🔴آیا روایتی داریم که اشاره به دستور العملی که خود ائمه برای بندگی خدا انجام می‌دادند داشته باشد؟ بله که داریم کسانی که به سیر و سلوک علاقه دارند این حدیث را از دست ندهند آیا مقصود از «ذکر» ذکر زبانی است یا اینکه غرض از ذکر این است که قلب انسان دائما متوجه خدای متعال باشد؟ 🔹 روی ابن القداح عن أبی عبد الله ع قال: 🔸 مَا مِنْ شَیْ ءٍ إِلَّا وَ لَهُ حَدٌّ یَنْتَهِی إِلَیْهِ فَرَضَ اللَّهُ الْفَرَائِضَ فَمَنْ أَدَّاهُنَّ فَهُوَ حَدُّهُنَّ وَ شَهْرُ رَمَضَانَ فَمَنْ صَامَهُ فَهُوَ حَدُّهُ وَ الْحَجُّ فَمَنْ حَجَّ فَهُوَ حَدُّهُ إِلَّا الذِّكْرَ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ یَرْضَ فِیهِ بِالْقَلِیلِ وَ لَمْ یَجْعَلْ لَهُ حَدّاً یَنْتَهِی إِلَیْهِ ثُمَّ تَلَا «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِیراً وَ سَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِیلًا» فَلَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ حَدّاً یَنْتَهِی إِلَیْهِ 🔹 قَالَ (ع) وَ كَانَ أَبِی كَثِیرَ الذِّكْرِ لَقَدْ كُنْتُ أَمْشِی مَعَهُ وَ إِنَّهُ لَیَذْكُرُ اللَّهَ وَ آكُلُ مَعَهُ الطَّعَامَ وَ إِنَّهُ لَیَذْكُرُ اللَّهَ وَ لَوْ كَانَ یُحَدِّثُ لِقَوْمٍ مَا یَشْغَلُهُ ذَلِكَ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ كُنْتُ أَرَی لِسَانَهُ لَاصِقاً بِحَنَكِهِ یَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ كَانَ یَجْمَعُنَا فَیَأْمُرُنَا بِالذِّكْرِ حَتَّی تَطْلُعَ الشَّمْسُ وَ كَانَ یَأْمُرُ بِالْقِرَاءَةِ مَنْ كَانَ یَقْرَأُ مِنَّا وَ مَنْ كَانَ لَا یَقْرَأُ مِنَّا أَمَرَهُ بِالذِّكْرِ وَ الْبَیْتُ الَّذِی یُقْرَأُ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ یُذْكَرُ اللَّهُ فِیهِ تَكْثُرُ بَرَكَتُهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَهْجُرُهُ الشَّیَاطِینُ وَ یُضِی ءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِی ءُ الْكَوَاكِبُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ الْبَیْتُ الَّذِی لَا یُقْرَأُ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ لَا یُذْكَرُ اللَّهُ فِیهِ تَقِلُّ بَرَكَتُهُ وَ تَهْجُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَحْضُرُهُ الشَّیَاطِینُ 🌷 شخصی به نام ابن قداح نقل کرده که امام صادق علیه السلام فرمودند: 🔹 همه تکالیف حدی دارند که اگر به آن حد برسند ساقط می‌شوند و پایان می‌پذیرند؛ خدای تعالی تکالیفی را واجب کرد، هر کس آن واجبات را ادا کرد حد و مرزش ادای آن واجب است و بعد از ادای واجب آن تکلیف ساقط می‌شود. به عنوان مثال روزه ماه رمضان را واجب نمود، هر کس روزه بگیرد تکلیف ساقط می‌شود و حج از واجبات است هر کس حج به جای آورد تکلیف ساقط می‌شود. 🔸 اما یک تکلیف هست که هرگز ساقط نمی‌شود و آن ذکر و یاد خدای متعال می‌باشد که حق تعالی به کم آن قانع نگردیده و حدی برای آن قائل نشده است و فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسیار خدای را یاد کنید و صبح و شام وی را تسبیح کنید» بنابراین خدای تعالی حد و مرزی برای ذکر و یاد خودش قرار نداده است که بعد از آن مرز دیگر ذکر مطلوب نباشد و تکلیف از انسان ساقط شود و انسان بتواند در حالتی از حالات به یاد خدا نباشد. 🔹 راوی گوید امام صادق علیه‌السلام فرمودند: پدرم بسیار زیاد به یاد خدا بود. من با او راه می‌رفتم او به یاد خدا بود و با او غذا می‌خوردم او به یاد خدا بود و اگر هم با مردم سخن می‌گفت، اختلاط با مردم او را از یاد خدای باز نمی داشت و می‌دیدم که زبانش به کام چسبیده بود دائما ذکر «لا اله الا اللَّه» می‌گفت و بعد از نماز صبح ما را جمع می‌کرد و به ما امر می‌نمود که خدای را یاد کنید و متوجه او باشید تا آنکه آفتاب طلوع می‌کرد و هر کس از خانواده ما که می‌توانست قرآن بخواند، او را امر می‌کرد که قرآن بخواند و هر کس که نمی توانست به او امر می‌نمود که ذکر زبانی بگوید. 🔸 و خانه ای که در آن قرآن خوانده شود و یاد خدا گردد، برکتش زیاد می‌شود و فرشتگان در آن اجتماع کنند و شیاطین از آنجا کوچ نمایند. این خانه برای آسمانی‌ها می‌درخشد، چنان که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند، و خانه ای که در آن قرآن خوانده نشود و خدای تعالی یاد نگردد، برکتش کم خواهد شد، و ملائکه از آن خانه کوچ کنند و شیاطین حضور یابند. 📚 (بحار الانوار، ج۹۰، ص۱۶۱) ✍🏻 اگر دقت بفرمایید «ذکر» عملی است که با هیچ کاری مثل کاسبی، تدریس، صحبت، بیماری، خلوت، انجمن و غیره منافات ندارد پس قطعا این «ذکر» عملی است قلبی که قلب انسان باید دائما به یاد خدای متعال باشد و او را حاضر و ناظر بر خودش ببیند و ذکر زبانی یکی از مصادیق ذکر است که انسان به آن قلبش را متوجه خدا می‌کند و غرض اصلی همان توجه قلب می‌باشد. ↶【به ما بپیوندید 】↷ ┄┄┅┅┅❅🌼❅┅┅┅┄┄ #کلامی_از_بهجت @behjat135