یکشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۱/۴/۱۲
موضوع:
#احکام_عبادی_صدقه_و_انفاق
مناسبت: حمله دد منشانه ناوگان آمریکی جنایتکار به هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
در روایات نسبت به صدقه دادن بسیار سفارش شده؛ از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده: الصَّدَقَةُ تَدْفَعُ الْبَلَاءَ الْمُبْرَمَ فَدَاوُوا مَرْضَاکُمْ بِالصَّدَقَةِ. صدقه بلای قطعی را دفع میکند، پس بیمارانتان را با صدقه درمان کنید. (وسائل الشیعة ؛ ج2 ؛ ص433)
برخی سوال می کنند آیا می توان به جای پرداخت خمس به فقرا کمک کنیم؟ و به صورت دقیق محاسبه خمس نداشته باشیم؟
در پاسخ به دو نکته اشاره می کنیم:
1. درست است که صدقه و انفاق مستحبی ثواب زیادی دارد لکن هیچ گاه این کمکهای مالی مستحبی جای واجبات مالی را نمی گیرند بنابراین اگر بر عهده کسی خمس واجب باشد هر مقدار که اطعام و رسیدگی به فقرا داشته باشد کفایت از خمس نمی کند. (1)
2. نکته دوم مربوط به محل مصرف هر کدام از دستورات مالی است که در شریعت اسلام برای مصرف هر کدام از آنها (خمس، زکات، کفاره، و ...) شرایط و جزئیات دقیقی مطرح است که لازم است در پرداخت و هزینه کردن آن مورد توجه باشد و الا کفایت نمی کند. به عنوان نمونه نسبت به مصرف خمس که موضوع سوال است مراجع تقلید فتوا داده اند: خمس دو قسم می شود: یک قسمت آن سهم سادات فقیر است و نصف دیگر، سهم امام زمان علیه السلام؛ که در دوران غیبت حضرتش باید آن را به دفتر مرجع تقلید تحویل داد یا به مصرفی رساند که او اجازه میدهد. (2)
بنابراین در جواب سوال باید گفت صدقات مستحبی جای خمس را نمی گیرد.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) اقتباس از مساله 820 رساله مراجع تقلید
(2) توضیح المسائل مراجع، م۱۸۳۴؛ امام خامنهای، اجوبة الاستفتائات، س۱۰۰۵؛ سیدعلی سیستانی، منهاج الصالحین، م۱۲۵۹ و ۱۲۶۴ و ۱۲۶۵.
@AhkameHarameRazavi