهبی، اقتصادی یا اخلاقی نیست. 📝ماکیاولی در عبارت مهمی در اهمیت نهادها می‌گوید که هیچ اهریمنی در وجود انسان نیست که قابل کنترل نباشد و آنچه لازم است نه لطف الهی است و نه اخلاق و نه شکل دادن به شخصیت آدمیان بلکه مهم نهادهای قدرتمند و کارآمدند. 📝در مورد دولت مدرن گفته می‌شود که ایجاد دولت مدرن بدون نظریه قانون نمی تواند ممکن شود زیرا تنها با قانون و از طریق آن است که کارهای دولت و اعمال مردم قابل پیش بینی می‌شود و می‌توان دولت را تحت قاعده‌های معین در آورد. برخی از مشخصه های دولت مدرن را خردباوری، جدایی نهاد دین از نهاد دولت، قرارداد اجتماعی، مصلحت عمومی، شهروندی و فردیت دانسته‌اند. 📝در ادامه به ایده‌ی #مشروطیت پرداخته شده و اینکه «دولت مشروطه» با «ایده مشروطه» یکسان نیست زیرا دولت مشروطه اندیشه‌ای جدید با سابقه‌ای سیصد ساله است، اما ایده‌ی مشروطیت به عنوان نظریه‌ای برای تحدید قدرت، سابقه‌ای طولانی در تاریخ غرب دارد که در ادامه به بررسی مفصل این سابقه ی تاریخی پرداخته شده است. 📝پس از این بررسی به مشروطیت مدرن می‌رسیم که مشروطیت به معنای مدرن و نظریه ای در دولت، در قرن هجدهم و با انقلاب فرانسه و آمریکا شروع شد. ایده‌ی اصلی مشروطیت طبق این نظریه "محدودیت قدرت به وسیله قانون و حقوق" است. در حقیقت مشروطیت یک سیستم سیاسی است که محدودیت‌هایی برای اجرای قدرت سیاسی تحمیل می‌کند. 📝یکی از مهمترین مسائلی که در این فصل بحث شده تفکیک دو مفهوم نزدیک به مشروطه است. آن دو مفهوم یکی #دموکراسی است و دیگری #لیبرالیسم. چون بسیاری از نویسندگان در توضیح و تفسیر مشروطیت ایران، مشروطیت را مترادف با دموکراسی و یا لیبرالیسم گرفته‌اند و نتیجه گرفته‌اند که مشروطه ناکام ماند چون به دموکراسی و یا لیبرالیسم نرسید در حالیکه مشروطیت نقطه‌ی آغاز در تحدید قدرت لاحد است و در تطور تاریخی خود به این مفاهیم منجر می‌شود نه اینکه در همان آغاز محدود کردن قدرت خودکامه، توهم پیدایش دموکراسی را داشته باشد.

📖 بازخوانی کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران» 🖌 #امیر_احمدی بخش 4⃣ 📃کتاب «خوانش حقوقی از انقلاب #مشروطه ایران» (تاریخ مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در ایران) نوشته دکتر فردین مرادخانی به بررسی حقوقی از نهضت #مشروطیت ایران می‌پردازد. نظر به اهمیت این کتاب، قصد داریم در چند بخش به بررسی و بازخوانی آن بپردازیم. 📘در اروپا نظریه #مشروطیت ریشه در دوران سده‌های میانه دارد، اما بعدها و با پیدایش مفهوم مدرن مشروطیت این مفهوم با مفاهیم جدیدی مثل #لیبرالیسم و #دموکراسی هم‌زمان شد و به نوعی در سده های نوزده و بیست در این مفهوم ادغام شد. 📝پیش از این گفته شد که مشروطیت سیستم سیاسی است که محدودیت‌هایی را برای اجرای قدرت سیاسی اعمال می‌کند و برعکس دموکراسی نه بر مشارکت مردم که بر محدودیت قدرت تاکید دارد. از لحاظ تاریخی هم دموکراسی بعد از 1850 به عنوان شیوه‌ی حکومت مورد پذیرش قرار گرفت و پیش از آن مفهوم، منفور بود. با این حال با رواج نظریه دموکراسی در قرن بیستم مفهوم مشروطیت در آن حل شد و به فراموشی سپرده شد اما بعد از سقوط کمونیسم در اواخر قرن بیستم، مشروطیت در غرب تجدید شد زیرا متفکرین به این نتیجه رسیدند که هر قدرتی که مطلق باشد ولو به نام مردم منجر به فساد می‌شود و باید تحدید گردد. گسترش موضوعاتی چون قانون اساسی گرایی و کنترل قضایی و دادرسی اساسی درچند دهه‌ی اخیر در غرب از آثار این تجدید حیات مشروطیت هستند. 📝از آنجایی که شکل غالب حکومت در این کشورها دموکراسی است، یکی از پرسش های غربیان این شده است که آیا این مفاهیم نوظهور و بازگشت به مشروطیت با مفهوم دموکراسی در تعارض نیستند؟ مشروطیت با دموکراسی تفاوت‌هایی دارد؛ زیرا دموکراسی حکومت مردم است اما مشروطیت محدود کردن هرقدرتی است حتی قدرت مردم، به عبارت دیگر مشروطه و دموکراسی با هم مرتبطند گرچه ضرورتا هم معنا نیستند. 📝مفهوم بعدی لیبرالیسم است که در قرن هفدهم پدیدار شد، در حالیکه ایده مشروطیت چنانچه گفته شد قدیمی‌تر است. در اواخر قرن نوزده و بیست مشروطیت و لیبرالیسم بهم پیوند می‌خورند. لیبرالیسم نیز اگرچه برای محدود کردن دولت پدید آمد اما دو معنای سیاسی و اقتصادی دارد و تاکید اصلی بر آزادی است. ویژگی‌های لیبرالیسم عبارتند از خصومت با قدرت، استقلال جامعه مدنی، ساختار غیرشخصی قدرت و قانون‌گرایی. به این ترتیب لیبرالیسم هم نظریه‌ای در باب آزادی، برابری و مصالح عمومی است و هم نظریه ای در باب نظام قدرت. در تفاوت این دو می‌توان گفت که لیبرالیسم بیشتر به لزوم حفظ حوزه خصوصی و آزادی تاکید دارد اما مشروطیت بر ساختارهای سیاسی برای جلوگیری از قدرت مطلقه متکی است. خلاصه آنکه لیبرالیسم متاثر از اندیشه مشروطه‌خواهی است، اما عین آن نیست. به گفته‌ی یکی از محققین، مشروطیت برای آزادی ـ به عنوان اساس لیبرالیسم ـ مثل گرامر برای زبان است. البته امروزه مرزهای این دو نزدیکتر شده است و لیبرال‌ها مشروطه‌تر و مشروطه‌خواهان لیبرال تر شده اند. 📝نکته مهم دیگر این است که اصول مشروطیت شامل چه هستند؟ در نظریه‌ی مشروطیت ایران شش اصل قانون، تفکیک قوا، استقلال قضایی، پارلمان و قانون اساسی در نزد مشروطه خواهان ایران برجسته بود که در این کتاب به آن پرداخته شده و فصول بعدی هرکدام جداگانه بررسی شده اند و به علت اهمیت آزادی و مساوات (برابری) این دو مفهوم هم بررسی شده اند. 📘در پایان فصل هم به انقلاب‌های مشروطیتی در سه کشور انگلستان، فرانسه و آمریکا پرداخته شده و سیر تکوین و تحول مشروطه در این سه کشور بررسی شده است. نتیجه آن که هر کشوری تاریخی متفاوت دارد و جدال های سیاسی و فکری آن هم با کشورهای دیگر متفاوت است.

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 8 مصاحبه [با تلويزيون «آر. اى. آى» درباره نقش مذهب و احتمال كودتا] زمان: 22 دى 1357/ 13 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار تلويزيون «آر. اى. آى» ايتاليا سؤال: [چرا با دولت بختيار مخالف هستيد؟ حكومتى را كه شما مىخواهيد چيست؟] جواب: حكومت بختيار غير قانونى است. شاه او را تعيين كرده است و شاه خلاف قانون است. شاه نيست و مجلسين او را تأييد كردهاند. مجلسين ملى نيستند. بنا بر اين ما با او مخالف هستيم. آن حكومتى كه ما اختيار مىكنيم يك #جمهورى است كه متكى به #آراى_ملت است و #قانون_اساسى اش #اسلام است. [شكل #حكومت_اسلامى شما در ايران چگونه است و نقش شما در آن چه خواهد بود؟] - حكومت، جمهورى است مثل ساير جمهوريها؛ و #احكام_اسلام هم احكام #مترقى و #دموكراسى و #پيشرفته و با همه مظاهر تمدن موافق. و من هم نقشى در خود حكومت ندارم؛ همان نقش #هدايت را دارم. [نقش #غير_مذهبيها در حكومت آينده چيست؟ آيا دولتى متشكل از غير مذهبيها خواهيد داشت؟] - دولت ما اسلامى است و از غيرمذهبيها در دولت راهى ندارند؛ چون رأى نمىآورند؛ چرا كه جامعه، اسلامى است. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص429 @qompubliclaw

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 12 مصاحبه [با مجله محلى «لُ اكُو» درباره دمكراسى در اسلام] زمان: 25 دى 1357/ 16 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار فرانسوى مجله محلى «لُ اكُو» سؤال: [حضرت آيت اللَّه، در پيامهاى قبلى خودتان اظهار فرموده بوديد كه #جمهورى_اسلامى، #دموكراتيك خواهد بود و هر كسى آزاد خواهد بود. آيا صحبت كردن از دموكراسى در رژيمى كه فقط بر مبناى يك مرام و يك مذهب يعنى اسلام باشد ممكن است؟ در چنين رژيمى سرنوشت غيرمسلمانان و غير معتقدين به مذهب چه خواهد بود؟] جواب: در اسلام، #دموكراسى مندرج است و مردم آزادند در اسلام، هم در #بيان_عقايد و هم در اعمال، مادامى كه #توطئه در كار نباشد و مسائلى را عنوان نكنند كه نسل ايران را #منحرف كنند. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص468 @qompubliclaw

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 8 مصاحبه [با تلويزيون «آر. اى. آى» درباره نقش مذهب و احتمال كودتا] زمان: 22 دى 1357/ 13 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار تلويزيون «آر. اى. آى» ايتاليا سؤال: [چرا با دولت بختيار مخالف هستيد؟ حكومتى را كه شما مىخواهيد چيست؟] جواب: حكومت بختيار غير قانونى است. شاه او را تعيين كرده است و شاه خلاف قانون است. شاه نيست و مجلسين او را تأييد كردهاند. مجلسين ملى نيستند. بنا بر اين ما با او مخالف هستيم. آن حكومتى كه ما اختيار مىكنيم يك #جمهورى است كه متكى به #آراى_ملت است و #قانون_اساسى اش #اسلام است. [شكل #حكومت_اسلامى شما در ايران چگونه است و نقش شما در آن چه خواهد بود؟] - حكومت، جمهورى است مثل ساير جمهوريها؛ و #احكام_اسلام هم احكام #مترقى و #دموكراسى و #پيشرفته و با همه مظاهر تمدن موافق. و من هم نقشى در خود حكومت ندارم؛ همان نقش #هدايت را دارم. [نقش #غير_مذهبيها در حكومت آينده چيست؟ آيا دولتى متشكل از غير مذهبيها خواهيد داشت؟] - دولت ما اسلامى است و از غيرمذهبيها در دولت راهى ندارند؛ چون رأى نمىآورند؛ چرا كه جامعه، اسلامى است. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص429 @qompubliclaw

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 12 مصاحبه [با مجله محلى «لُ اكُو» درباره دمكراسى در اسلام] زمان: 25 دى 1357/ 16 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار فرانسوى مجله محلى «لُ اكُو» سؤال: [حضرت آيت اللَّه، در پيامهاى قبلى خودتان اظهار فرموده بوديد كه #جمهورى_اسلامى، #دموكراتيك خواهد بود و هر كسى آزاد خواهد بود. آيا صحبت كردن از دموكراسى در رژيمى كه فقط بر مبناى يك مرام و يك مذهب يعنى اسلام باشد ممكن است؟ در چنين رژيمى سرنوشت غيرمسلمانان و غير معتقدين به مذهب چه خواهد بود؟] جواب: در اسلام، #دموكراسى مندرج است و مردم آزادند در اسلام، هم در #بيان_عقايد و هم در اعمال، مادامى كه #توطئه در كار نباشد و مسائلى را عنوان نكنند كه نسل ايران را #منحرف كنند. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص468 @qompubliclaw

#به_وقت_کتاب کتاب «مبانی حکومت اسلامی» به قلم حسین جوان آراسته. ملت بزرگ و هوشمند ایران به خوبی از تجربه های ناموفق گذشته درس گرفت و این بار انقلابی را بنیان نهاد که ویژگی اصلی آن اسلامی بودن است. انقلاب اسلامی با سرعت و وسعت شگفت‌انگیزی در خارج از مرزهای جغرافیایی خود نفوذ کرد و پیام خویش را که پیام عزت، کرامت، آزادگی و حریت، عدالت و در یک کلام پیام رویکرد به دین بود با صدایی رسا در جهان طنین افکن نمود. اینک که این انقلاب دو دهه در فراز و نشیب از عمر خویش را سپری کرده است، در نامگذاری آن به عنوان «انقلاب مادر» تردیدی نمیتوان کرد. تشکیل حکومت در اسلام تنها زمانی می‌تواند مطرح گردد که دین اسلام مشتمل بر امور سیاسی باشد در غیر این صورت تمام مباحث حاکمیت دینی و ولایت سیاسی پیامبر اسلام و امامان معصوم و به تبع آن ولایت فقیهان در عصر غیبت با مشکل دفاع عقلانی مواجه میگردد. این کتاب متشکل از سه بخش است که به ترتیب به مباحث اسلام و سیاست، حاکمیت و ولایت و نهایتا فقیهان و حکومت پرداخته است. #سیاست #دین #ولایت #دموکراسی #آزادی #قانونمداری

#به_وقت_کتاب مردم و حکومت اسلامی (با نگاهی به جایگاه مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران) علی فتاحی زفرقندی #حکومت‌ ها در عرصه‌های گوناگون اعم از تشکیل و حفظ و اداره خویش، همواره تا اندازه‌ای به همراهی و #مشارکت_عمومی نیازمندند. از اینرو بررسی نقش #مردم در #تشکیل_حکومت در دوره معاصر جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چرا که صاحبنظران علوم سیاسی در عصر حاضر حکومت‌هایی را که خاستگاه مردمی و اجتماعی ندارند یا #قدرت و غلبه حاکمان تشکیل شده‌اند، از زمره #حکومت_های_مشروع خارج میدانند. بر اساس یک نگاه کلی میتوان حکومت‌ها را بر مبنای سطح مشارکت عمومی و تاثیر گذاری فرمانبران در تشکیل و اداره امور حکومت، جز یکی از دو دسته کشورهای #استبدادی یا #مردم_سالار دانست. تشکیل #نظام_جمهوری_اسلامی_ایران به رهبری امام خمینی ره و استمرار حرکت حکومت در دوران زعامت رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله العظمی خامنه‌ای، به تأسی از حکومت پیامبر(ص) امیرالمومنین (ع)این سوال را در اذهان ایجاد کرد که آیا امکان تقسیم #حکومت‌های_دینی به اقتدارگرا و مردم سالار بر اساس نقش و جایگاه مردم در تشکیل و #اداره_حکومت به مثابه آنچه در ادبیات #دموکراسی غربی رایج شده معنایی دارد یا #حکومت_اسلامی خود مبتنی بر یکی از اقسام حکومتهای مذکور یا قسمی از آنها تعریف میشود؟کتاب حاضر به پاسخگویی به اینگونه سوالات و روشن کردن نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی است که به مفهوم حکومت اسلامی و #حکم_شرعی آن در ادبیات دینی و سپس نقش و جایگاه مردم در حکومت های اسلامی پرداخته و به این پرسش پاسخ داده که تشکیل حکومت اسلامی #حق مردم است یا #تکلیف_شرعی آنها.

مختصات حقوق اساسی جمهوری اسلامی از زبان بنیانگذار جمهوری اسلامی - 8 مصاحبه [با تلويزيون «آر. اى. آى» درباره نقش مذهب و احتمال كودتا] زمان: 22 دى 1357/ 13 صفر 1399 مكان: پاريس، نوفل لوشاتو مصاحبهكننده: خبرنگار تلويزيون «آر. اى. آى» ايتاليا سؤال: [چرا با دولت بختيار مخالف هستيد؟ حكومتى را كه شما مىخواهيد چيست؟] جواب: حكومت بختيار غير قانونى است. شاه او را تعيين كرده است و شاه خلاف قانون است. شاه نيست و مجلسين او را تأييد كردهاند. مجلسين ملى نيستند. بنا بر اين ما با او مخالف هستيم. آن حكومتى كه ما اختيار مىكنيم يك #جمهورى است كه متكى به #آراى_ملت است و #قانون_اساسى اش #اسلام است. [شكل #حكومت_اسلامى شما در ايران چگونه است و نقش شما در آن چه خواهد بود؟] - حكومت، جمهورى است مثل ساير جمهوريها؛ و #احكام_اسلام هم احكام #مترقى و #دموكراسى و #پيشرفته و با همه مظاهر تمدن موافق. و من هم نقشى در خود حكومت ندارم؛ همان نقش #هدايت را دارم. [نقش #غير_مذهبيها در حكومت آينده چيست؟ آيا دولتى متشكل از غير مذهبيها خواهيد داشت؟] - دولت ما اسلامى است و از غيرمذهبيها در دولت راهى ندارند؛ چون رأى نمىآورند؛ چرا كه جامعه، اسلامى است. صحيفه امام ؛ ج5 ؛ ص429 @qompubliclaw