معرفت حضرت شهربانو (سلام الله علیها) مادر امام سجاد(علیه السلام) و مقام فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
ظهیر الدین بِیهَقِی(متوفی٥٦٥هـ ق) در کتاب لُبابُ الْأَنْسَاب گفته:
در نام مادر حضرت زین العابدین امام سجاد علیه السلام اختلاف است
سپس قول ابوحیان توحیدی آورده که گفته مادر امام سجاد (علیه السلام) دختر کسری، یزدجرد شهریار است و خواهرش با او بود. نزد عمر بن خطاب آوردند عمر بن خطاب به او سخنی گفت(فكلمها عمر) دخترِ بزرگِ یزدجرد جواب تندی بهش داد(فردت إليه الكبرى كلاماً غليظاً)و عمر بن خطاب خشمگین شد(فغضب منها عمر).
حضرت علی علیه السلام فرمودند أشهد من حضر أن حقي وحق أهل بيتي منهما حلال لله ورسوله حق من و حق اهل بیتم برای خدا و رسول (صلوات الله علیه و آله) حلال است. حاضرین از انصار هم چنین گفتند که حق ما برای خدا و رسول است.
عُمَر بن خطاب به علی علیه السلام گفت ما أردت بهذا؟ منظورت چیه چی می خوای بگی؟
حضرت علی علیه السلام فرمودند: لأنهما ابنتا ملك العجم، ومثلهما لا يسترق
چون این دو دختر پاشاه عجم (پادشاه ایران) هستند و چنین کسانی به بردگی در نمی آیند! [در منابع دیگر آوردند که عُمَر قصد فروش و به بردگی درآوردند این دختران را داشت= أنّ عُمَر رضي الله عنه أتي ببنات يزدجرد بن شهريار بن كسرى مسبيات، فأراد بيعهنّ].
عمر بن خطاب[ که در منصب خلافت اسلامی نشسته و باید حکم اسلام را بداند ولی نمی داند چون بحق خلیفه خدا و رسول نیست] گفت: فما الحكم فيهما؟ پس حکمش چی می شه؟
فقهای از صحابه[که در روایات از عایشه نقل هست که«عَلِيٌّ أَعْلَمُ النَّاسِ بِالسُّنَّةِ» علی بن ابی طالب (علیه السلام)اَعلم و دانای به سنت پیامبر (صلوات الله علیه و آله) می باشد و عمر بن خطاب هم گفته: «فَإِنَّ أَصْحَابَ السُّنَنِ أَعْلَمُ بِكِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى»صحابه ای که سنت پیامبر(صلوات الله علیه و آله) را خوب می اعلم و دانای به قرآن هستند.و جمله معرف عمر بن خطاب «لولا علي هلك عمر» اگر علی (علیه السلام) نبود عمر هلاک می شد]گفتند:
این دو دختر را رها كنید تا خوشان برای خود زوج و همسر اختیار و انتخاب کنند.
به یکی از آن دختران گفتند: علی بن ابی طالب (علیه السلام) انتخاب کن.
در جواب گفت:
لا جور من نفسي أن أجلس على مكان قامت منها فاطمة الزهراء رضي الله عنها؟
ظلم نیست که جای فاطمه (سلام الله علیها) بنشینم ؟
گفته شده که اسم دخترِ بزرگِ یزدجرد ، شهربانو مادر امام سجاد (علیه السلام) و دختر کوچک ماه ملك مادر قاسم بن محمد بن أبي بكر بوده است.
متن عربی
واختلف الناس في اسم أم زين العابدين رضي الله عنه، فذكر أبو حيان التوحيدي هي ابنة كسرى يزد جرد شهريار ومعها أختها، فدخلتا على عمر بن الخطاب، فكلمها عمر، فردت إليه الكبرى كلاماً غليظاً، فغضب منها عمر.
فقال علي بن أبي طالب رضي الله عنه: أشهد من حضر أن حقي وحق أهل بيتي منهما حلال لله ورسوله، فوثب من حضر من الأنصار فقالوا: وحقوقنا منهما لله ورسوله كما قال.
فقال عمر لعلي رضي الله عنه: ما أردت بهذا؟ فقال علي رضي الله عنه: لأنهما ابنتا ملك العجم، ومثلهما لا يسترق.
فقال عمر: فما الحكم فيهما؟ فقال من حضر من فقهاء الصحابة: تختاران لأنفسهما زوجان.
فقيل لإحداهما: اختاري لنفسك
فقالت: أريد أهل بيت رسول الله صلى الله عليه وآله.
فقيل: لها: اختاري علي بن أبي طالب رضي الله عنه
فقالت: لا جور من نفسي أن أجلس على مكان قامت منها فاطمة الزهراء رضي الله عنها؟
...وقيل: اسم الكبرى شهربانوية، واسم الصغرى ماه ملك أم القاسم بن محمد بن أبي بكر.
« لُبابُ الْأَنْسَابِ والأَلْقابِ وِالأَعْقابِ لِلْبَيْهَقِيِّ ، ظَهِيرُ الدِّينِ (المتوفی٥٦٥هـ ق) » (ص21 بترقيم الشاملة آليا).