به نام خدا
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
◀️ #خلاصه_کرسی_درسهایی_از_نهج_البلاغه_2
💬 جلسه: سوم
🗓 تاریخ: ۹۹/۶/۳۰
⏺ موضوع: دانش افزایی (قسمت اول)
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
📕 حکمت ۱۴۷:
▫️قالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ أَخَذَ بِيَدِي أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ... : کمیل بن زیاد میگوید: امیرالمؤمنین (علیهالسلام) دست مرا گرفت و مرا به سمت بیرون شهر کوفه، برد. حضرت، آه پر دردی کشیدند و فرمودند: کمیل، بدان که قلبها مانند ظرفها هستند. بهترین قلبها ظرفی است که وسیعتر باشد. معلوم میشود که قلب باید ظرفیت داشته باشد مثل گشایش سینه که حضرت موسی (علیهالسلام) از پروردگار خواست (رَبِّ اشرَح لِی صَدرِی). پس نگهدار و به خاطر بسپار چیزی را که من برای تو خواهم گفت:
▫️النَّاسُ ثَلاَثَهٌ فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَي سَبِيلِ نَجَاهٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ ... : مردم سه دستهاند: دانشمند الهی و فقیه دین شناس، دانشجوی در مسیر رستگاری، نادان و فرومایهای پست که پیرو هر بانگ زنندهای هستند و به هر طرفی گرایش پیدا میکنند (بادی به هر جهت). اینها از روشنایی دانش، نوری را دریافت نمیکنند و به هیچ پناهگاه استواری هم چنگ نمیزنند، صرفا به دلیل آنکه علم ندارند.
📝نکته ۱:
امام (علیهالسلام) در ظاهر به کمیل و در واقع به همه ما میفرمایند: یا عالم ربّانی باش و یا دانشجوی دنبال علم؛ در غیر این صورت چارهای نداری که جزو دسته سوم باشی: بادی به هر جهت.
📝نکته ۲:
منظور از عالم ربّانی کسی است که علمش الهی است یا در راه الهی استفاده میشود.
📝نکته ۳:
حتی برخی با اینکه اهل علم هستند ولی بادی به هر جهت هم میباشند.
▫️يا كُمَيْلُ الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ ... : کمیل، علم از مال، بهتر است. علم، تو را و دین و باور و جایگاه تو را حفظ میکند؛ ولی تو باید مال را حفظ کنی. علم نیازی به نگهداری ندارد و خودش نگهدار توست؛ اما مال نیاز به نگهداری دارد. نفقه که میدهی، اموالت کم میشود؛ ولی علم رشد میکند و زیاد میشود با انفاق (همان روایت معروف: زَکَاهُ العِلمِ نَشرُهُ). و کسی که مال، او را ساخته و بزرگ کرده است، با زوال مال، از بین میرود. کمیل، بدان که معرفت و آشنایی نسبت به علم، تلاشی است که به آن پاداش تعلق میگیرد.
▫️بهِ يَكْسِبُ الإِْنْسَانُ الطَّاعَهَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ الأُْحْدُوثَهِ بَعْدَ وَفَاتِهِ: انسان در زمان حیات خودش به واسطه این علم، خدا را اطاعت میکند و بعد از اینکه از دنیا میرود نام نیک از خودش به جای میگذارد. علم، فرمانده است و حکم میکند و دستور میدهد؛ ولی مال محکوم است است و باید فرمانبردار باشد.
منظور امام این است که: مال با اینکه بد نیست؛ اما در مقابل علم، اصلا به حساب نمیآید و اصلا نمیشود آن را با علم مقایسه کرد.
▫️يا كُمَيْلُ هَلَكَ خُزَّانُ الأَْمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ ...: کمیل، ثروتاندوزان هلاک شدند و نامی از آنها نیست حتی اگر در بین مردم زندگی هم میکنند هلاک شدند؛ ولی دانشمندان، تا دنیا برقرار است باقیاند و هستند. از دنیا هم رفته باشند، نامشان بر سر زبانها است. درست است که جسمشان مفقود است و خودشان از دنیا رفته اند؛ ولی آثار آنها در دلهای مردم است.
▫️ها إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَي صَدْرِهِ ... : حضرت، اشاره به سینه مبارکشان کرده و فرمودند: کمیل، بدان در اینجا علم فراوانی وجود دارد. کاش کسانی را پیدا میکردم تا علمی را که در سینه دارم، حمل میکردند. منظور ائمه (علیهمالسلام) نیستند؛ بلکه منظور، افرادی غیر از ائمه هستند که ظرفیت درک این علم را داشته باشند.
▫️بلَي أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ ... : چرا من کسانی را پیدا کردند که این علوم را میخواستند، تیزهوش و با استعداد بودند؛ اما قابل اعتماد نبودند چون علم دین را برای دنیا میخواستند. افرادی بودند که دین را وسیله کسب دنیا قرار داده بودند. با تکیه بر نعمتهای خدا بر بندگان او و با برهانهای الهی به اولیای الهی فخر میفروختند. هدفشان مقدس نبود. پس معلوم میشود انسان از علم مقدس هم میتواند سوءاستفاده کند. یا عدّه دیگری را یافتم که مطیع و تسلیم حاملان حق بودند؛ اما بصیرت لازم را در شناخت حقیقت نداشتند. اینها اولین شبههای که به دلشان میافتد، نظرشان تغییر میکند.
▫️ألاَ لاَ ذَا وَ لاَ ذَاكَ ... : پس ای کمیل، آگاه باش که نه دسته اول و نه دسته دوم، اهلیت علم مرا ندارند.
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯
به نام خدا
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
◀️ #خلاصه_کرسی_درسهایی_از_نهج_البلاغه_2
💬 جلسه: سوم
🗓 تاریخ: ۹۹/۶/۳۰
⏺ موضوع: دانش افزایی (قسمت دوم)
➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖➰➖
📕 حکمت ۳۶۶:
الْعِلْمُ مَقْرُونٌ بِالْعَمَلِ فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ ... : علم و عمل در کنار هم و با هم هستند. پس کسی که دانست، باید عمل کند؛ چون علم ندا میدهد و عمل را میخواند، پس اگر اجابت کرد که علم میماند و اگر اجابت نکرد، میرود. کنایه از اینکه اهل علم باید اهل عمل هم باشند.
📝نکته ۱:
منظور از علم فقط علماء، فقها و پزشکان و ... نیستند. اهل علم یعنی کسانی که به علمی رسیدهاند.
📝نکته ۲:
در روایات داریم که هفتاد گناه جاهل بخشیده میشود قبل از اینکه یک گناه عالم بخشیده شود، این روایات فقط مخصوص فقها و علماء نیست؛ بلکه شامل کسانی که به طور عموم میدانند، هم میشود.
📝نکته ۳:
آیتالله بروجردی میفرمودند: من روایات بسیاری را درباره فضیلت و جایگاه علم و عالم مطالعه کردهام و تمام فضیلتها درباره علمی است که همراه عمل باشد، وگرنه علمی که اثربخشی برای خود فرد یا دیگران نداشته باشد، فضیلتی ندارد.
📝نکته ۴:
علم را حتی شده از چین، یا از انسان منافق یا ... باید فراگرفت. باید دید "چه میگوید" نه اینکه "که میگوید".
📚 تکلیف:
این جمله امیرالمؤمنین (علیهالسلام) را کامل کرده و ترجمه آن را بنویسید: "سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي ..."
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯
سوره حجرات ایات13تا181.mp3
17.52M
🎙صوت:#تدبر_در_قرآن_جلسه_20
☑️موضوع: سوره مبارکه حجرات آیات 13 تا 18
👤مدرس: #حجه_الاسلام_مهریزیان
🆔@quranlive
به نام خدا
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
◀️#خلاصه_کرسی_تدبر_در_قرآن_2
💬 جلسه: بیستم
🗓 تاریخ: ۹۹/۶/۳۱
⏺ موضوع: سوره مبارکه حجرات (قسمت ۱)
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
✅ مجموعه سوم سوره مبارکه حجرات، آیات ۱۳ تا ۱۸ را در بر میگیرد.
در سوره حجرات، چهار بار "یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا" داریم و یک بار "یَا اَیُّهَا الَّنَّاس"؛ خطاب به همه مردم قبل از اینکه راه ایمان را انتخاب کنند و مومنین شوند.
🔷 آیه ۱۳:
🔹️يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ ... : خدا به همه مردم خطاب میکند که: ای مردم، ما شما را از یک جنس مذکر و مونث خلق کردیم، که میتواند آدم و حوا باشد؛ یعنی ای مردم، همه شما فرزندان یک مرد و زن هستید. و میتواند اشاره به نظام زوجیت در این عالم داشته باشد؛ یعنی ما همه شما را از ازدواج بین مرد و زن آفریدیم. که نظر اول بهتر است. بعد میفرماید:
🔹️و جَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ... : ما شما را شعبه، شعبه و قبیله، قبیله قرار دادیم. برخی از شما در یک کشور، در یک شهر، در یک محله، در یک خانواده هستید. این شعبه شعبه قرار دادن، برای این نبود که بعضی از شما برتر از دیگران هستید؛ بلکه برای این بود که شما همدیگر را بشناسید و بتوانید تفاوتهای میان همدیگر را تشخیص بدهید. برای این نبود که به نژادپرستی روی بیاورید. برای این نبود که به قبیله، نژاد، ملیت و نسب خودتان افتخار کنید. و بدانید که قطعا ارزشمندترین شما نزد خدا با تقوا ترین شماست. یعنی شعبه و قبیله و رنگ پوست و زبان و ... نشان برتری نزد خدا نیست. بله، شاید شما انسانها این موارد را نشان برتری خود بدانید؛ ولی این تفاوتها نشانه شرافت شما نیست؛ بلکه برای شناخت شما است.
💠ارتباط با آیات قبل:
در آیات قبلی، وجه اشتراک آن شش ویژگی (مسخره کردن، عیبجویی کردن، بد دهانی، سوء ظن، تجسس و غیبت) این بود که یک نفر، خود را از دیگران برتر میداند. این روحیه خود برتربینی مقدمه بسیاری از گناهان است پس برای مقابله با این روحیه، انسان باید توجه کند که خداوند فرموده: ما همه شما را از یک مرد و زن آفریدیم. پدر و مادر همه شما یکی است و نسل همه شما به یک چیز برمیگردد. پس دلیلی ندارد که به خاطر تمایزهای غیر اکتسابی که خدا در شما قرار داده است، نسبت به دیگران احساس خود برتر بینی داشته باشید.
🔹️إنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ: از آنجا که مشخص نیست چه کسی برتر است، انسان برای اینکه به خدا اثبات کند، باید هر چه بیشتر، تقوا را رعایت کند.
❓تقوا چیست؟ تقوا همان روحیهای است که انسان را از گناهان دور میکند و او را در برابر قوانین خدا حساس میکند.
🔹️إنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ: خدای متعال نسبت به رفتار و نیات شما عالم است و او میفهمد که درجه تقوای هر کس چقدر است. پس نیازی نیست، شما برای خودتان یا دیگران، درجه تقوا را مشخص کنید. فقط خدا میداند که هر کسی تقوایش در چه حد است و شرافتش نزد خدا به چه شکلی است. ما باید تلاش کنیم و وظیفه خودمان را انجام دهیم که همان بندگی است و وظیفه ارزیابی تقوای خودمان و دیگران را نداریم.
📝 نکته:
جمله "يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم" مقدمهای است برای جمله "اِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ"؛ و ادامه آن هم تاکیدی است بر اینکه شما اگر میخواهید انگیزه پیدا کنید به رعایت تقوا، بدانید که خدا کاملا به حال شما آگاه است.
این جمله، از جملات کلیدی قرآن است و برای پاسخ به شبهات به ما کمک میکند.
ملاک ارزشمندی انسانها، ثروتها، قدرتها، موقعیتها و ... نیست؛ بلکه، ملاک ارزشمندی تقوا است. اگر ثروت و قدرت انسان در مسیر خدا بود، خوب است و اگر نبود ارزشی ندارد. اگر کسی تقوا داشته باشد، جای نگرانی ندارد؛ اما مشکل انسانها این است که به ارزشمندی از نگاه خدا توجه نمیکنند، از نگاه بندگان خدا توجه میکنند؛ بندگانی که همه جغرافیای فکر و ذهنشان به دنبال دنیا و منافع دنیوی است وگرنه از نگاه انسانهای ارزشمند، قطعا تقوا نشانه ارزش انسان است.
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯
به نام خدا
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
◀️#خلاصه_کرسی_تدبر_در_قرآن_2
💬 جلسه: بیستم
🗓 تاریخ: ۹۹/۶/۳۱
⏺ موضوع: سوره مبارکه حجرات (قسمت ۲)
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
🔷️ آیه ۱۴:
🔹️قالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَ لَٰكِن ...: عدهای از اعراب، بدون معرفت و با این تصور که با گفتن شهادتین، ایمان آوردند، چنین گفتند. ای پیامبر در پاسخ به این ادعای آنان دو مطلب بگو:
۱. مطلب اول آیه ۱۴ و ۱۵ است (قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا ...)؛
۲. مطلب دوم آیه ۱۶ اُم است که آن هم با (قُل) شروع میشود.
این دو مطلب پاسخ اعرابی است که بدون معرفت و بدون شناخت حقیقت ایمان، فقط لقلقه زبانشان است که ما ایمان آوردیم و در عمل، آنچه باید عمل کنند را نمیکنند.
اولین پاسخ این است که: در همین ابتدا آنها را توجه میدهد که ایمانتان، ایمان واقعی نیست؛ پس این ادعا را نکنید. شما ایمان نیاوردید. بگویید ما اسلام آوردیم؛ زیرا ایمان هنوز در قلب شما وارد نشده است. شاید شما با گفتن شهادتین، داخل در ایمان شدهاید ولی آیا ایمان هم در شما داخل شده است؟! پس فکر نکنید ایمان آوردن فقط لقلقه زبان است.
❓ایمان چیست؟ ایمان همان باورهای قلبی ما است که نشانه این باورهای قلبی در رفتار ما میشود عمل صالح. لذا "آمنوا" و "عملوا الصالحات" که کنار هم میآید، برای همین است که خدا بفرماید عمل صالح برخاسته از ایمان است و نتیجه ایمان، میشود عمل صالح.
ادامه آیات به این سوال پاسخ میدهد که:
❓چه کنیم تا ایمان در قلب ما داخل شود؟ پاسخ این است که از خدا و رسول اطاعت کنید. با اطاعت، ایمان در قلب شما وارد میشود. اطاعت هم یعنی تبعیت عاشقانه و تسلیم محض بودن. در اثر اطاعت:
- اولا، "لَا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا" سوء سابقه باعث نمیشود که اجر و پاداش شما در نظر گرفته نشود؛ زیرا خداوند بخشنده است و دنبال بنده گنهکاری است که به سمت او رو کند. پس راه داخل شدن ایمان در قلب اطاعت از خدا و رسول است و بعد پاداشهای آن را بیان میکند که این هم انگیزهای است برای اعرابی که فکر میکردند ایمان فقط به حرف است که میفرماید اگر ایمان عملی داشته باشی، خداوند متعال چگونه پاداش تو را خواهد داد.
- ثانیا، در ادامه، میفرماید اگر میخواهی ایمان داشته باشی، باید ایمان خود را خالص کنی. مومن واقعی این است:
🔷️آیه ۱۵:
🔹️إنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ ... : اگر خواستی مومن باشی، باید خودت را آماده کنی و اطاعت را توضیح میدهد. "إِنَّمَا" ادات حصر است؛ یعنی مومنین فقط اینها هستند. کسانی که:
اولا: "آمَنُوا"، هم به خدا و هم به رسولش ایمان دارند. اعتقادات قوی دارند و در باورهای خود محکم هستند.
ثانیا: "لَمْ يَرْتَابُوا"، ذرهای در ایمان خود شک نمیکنند. شک با "رَیب" فرق میکند: شک در حیطه ذهن انسان است و ریب در حیطه قلب. چون محل ایمان، قلب است با "ریب" به هم میریزد.
ثالثا، "جَاهَدُوا"، ثمره ایمان واقعی باید در عمل باشد. انسان مومن وقتی برای خدا کار میکند، جهاد میکند؛ یعنی تلاش حداکثری خستگیناپذیر داشته باشد آن هم با تمام هستی (بِاَموَالِهِم وَ اَنفُسِهِم)، و همه در راه خدا. اینان راستگویانند که میتوانند به معنای واقعی ادعای ایمان کنند.
در اینجا دومین پاسخی که به اعراب داد این بود که مومنین واقعی را معرفی کرد.
🔷 آیه ۱۶:
🔹️قلْ أَتُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِينِكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ... : بر فرض که شما ایمان هم دارید، خود این مساله که نزد پیامبر خدا میآیید و میگویید ایمان آوردیم محل اشکال است. آیا میخواهید به خدا از ایمانتان خبر بدهید؛ در حالیکه خدا خودش خبر دارد که شما چه کاره هستید. شما به جای اینکه به خدا خبر دهید که ایمان دارید، به فکر انجام وظیفه خود باشید. خدای متعال هم آنچه در آسمانها و زمین است را میداند و هم به هر چیزی در این عالم آگاهی کامل دارد؛ آنچه که عمل میکنید و آن اختلافی که در رفتار و گفتار شما وجود دارد، همه را میداند.
این آیات میخواهد به ما بگوید که آنچه مهم است خداست که بداند ایمان ما چقدر است و در پیشگاه خدا هم که نمیشود تظاهر به ایمان کرد؛ چرا که او از همه چیز، خبر دارد.
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯
به نام خدا
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
◀️#خلاصه_کرسی_تدبر_در_قرآن_2
💬 جلسه: بیستم
🗓 تاریخ: ۹۹/۶/۳۱
⏺ موضوع: سوره مبارکه حجرات (قسمت ۳)
〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖〰️➖
🔷️ آیه ۱۷:
🔹️يمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُل لَّا تَمُنُّوا ... : در ادامه خدا به پیامبرش خطاب میکند که: ای پیامبر، آنها بر تو منت میگذارند که اسلام آوردهاند. در پاسخ به این منت، به آنها بگو: اولا، به خاطر اسلام آوردنتان بر من منت نگذارید. یک سوی این ماجرا شمایید، سوی دیگرش خداست. بنده فقط پیغامآور خدا هستم و شما بر من منتی ندارید. ثانیا، اسلام شما قرار است نفعش به خود شما برسد نه به خدا. اگر همه انسانها هم کافر بشوند، بر دامن کبریایی او گردی ننشیند. بعد هم، کسی که باید منت بگذارد، خداست که به شما لطف کرده و توفیق داده تا ایمان داشته باشید. اگر راستگو باشید، باید از خدا تشکر کنید که شما را هدایت کرده است و این اسلام آوردن و هدایت را باید منت خدا بر خودتان بدانید.
در پایان این آیات هم برای تثبیت مطالب قبلی و تاکید بر اینکه خداوند علم کامل دارد بر مومنان و ادعاهای حقیقی و غیر حقیقی آنان، میفرماید:
🔷 آیه ۱۸:
🔹️إنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ... : خدای متعال پنهان آسمانها و زمین را میداند و به آنچه شما میکنید کاملا آگاه است. بصیر یعنی آگاهی به عمل و نیت عمل.
در این آیات پایانی سوره حجرات، گویا خدا میخواهد در پاسخ به مدعیان ایمان به همه ما تذکر بدهد که ایمان واقعی و اسلام حقیقی چیست و تاکید میکند بر اینکه اگر شما هدایت شدید، منت خدا بر شماست نه منت شما بر خدا.
♻️ جمعبندی سوره مبارکه حجرات: در آیات ابتدایی سوره، صحبت از رعایت ادب در برابر پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) در رفتار و گفتار بود. در سیاق دوم، صحبت از توجه به انسجام میان مومنین بود. بخش سوم هم توصیف ایمان و اسلام حقیقی و تاکید بر منت خدا بر آنها به جهت هدایتشان.
📚 تکلیف:
سوره مبارکه حجرات را از ابتدا تا انتها بررسی کنید و بفرمایید که این سوره، در مجموع به چه موضوعی تاکید میکند و سیر آیات سوره و نقطه اشتراکات سیاقها چگونه است؟ (در ۲ سطر یا بیشتر)
╭┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╮
🆔 @quranlive
╰┅┅┅┅❀🍃🖤🍃❀┅┅┅┅╯