🔻
دو آسیب مهم در پیمایش سنجی ملی
🖋مجتبی فرهنگ
«پیمایش ها و امایش ها» یک منبع برای اثرسنجی اقدامات فرهنگی می باشد که توسط سازمان های ملی و یا مراکز خصوصی در حال انجام می باشد. هر چند منابع اثرسنجی دارای نقاط ضعف و آسیب هایی بوده که درصدد برطرف کردن آن باید برآمد:
۱. در فرآیند تحول مکاتب مختلف علوم اجتماعی، تا اواسط دهه ۷۰ قرن بیستم، جایگاه فرهنگ با رویکردهای بازارمحور و کارکردگرایانه بوده و به عنوان مثال در تحلیلهای مارکسیستی، جز تعاریف روبنایی و به آن به مثابه یک «کالا» برخورد میشده است. از دهه ۸۰ به بعد با رویکردی مواجه میشویم که دانشمندان رشتههای مختلف اعم از جامعهشناسی، مطالعات فرهنگی و نقد ادبی سعی میکنند، فرهنگ را به جایگاه اصلی خودش در مطالعات علوم اجتماعی و زیربنایی بودن آن برگردانند.
نظریات جدید فرهنگی امروزه دیگر از رویکرد «زیربنایی و روبنایی» به «شبکه بناهای اجتماعی» روی آورده است. اگر قائل به این باشیم که جامعه به مثابه یک اکوسیستم زنده است و دارای ارتباط موثر بین شبکه های خرد و زیرین آن وجود دارد بایستی در وضعیت شناسی جامعه به تمام اضلاع نگریست. آمایش های و پیمایش ها ملی در جهت شناخت مقوله فرهنگ به شکل محوری به «چرخش مباحث فرهنگی» اشاره میکند و از شناخت سایر مولفه های دیگر ماننده مباحث اقتصادی، سیاسی و ... چشم نظر می کند و اساسا در فرهنگ را جدای از مولفه های دیگر می داند!
۲. در پیمایش انجام شده در حوزه دین، دیدگاهها و نظریههای فلسفی، جامعهشناختی و روانشناختی متعددی در مورد دین مطرح گردیده است. از «دیدگاه فلسفی» فرد زمانی دیندار تلقی میشود که با سوالها و مسائل وجودی و ماوراء طبیعی از جمله منشاء و مقصد به وجود آمدن هستی روبرو شود و برای آنها پاسخی مناسب بیابد. از دیدگاه «جامعهشناختی» دین به عنوان یک نهاد اجتماعی دارای کارکردهای اساسی مانند انضباط، انسجام، حیاتبخشی و خوشبختی آفرین است که فقدان آن بقای جامعه را مخدوش میسازد. از دیدگاه «روانشناختی» نیز به دین و دینداری بخصوص کارکردهای بهداشت روانی و رواندرمانی دین توجه ویژهای صورت گرفته است. اتفاقی که در این پیمایش سنجی ها که رخ میدهد «دریافت کیفی» و «استنباط کمی» و این موضوع ما را به شک وا می دارد که آیا روش صحیحی است یا خیر؟
#اثرسنجی_فرهنگی
📢 ایتا | بله | تلگرام
🆔
@cultural_governance