🌐 جایگاه مُعَوِّذَتَین در آغاز رسالت پیامبر اکرم
رسالت جهانی پیامبر اکرم از مکّه آغاز شد و جامعۀ آن روز مكّه اسير طاغوتهايى همچون ابولهب ها و ابوجهل هايى شده بود كه با سوء استفاده از جهل و اختلاف مردم، خود را عملاً مالك و ارباب مردم مى دانستند و طوق بندگى و بردگى را بر گردن آنان آويخته بودند و با حاكم كردن يك نظام سلطۀ فرهنگى و اقتصادى بر جامعه آن روز، مردم را به خفّت و مذلّت كشانده بودند. سوره هاى آغازین حزب مُفَصَّل (برای تقسیم قرآن به هفت حزب نک: طبرانی، المعجم الکبیر، ج1، ص220؛ ج17، ص41؛ احمد بن حنبل، مسند، ج26، ص89) پایه گذار یک انقلاب و تحوّل بزرگ زبانى - فرهنگى و در عین حال، الهى و تدریجى در زندگى فردى و اجتماعى انسانها بودند که بر مبناى «قل» (بگو) و ترویج و تثبیت آن بر گوش و قلب و زبان مردم بنا شده بود.
ابلاغ و قرائت نخستین سوره هاى قِصار (کوتاه) حزب مفصّل (نورى، مستدرک الوسائل، ج4، ص207؛ نیزنک: طوسى، تهذيب الاحكام، ج2، ص102) به مثابه شعار و سرود آزادى و رهایى مردم از چنگال این نظام سلطه بود که آنان را به سوى «مالک»، «ربّ»، «الـه»، «صمد» و پناهگاه و پناه دهندۀ اصلى و حقیقى همۀ انسانها؛ یعنى «اللّه أحد» و «اللّه الصمد» هدایت مى کرد؛
به عبارتی دیگر، پیوند و تناسب چهار سورۀ آغازین حزب مفصّل در ترتیب آموزشی یعنی ناس و فلق و اخلاص و مسد اینگونه قابل تبیین است که پس از بیان لزوم پناه بردن به «ربّ الناس»، «ملک الناس»، «اله الناس» و «رب الفلق» در معوّذتین، یگانه مصداق اصلی آن یعنی «الله» در سورۀ اخلاص معرّفی می شود: بگو (قُل) ربّ الناس، ملک الناس، اله الناس و ربّ الفلقی که گفتیم به او پناه ببرید، او (هُوَ)، خدای یکتاست (الله احد) که همه بدو نیازمندند، ولی او به هیچ کس و هیچ چیزی نیازی ندارد (الله الصمد).