إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ (حجرات15) مؤمنان، تنها كسانى هستند كه به خدا ورسولش ايمان آورده و دچار ترديد نشدند و با اموال و جانهاى خود در راه خدا جهاد كردند. اينانند كه (در ادّعاى ايمان) راستگويانند. سيماى مؤمن واقعى چهار آيه ى قرآن با جمله «انّما المؤمنون» شروع شده كه ترسيم سيماى مؤمن واقعى است: 1. «انّما المؤمنون الّذين اذا ذُكر اللَّه وَجِلتْ قلوبهم و اذا تُليت عليهم آياته زادتهم ايماناً و على ربّهم يَتوكّلون»(137) مؤمنان واقعى كسانى هستند كه هرگاه نام خداوند برده شود، دلهايشان مى لرزد و همين كه آيات الهى بر آنان تلاوت شود، ظرفيت آنان به ايمان افزوده مى گردد وتنها بر خدا تكيه مى كنند. 2. «انّما المؤمنون الّذين آمنوا باللّه و رسوله و اذا كانوا معه على امرٍ جامع لم يَذهَبوا حتّى يَستأذِنوه...»(138) مؤمنان واقعى كسانى هستند كه به خدا و رسولش ايمان دارند و هرگاه در يك كار دسته جمعى با پيامبر هستند، بدون اجازه ى حضرت از صحنه خارج نمى شوند. 3 و 4. در همين سوره مطرح شده است؛ يك بار در آيه دهم، «انّما المؤمنون اخوة...» و بار ديگر در همين آيه. اگر اين چهار آيه را در كنار هم بگذاريم، سيماى مؤمنان صادق و واقعى را كشف مى كنيم. همانان كه قرآن درباره شان فرموده است: «اولئك هم المؤمنون حقّا»(139) و«اولئك هم الصادقون» بنابراين مؤمنان واقعى كسانى هستند كه: 1. دلهاى آنان به ياد خدا بتپد، نه با مال و مقام و... . «اذا ذكر اللَّه وَجِلَت قلوبهم» 2. دائماً در حال حركت و تكامل هستند و توقّفى در كارشان نيست و در برابر هر پيام الهى؛ متعهّد، عاشق و عامل هستند. «و اذا تُليت عليهم آياته زادتهم ايمانا» 3. تنها تكيه گاه آنان ايمان به خداست، نه قراردادها و وابستگى هاى به شرق و غرب و... . «على ربّهم يَتوكّلون» 4. در نظام اجتماعى، پيرو رهبر الهى هستند و بدون دستور او حركتى نمى كنند و نسبت به او وفادارند. «اذا كانوا معه على امرٍ جامع لم يَذهَبوا حتّى يَستأذنوه» 5. خود را برتر از ديگران ندانند و با همه به چشم برادرى نگاه كنند. «انّما المؤمنون اخوة» 6. ايمان آنان پايدار است. ايمانشان بر اساس علم، عقل و فطرت است و به خاطر عمل به آنچه مى دانند، به درجه ى يقين رسيده اند و تبليغات و حوادث تلخ و شيرين آنان را دلسرد و دچار ترديد نمى كند. «ثمّ لم يَرتابوا» 7. هر كجا لازم باشد، با مال وجان از مكتب دفاع مى كنند. «و جاهدوا باَموالهم و انفسهم» - قرآن، هم ملاك و معيار كمال را بيان مى كند، «انّ اكرَمَكم عنداللّه اتقاكم» و هم الگوهاى كامل را نشان مى دهد. «انّما المؤمنون الّذين...» - ايمان به پيامبر، در كنار ايمان به خداوند لازم است. «آمنوا باللّه و رسوله» - نشانه ى ايمان واقعى، پايدارى و عدم ترديد در آن است. «ثمّ لم يَرتابوا» - ايمان، امرى باطنى است كه از راه عمل شناخته مى شود. «انّما المؤمنون الّذين... جاهدوا...» - ايمان بدون جهاد، شعارى بيش نيست. «جاهدوا باموالهم و انفسهم...» (كمال ايمان به گذشت از جان و مال است.) - در فرهنگ اسلام، جهاد مالى و جانى، بايد در راه خدا باشد. «جاهدوا... فى سبيل اللّه»