تلنگر آخرت دیدگاه سوم درباره مرگ دیدگاه واقع بینانه دیدگاه دیگر که موضع گیری دین و دینداران است، این است که نه چشمت را به روی واقعیت ببند و مثل دیدگاه دوم بی خیال باش تا غافلگیر مرگ شوی و بد بمیری و نه مثل دیدگاه اول مرگ را تاریکی و هیچی و پوچی معنا کنی تا بد زندگی کنی، بلکه در دنیا باش، زندگی هم بکن و از مواهب زندگی بهره مند شو، ولی دو چیز را در نظر داشته باش: اولاً؛ شأن دنیا را فراموش نکن و به دنیا به اندازة دنیا توجه داشته باش نه بیشتر. دنیا مقصد نیست، گذرگاه و مسافرخانه ای است که برای پرداختن به کار مهم تری چند روزی در آن اقامت داریم و بعد را به این کارها بگذراند و دیگر یادش برود چند روز دیگر از اینجا می‌رود. حالا یا اصلاً زیارت نمی رود و یا اگر هم برود زیارت می‌کند و زود برمی گردد تا باز به این مسافرخانه برسد و چه بسا حتی موقع زیارت هم حواسش به کارهای باقیماندة اتاق باشد. خوب، اینجا جای اصل و فرع عوض شده، هدف که زیارت بود، جای خود را به چیزی که تبعی و فرعی بود داد. وقت سفر هم تمام می‌شود و ساعت پرواز برگشت به وطن و خانة اصلی فرا می‌رسد. یکمرتبه بر روی دست می‌زند که عجب من که نتوانستم زیارتی کنم. اگر ممکن است یک مقدار وقت پرواز را عقب بیندازید. می‌گویند: دیگر نمی شود، تو وقت داشتی و خودت استفاده نکردی و به زوائد پرداختی. این آن دنیای مذموم و خطرناک است که «رَضُوا بِالحَیوةِ الدُّنیا وَ اطمَأنُّوا بِها »؛ [۱] یعنی این آدم به همین جا راضی باشد و دل خوش کند. مال و ثروت و مقام و قدرت و امثال این‌ها به جای ابزار کسب آخرت، خودشان هدف شوند. این بد است و عاقلانه نیست وگرنه بهره مندی از مواهب طبیعی و کسب و کار و تجارت و تولید که مذموم نیست. ---------- [۱]: به زندگی دنیا خشنود شدند و بر آن تکیه کردند. سوره یونس، آیه۷.