🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شيخ‌طوسی1 🔹ابو جعفر محمد بن حسن طوسى، بزرگ مذهب شيعه و متبحر در همه علوم اسلامى است كه علاوه بر دهها كتاب در زمينه‌ فقه و تفسير و كلام، دو كتاب تهذيب و استبصار از كتب اربعه شيعه نيز از تأليفات اوست. شيخ طوسى در النهايه مى‌فرمايد: ❃ فاما اقامه الحدود فليس يجوز لأحد اقامتها الا السلطان الزمان المنصوب من قبل اللّه «تعالى» او من نصبه الامام لإقامتها ... و من استخلفه سلطان ظالم على قوم و جعل اليه اقامه حدود، جاز له أن يقيمها عليهم على الكمال و يعتقد أنه انما يفعل ذلك باذن سلطان الحق ... و اما الحكم بين الناس والقضاء بين المتخلفين لا يجوز ايضا الا لمن اذن له سلطان الحق فى ذلك و قد فضوا الى فقهاء شيعتهم. ❃ اقامه حدود الهى جز براى حاكم زمان كه از ناحيه خداوند تعيين شده يا شخصى كه امام معصوم عليه السّلام او را براى اين امر نصب فرموده، جايز نيست. اگر كسى اجراى حدود را از جانب ظالم عهده دار شد، بايد براساس مذهب حق و كامل اجراى حدود كند و معتقد باشد كه آن را از جانب امام زمان صلوات‌الله‌علیه انجام مى‌دهد و نيز حكومت در ميان مردم و قضاوت بين دو طرف دعوا جز براى كسى كه حاكم حق به او اذن داده، جايز نيست 👈و ائمه عليهم‌السلام اين امر را به فقهاى شيعه واگذار كرده‌اند. 📚شيخ طوسى، النهايه، ص 300 و 301. #ولایت_فقیه (۵۴) ➩•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شیخ‌طوسی 2 🔻وى در بحث امر به معروف و نهى از منكر مى‌گويد: «قد يكون الامر بالمعروف و النهى عن المنكر، باليد، بان يحمل الناس على ذلك، بالتاديب و قتل النفوس و ضرب من الجراحات، ألا أن هذا الضرب، لا يجب فعله الا بأذن سلطان الوقت المنصوب للرياسه» 📚النهایة، ص۳۰۰ ➖️گاه امر به معروف و نهى از منكر به اقدام عملى نياز دارد و چاره‌اى جز تأديب خطاكاران به صورتهاى گوناگون- اعم از ضرب، حبس، جرح و جريمه- نيست، بلكه گاه به اعدام نيز ملزم مى‌شود. هرگز شارع چنين حقى را به احدى جز حاكم وقت منصوب به رياست [- حاكم فقيه عادل‌] نداده است. 🔻گفتنى است صاحب جواهر، شيخ طوسى را مانند شيخ مفيد، سلار، علامه و شهيدين از جمله قائلان به جواز اقامه حدود از سوى فقهاى عارف به احكام شمرده است. 📚جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹۴ 🔻شيخ طوسى در پايان كتاب الحدود مى‌نويسد: «يقيم الحدود من اليه الاحكام» 📚النهایة، ص۷۳۲ ❃ باتوجه به اين عبارت، ديدگاه شيخ طوسى در مورد اقامه حدود بدين شرح است: 1. غير سلطان زمان و منصوبان او كسى نبايد حدود را اجرا كند؛ 2. اقامه حدود بر عهده «من اليه الاحكام» است؛ 3. «من اليه الاحكام» در عصر غيبت فقهاى شيعه هستند؛ 4. فقهاى شيعه براى اجراى حدود در عصر غيبت از سوى امام عليه السّلام منصوب‌اند. #ولایت_فقیه (۵۵) ➩•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شیخ‌طوسی 3 ➖️شيخ طوسى در كتاب النهايه، مصرف زكات و فطره را در اختيار فقهاى شيعه مى‌داند. 📚النهایة، ص۱۹۲ ➖️علاوه بر شيخ طوسى، بزرگانى مانند سلّار ديلمى و قطب الدين راوندى‌ نيز در بحث امر به معروف، اقامه امر مهمى مانند اجراى حدود را به نيابت از امام معصوم علیه‌السلام، وظيفه فقهاى اسلام مى‌دانند. 📚فقه القرآن فی بیان آیات الأحکام، ج۱، ص۳۵۹ ➖️حمزة بن عبد العزيز ديلمى ملقب به سلّار مى‌گويد: قد فوّضوا الى الفقهاء اقامة الحدود و الأحكام بين الناس .. و أمروا عامة الشيعه بمعاونة الفقهاء على ذلک. 📚المراسم العلوية و الأحكام النبوية، ص۲۶۳و۲۶۴ ▪️[امامان معصوم‌ علیهم‌السلام] اقامه حدود و برپايى احكام الهى را [كه از شؤون ولايت سياسى است‌] به فقيهان شيعه واگذار كرده‌اند و از مردم خواسته‌اند كه براى انجام اين مهم به يارى فقيهان [جامع الشرايط] بشتابند. #ولایت_فقیه (۵۶) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم شیخ طوسی: ↫شیخ طوسی 1 ↫شیخ طوسی 2 ↫شیخ طوسی 3 ┈┈┈┈┈┈┈ ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادريس‌حلى‌ 1 🔹محمد بن ادريس حلى از فحول علماى شيعه است و شيخ طوسى، شيخ الطائفه، جد مادرى او به شمار مى‌رود. 🔻ايشان در آخرين بخش از مباحث فقهى كتاب سرائر، به‌طور مستقل به بحث درباره ولايت فقيه پرداخته و ادله، شرايط و حدود آن را نيز تبيين نموده است. شايد او بعد از ابو الصلاح دومين فقيهى باشد كه شرايط اهليت حكم و اجرا و تنفيذ آن را براى فقيه بيان مى‌كند و حتى فصلى را نيز به بيان احكام آن اختصاص مى‌دهد. وى در اين باب قائل است:⇣⇣⇣ ➖️المقصود فى الأحكام المتعبد بها، تنفيذها و صحه التنفيذ يفتقر الى معرفه من يصح حكمه و يمضى تنفيذه فاذا ثبت ذلك فتنفيذ الاحكام الشرعيه و الحكم بمقتضى التعبد فيها من فروض الائمه علیهم السلام: المختصه بهم ... فان تعذر تنفيذها بهم: و بالمأهول لها من قبلهم لاحد الاسباب، لم يجز لغير شيعتهم المنصوبين لذلك من قبلهم: تولى ذلك ... و لا لمن لم يتكامل له شروط النائب عن الامام عليه السّلام فى الحكم من شيعته و هى العلم بالحق فى الحكم المردود اليه، و التمكن من امضائه على وجهه و اجتماع العقل و الرأى و الحزم و التحصيل، وسعة الحلم و البصيره بالوضع و التواتر بالفتيا و القيام بها و ظهور العداله و التدين بالحكم و القوه على القيام به و وضعه مواضعه. 📚السرائر الحاوی، ج۳، ص۵۳۷ ↫ترجمه #ولایت_فقیه (۵۷) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

✍ترجمه عبارت فوق (مربوط به دیدگاه ابن ادریس حلی): 🔸غرض از تشريع احكام تعبدى، اجراى آنهاست و حجيت اجرا، به معرفت و آشنايى كسى نيازمند است كه حكومت او روا و حكم او نافذ باشد. بنابراين اجراى احكام انتظامى شرعى و حكمرانى به مقتضاى تعبد به آنها، از تكاليف ائمه صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین و از اختصاصات آنان است، نه كسانى كه اهليت حكومت را ندارند. اما درصورتى‌كه اجراى احكام توسط خود آنان يا منصوبين ايشان [- نواب خاص‌] به علتى ممكن نباشد، به دست گرفتن اين منصب براى غيرشيعيان و شيعيانى كه شرايط نيابت [عامه‌] در آنها كامل نيست، روا نخواهد بود، بلكه شيعيانى كه شروط نيابت عامه در آنها وجود دارد، منصوب به اين امر هستند. آن شرايط عبارت است از: علم به حق در احكام [فقاهت‌]، توانايى بر امضاى حكم بر وجه صحيح، اجتماع عقل، رأى و حزم، تحصيل [علم‌]، خويشتن‌دارى، بصيرت نسبت به موضوعات، صلاحيت افتا و قيام و عمل كردن به آنها، ظهور عدالت و تدين به احكام، قدرت بر انجام و اجراى احكام و وضع حكم در مواضع شايسته. ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 2 🔻ادله ابن ادريس براى اثبات ولايت فقيه عمدتاً، ادله نقلى است. او خبر واحد را حجت نمى‌داند، ولى روايات مثبت ولايت فقيه را فراتر از خبر واحد مى‌شمرد. ناگفته نماند كه مقبوله عمر بن حنظله و مشهوره ابى خديجه از جمله ادله اوست. او دراين‌باره مى‌گويد: «و قد تناصرت الروايات عن الصادقين عليهما السّلام بمعانى ما ذكرنا» 📚السرائر، ج۳، ص۵۳۹ ➖روايت امام باقر و امام صادق عليهما السّلام نيز آن مطالبى را كه ما در مورد ولايت فقيه ذكر كرديم، تأييد مى‌كند. ايشان در ادامه، روايت عمر بن حنظله را نقل مى‌كند. #ولایت_فقیه (۵۸) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 3 🔻سرانجام ابن ادريس نظريه خود را در مورد ولايت فقيه اين‌گونه گزارش مى‌كند: قال محمد بن ادريس رحمه اللّه مصنف هذا الكتاب و ما اخترناه اولا هو الذى يقتضيه الادله و هو اختيار السيد المرتضى فى انتصاره و اختيار شيخنا ابو جعفر فى مسائل خلافه و غيرهما من الجله- المشيخه و ما تمسك به المخالف لما اخترناه فليس فيما يعتمد عليه ... لان جميع ما قاله و أورده يلزم فى الامام مثله حرفا فحرفا، فاما قوله اقامه الحدود ليست من فروضه، فعين الخطاء المحض عند جميع الامه لان الحكّام جميعهم هم المعينون بقوله تعالى‌ «السارق و السارقه ... و ذلك قوله تعالى الزانيه و الزانى ...».الى غير ذلك من الآيات. 📚السرائر، ج۳، ص546 ➖آن چيزى كه ما اختيار كرديم، اولاً، ادله اقتضاى آن را دارد و ثانياً مورد اختيار سيد مرتضى در كتاب‌ انتصار، و شيخ طوسى در كتاب خلاف و بزرگان از مشايخ است. ادله‌اى را كه مخالفان اين نظريه آورده‌اند، قابل اعتماد نيست؛ زيرا هر اشكالى كه در مورد تنفيذ احكام به وسيله ولىّ فقيه جامع الشرايط انجام شود، همان اشكال در مورد امام عليه السّلام هم لازم مى‌آيد؛ چرا که تمامى حاكمان [شرعى‌] در مورد احكام تعبديه مانند آيه مربوط به قطع دست دزد و اجراى حد بر زانى و غير اين دو از آيات ديگر [كه احتياج به تنفيذ و اجرا دارد]، مخاطب خداوند هستند. #ولایت_فقیه (۵۹) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻درباره پست سابق، ذكر نكته‌ای ضرورى است: ➖ابن ادريس مانند امام خمينى قدّس سرّه بين ولى فقيه حاكم و امام در اجراى قوانين اسلامى تفاوتى قائل نيست و او را مجرى حدود، قضا، اجراى احكام و حتى دخالت در امر احتكار و ضبط آن به نفع مصالح عمومى مى‌داند. بنابراين آيا پذيرش چنين اختياراتى براى ولى فقيه حاكم جز قبول نيابت عامه براى اوست؟! #ولایت_فقیه (۶۰) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم ابن‌ادریس‌حلی: ↫ابن‌ادریس‌حلی 1 ↫ابن‌ادریس‌حلی 2 ↫ابن‌ادریس‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه ابن‌ادریس‌حلی ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 1 🔹شيخ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد حلى معروف به «محقق»، صاحب كتابهاى بسيارى در فقه از جمله شرايع الاسلام فى مسائل الحلال و الحرام است. از بين تأليفات او شرايع به عنوان يك كتاب فقهى محكم و منظم، از جمله متون درسى حوزه‌هاى علميه است. محقق حلى با يك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن ادريس حلى است. او استاد علامه حلى و خواجه نصير الدين طوسى و علماى بزرگ ديگر است. 🔻او اولين فقيهى است كه خمس را به سهم امام و سهم سادات تقسيم مى‌كند. وى در مورد دخالت فقيه در اخذ و تقسيم سهم امام عليه السّلام مى‌نويسد: «الخامسه يجب ان يتولى صرف حصة الامام علیه‌السلام فى الاصناف الموجودين من اليه‌ الحكم بحق النيابه [عن الامام المعصوم‌ علیه‌السلام] كما يتولى اداء ما يجب على الغائب» 📚شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۱، ص۱۳۸ ➖واجب است [واجد صلاحيت حكومت،] يعنى كسى كه در اثر «حق نيابت» حكم به او واگذار شده است، متولى صرف سهم امام عليه السّلام در ميان گروههاى موجود باشد؛ همان‌گونه كه متولى اداى واجبات بر غايب است. #ولایت_فقیه (۶۱) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 2 📌شارحين شرايع همانند سيد محمد بن على در مدارك الاحكام، شيخ محمد حسن نجفى در جواهر الكلام‌ و شهيد ثانى در مسالك الافهام‌، در مورد عبارت‌ «من اليه الحكم بحق النيابه» که در پست سابق بیان شد، گفته‌اند كه منظور همان فقيه جامع الشرايط افتاست كه 👈🏼نايب و منصوب از سوى «امام» عليه السّلام بر امور عامه مى‌باشد👉🏼 🔻صاحب مدارك در اين مورد مى‌گويد: «المراد لمن اليه الحكم: الفقيه العدل الامامى الجامع‌لشرائط الفتوى و انما وجب تولّيه لذلك لما أشار اليها المصنف من انه منصوب من قبله عليه‌السّلام، على وجه العموم» 📚مدارک الأحكام، ج۵، ص۴۲۷ ➖مراد از كسى كه در اثر حق نيابت، حكم به او واگذار شده است، فقيه عادل، امامى و جامع الشرايط است و همانا واجب است كه او سرپرستى آن كار را بر عهده گيرد؛ زيرا 👈🏼او از جانب امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف امور عامه منصوب شده است؛ همان‌گونه كه مصنف [- محقق حلى‌] به آن اشاره كرده است.👉🏼 #ولایت_فقیه (۶۲) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 3 🔻محقق حلى همچنين مى‌گويد: يشترط فى ثبوت الولايه اذن الامام عليه السّلام او من فوض اليه الامام علیه السلام و لو استقضى اهل البلد قاضيا لم يثبت ولايته ... و مع عدم الامام ينفذ قضاء الفقيه من فقهاء اهل البيت عليهم السّلام الجامع للصفات المشروطه فى الفتوى 📚شرايع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۸۶۱ ➖در ثبوت ولايت براى كسى، اجازه امام عليه السّلام يا كسى كه امام علیه السلام مسئوليت را به او واگذار نموده، شرط است 👈و اگر مردم شخصى را قاضى قرار دهند، ولايت او بر امر قضا ثابت نمى‌شود👉 و در صورت نبودن امام، حكم فقيه شيعه‌ دوازده امامى كه جامع صفات مورد نظر در فتوا باشد، نافذ است». #ولایت_فقیه (۶۳) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻با توجه به آنچه پيش‌تر درباره دیدگاه محقق‌حلی گفتيم، اين نكات درخور دقت است: 1⃣ از نكات درخور توجه در انديشه فقهى مرحوم محقق حلى درباره ولايت فقيه، بحث قضاست. همان‌گونه كه بيان شد، او معتقد است كه با نصب و خواست مردم، كسى ولايتِ قضا نمى‌يابد و در ثبوت ولايتِ قضا نيز امر امام عليه السّلام لازم است. ازاين‌رو، امام عليه السّلام در عصر غيبت ولايت در اين مورد را به فقهاى اهل بيت عليهم السّلام واگذار كرده است. 2⃣ با توجه به اينكه «ولىّ» در نزد محقق «من اليه الحكم بحق النيابه» است، عده‌اى از بزرگان از اين عبارت محقق عموم نيابت را استفاده نموده و آن را به او نسبت داده‌اند. #ولایت_فقیه (۶۴) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم محقق‌حلی: ↫محقق‌حلی 1 ↫محقق‌حلی 2 ↫محقق‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه محقق حلی ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠