3. حکم خمس مکان کسب و ابزار کاری که به ذمه خریده و ثمن را از پول سالگشت پرداخت کرده 🔒اگر ابزار کار را به‌ذمه خریده است و مبلغ آن را از مالی پرداخت کرده است که مشمول خمس بوده است، خمس کالا بر اساس قیمت فعلی محاسبه می‌شود یا قیمت خرید؟ 🔑- در صورتی که قصدش این بوده که از مال مشمول ثمن معامله را بپردازد چنانچه حاکم شرع، معاملۀ یک‌پنجم آن را اجازه بدهد، معاملۀ آن مقدار صحیح است و خریدار باید یک‌پنجم جنسى را که خریده است، به حاکم شرع بدهد ولی اگر چنین قصدی نداشته معامله وی صحیح است ولي چون از پولي كه خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار پنج يك آن پول به او مديون مي باشد و پولي را كه به فروشنده داده اگر از بين نرفته، حاكم شرع پنج يك همان را مي گيرد و اگر از بين رفته، عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه مي كند. (حضرت امام) 🔑- معامله صحیح است و ملاک محاسبه خمس ابزارکار، قیمت سررسید اولین سال خمسی است (البته تاخیر در پرداخت خمس جایز نیست). (امام خامنه ای) 🔑- پرداخت خمس به قیمت خرید کافی است به عبارت دیگر، خمسی که بر او واجب بوده، به مال خریداری شده منتقل نگردیده و کافی است خمس پول سالگشت شده‌ای که بابت بهای مال به فروشنده داده را بپردازد و اگر ارزش آن پول، هنگام پرداخت خمس، کاهش فوق‌العاده - مثل 20 برابر یا بیشتر- پیدا کرده، بنابر احتیاط واجب باید به مبالغی بیشتر مصالحه شود. (آیت الله سیستانی) 🔑- اگر جنسى را به ذمّه بخرد ولى بعد از معامله قيمت آن را از پولى که خمس آن را نداده بپردازد معامله او صحيح و تصرّفاتش در آن جنس جايزاست، ولى چون از پولى که خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار خمس آن پول به او مديون است و در صورتى که آن مقدار در دست فروشنده موجود باشد حاکم شرع همان را مى گيرد و اگر از بين برود عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه مى کند. (آیت الله مکارم) 📚آدرس: سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ج۲، م1761؛ رساله ارسالی از دفتر امام خامنه ای، سال 1399، مسئله 112 و 125. سایت ادمین، پاسخهای آماده، حاج آقای رضایی نامه شماره 508126. سیدعلی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ج2، م737. آیت الله مکارم، توضیح المسائل، م1481.