نکته تفسیری صفحه ۹۹:
پاداش دنیا و آخرت:
تاریخ زندگی بشر، سرگذشت افراد زیادی را حکایت می کند که از ترس از دست دادن مال و ثروت و منافع مادی یا مقام و شهرتشان، دعوت پیامبران را نمی پذیرفتند؛ زیرا باور آنان این بود که آنچه به دست آورده اند، نتیجه ی زحمت خودشان بوده و بس؛ و خدایی که پیامبران از او سخن می گویند، نمی تواند زندگی دنیایی آنان را آباد کند. به همین سبب، هنگامی که حضرت موسی علیه السلام به قارونِ ثروتمند دستور داد که زکات مالش را بپردازد، او در پاسخ گفت: «من این اموال را فقط با علم و دانشی که داشتم، به دست آوردم، و خدا آنها را به من نداده که بخواهم به دستور او انفاقش کنم.»[1] خداوند در این آیات، بر این اعتقاد غلط خط بطلان می کشد و می فرماید که پاداش و بهره ی دنیا و آخرت، فقط نزد اوست و برای داشتن زندگی خوب و مناسب در هر دو جهان باید از دستورهای او پیروی کرد.
در اینجا ممکن است این سؤال طرح شود که چرا برخی از افراد بی ایمان، در رفاه و ثروت فراوانی زندگی می کنند و بعضی از مؤمنان، زندگی دشواری دارند. پاسخ سؤال این است که «داشتن ثروت و رفاه»، با «داشتن زندگی خوب» متفاوت است. به فرموده ی قرآن، داشتن مال و ثروت یا نداشتن آن، دو روی یک سکّه است و هدف خدا از قرار دادن این دو نوع زندگی متفاوت برای بندگانش، آزمایش آنهاست؛ ولی زندگی خوب این است که انسان در تمام لحظات عمر خود، از فرمان آفریدگار خود اطاعت کند و در پی به دست آوردن خشنودی او باشد. قرآن، زندگی اینگونه را «حیات طیبه» می نامد؛ یعنی زندگی همراه با آرامش، امنیت و رفاه که خدا به بندگان باایمان و صالحش عنایت میکند (برگرفته از آیه ی 97 سوره ی نحل). در این حالت اگرچه انسان برای بهتر شدن زندگی اش تلاش می کند، سعادت دنیا و آخرتش را به دست خدا می داند، و نه به دست خودش؛ مانند حضرت علی علیه السلام که اگرچه همواره با جدّیت و تلاش زندگی می کرد، در عین حال به خدا عرض می کرد: «زیاد و کم شدن روزی من و سود و زیانم، تنها به دست توست، و نه به دست دیگران.»[2] همان پیشوای بزرگ در این باره به زیبایی فرموده است: «ای بندگان خدا، بدانید که پرهیزکاران، هم نعمتهای زودگذر دنیا را گرفتند و هم نعمتهای جاودانهی آخرت را. آنان در استفاده از نعمتهای دنیا، با دنیاداران مشارکت کردند؛ ولی دنیاداران در بهره بردن از نعمتهای آخرت، با ایشان شریک نشدند. پرهیزکاران به مناسب ترین شکل در دنیا اقامت کردند و به مناسب ترین شکل از غذاهای آن خوردند و از لذّت هایی که ثروتمندان بی ایمان نیز داشتند، بهره بردند. سپس با توشه ای که آنان را به بهشت می رساند و با سود فراوان از عبادتهایشان از دنیا رفتند [و به بهشت رسیدند].» [3]
[1] - اقتباس از آیه 78 سورة قصص
[2] - بخشی از مناجات شعبانیه. مفاتیحالجنان
[3] - نهج البلاغه، نامة 27
@Boshra_pb