🔰 سرمشق مسیر علم و عمل بسم الله الرحمن الرحیم امام صادق (ع) می فرمایند: الْعَامِلُ عَلَى غَیْرِ بَصِیرَةٍ کَالسَّائِرِ عَلَى غَیْرِ الطَّرِیقِ لَا یَزِیدُهُ سُرْعَةُ السَّیْرِ إِلَّا بُعْداً. 🔷شیوه صحیح حرکت در راه اهداف 🔸بی شک سریع ترین رهرو کسی است که بیشترین معرفت به هدف را داراست. بهترین شناخت، شناختی است که فرد را به آگاهی کامل نسبت به مسیر برساند و الا شناختی که نه مسیر را مشخص کند و نه ابزار را، نمی تواند شناخت کاملی باشد. پس سرانجام حرکت به سمت چنین هدفی ولو اینکه با سرعت بسیار و اخلاص هم باشد غیر آنچه امام صادق (ع) فرموده اند یعنی دوری از هدف نخواهد بود. 🔸طلاب و دانشجویانی که در پی علوم هستند یا صرفا در پی یادگیری نتایج علم هستند و یا خود را تولیدگر دانش می خواهند یعنی نقطه مطلوب آنها قله علم است. در ادبیات حوزوی به این جایگاه اجتهاد و در ادبیات دانشگاهی آن را دکتری می گویند.* در این نوشتار که با ادبیات حوزوی نوشته شده است، اجتهاد را عادل مرتبه تولید گری علم در دانشگاه بدانید تا برای هر دو بستر علمی مفید باشد. 🔸 مقام معظم رهبری(دام ظله) در باب معنا و اهمیت اجتهاد می فرمایند: «اجتهاد، یک متد و یک شکل و یک طریقه است؛ رفتارى در فهمیدن و کیفیتى در مشى به سمت حقیقت است. آن کیفیت را باید بلد بود. اگر کسى راه را بلد نباشد، معلوم است که به حقیقت نمى‏ رسد». ** 🔸 این چنین اجتهادی ملکۀ حاصله از علوم متعددی است و به عنوان غایت اعلی از کسب علوم حوزوی مطرح می گردد. ملکه اجتهاد از جهتی هدف پاره ای از علوم حوزوی است یعنی اصالی است و از جانب دیگر آلی است چرا که برای استنباط احکام الهی به کار می رود. با تامل پیرامون مسئله اجتهاد این سوال دغدغه آفرین به ذهن می رسد، که چرا از هزاران طالب اجتهاد کسانی که حائز این رتبه علمی می شوند اندک اند؟ حال آنکه این هدف گذشته از اهمیت آن، در ظاهر بسیار واضح به نظر می رسد! و اگر نگوییم هدف اغلب محصلین، باید انگیزۀ غالب ورودی های حوزه علمیه را همین مسئله یا درجات قریب به این معنا بدانیم.*** 🔷تبیین دقیق مشکل 🔸اما علت چیست؟ علت چیست که طلبه­ و دانشجوی با شور و نشاطی که ساعت ها به امید نیل به هدف نهایی مشغول تحصیل است، حداقل یک سال از عمر خود را برای کسب رتبه عالی در وقف کرده است، پس از چندی به اهداف میان مدت بسنده می کند؟ و چه بسا مطلوب خود را در جای دیگری جستجو کند؟ 🔸چنانچه از مقدمات فهمیده می شود اساسی ترین پاسخ مسئله، در درک کامل از خود هدف است. کلی بودن هدف و به تبع آن وجود ابهامات فراوان در مسیر کسب مقامات عالیه علمی را باید علت اصلی سردرگمی محصلین عنوان کرد. 🔸پس برای حل این مسئله ، مهم­ترین کار تبیین دقیق مسیر مورد نیاز اجتهاد و کارآمدی علمی است. یعنی ابتدا باید مقام اجتهاد و تولید گر علمی را در یک تحلیل دقیق و کارشناسی شده تبیین کنیم، سپس برای رسیدن به این هدف، متناسب با مخاطبین برنامه ریزی کنیم. پس از تبیین دقیق مسئله و یافتن محور ایجاد مشکل، اکنون زمان بیان مهمترین راهبرد در برطرف ساختن این مسئلۀ حساس است. 🔷 راه حل مسئله 🔸راهبرد در این مسئله از مدل حرکتی انسان مشخص می شود. در تحلیل تمام فعالیت های انسان می­یابیم که او هیچ کاری انجام نمی دهد مگر مصلحت خود را در آن ببیند و نسبت به آن علم پیدا کند اساسا باید گفت: بشر آن چیزی را می تواند طلب کند که نسبت به آن علم داشته باشد. پس برای ایجاد حرکت در افراد باید فرد را به آنچه مستحق اوست آگاه کنیم و به او بیاموزیم که چه می تواند داشته باشد و برای چه خلق شده است. آب کم جو تشنگی آور بدست تا بجوشد آب از بالا و پست 🔸 پس برای رشد میزان تلاش و رسیدن به حرکت جهادی در علم، باید بصیرت دهی نسبت به هدف متعالی علم آموزی را در دستور کار قرار داد. آری همین نکته است که می تواند یک مجموعۀ علمی را به پویایی برساند و باعث ­شود در عین توانا بودن در پاسخگویی به مسائل متفاوت، اقتضائات و بن مایه های علمی (که ریشه و اساس کار حوزه و دانشگاه است) را از دست ندهد. 🔷نتایج قطعی این مسیر 🔸ما به عینه دیده­ایم که اگر جریانی این چنین شکل بگیرد و انسان نسبت به آنچه لایق اوست دانش بیابد، مجاهدانه در پی حصول آن کوشش می کند و ما حصل این جریان، جمعی تلاش گر و نخبه پرور است. 🔸این الگو را ما از عالم مجاهد و احیا کننده دین حق، حضرت امام خمینی(قدس سره) به یادگار داریم. هم ایشان بودند که ابتدا جایگاه و ارزش انسان را به مردم ما نشان دادند و آنگاه برای نیل به این مطلوب فرمودند: «ما مى ‏گوییم تا شرک و کفر هست، مبارزه هست. و تا مبارزه هست، ما هستیم. ما بر سر شهر و مملکت با کسى دعوا نداریم. ما تصمیم داریم پرچم «لا اله الّا اللَّه» را بر قلل رفیع کرامت و بزرگوارى به اهتزاز درآوریم‏».****