#داستان
📚مفرداتش خوب است اما مرده شوی ترکیبش را ببرد.
این اصطلاح در مواقعی به کار میرود که شخصی از موضوعی سررشته ندارد ولی با یاد گرفتن چند کلمه و چند مطلب در باره آن موضوع و یا با لفاظی و استفاده از کلمات پیچیده میخواهد خود را اهل فن نشان دهد و در آخر هم گفتههایش هیچ سودی ندارد.
همچنین در مواردی که عواملی که هر کدام به تنهایی مفید بوده یا بیضرر باشند ولی با ترکیب و اختلاطشان نتیجه مطلوبی به دست نیاید از این اصطلاح استفاده میشود.
در کتاب امثال و حکم مرحوم دهخدا اینچنین آمده که گویند سبحانی نامی درویش مسلک تعدادی کلمات حکمت و عرفان را یاد گرفته و دنبال هم به طنز بهکار میبرد، بدون آنکه ربطی بین آنها باشد. به نحوی که شنونده ناآگاه گمان میبرد که او مطلبی جدی میگوید و فهم آن دشوار است.
روزی ناشناس در حلقه درس میرزا ابوالحسن حکیم معروف به جلوه حاضر شد و در میان مباحثه همان الفاظ را به کار برد.
حکیم چند لحظه متحیر بدو نگریست وسپس بفراست، بیمعنی بودن گفتههای او را دریافت و گفت:
مفرداتش خوب است اما مردهشوی ترکیبش را ببرد.
در اینجا منظور حکیم از ترکیب، اشارهای دوگانه دارد از یک طرف به مجموعه کلمات او که هر کدام به تنهایی معنی دارند ولی در ترکیب با هم و دنبال هم بیمعنی بودند، و از طرف دیگر ترکیب اشارهای طنزگونه به ریخت و قیافه وی دارد به جهت توهین به وی.
این داستان را به مورد مباحثه مطربی با یکی از علمای دربار فتحعلیشاه هم نسبت میدهند.
وقتی مطرب در مورد تکان دادن دستها و پاها به تنهایی از عالم میپرسد وی میگوید اشکالی ندارد. مطرب نیز با زرنگی برخاسته و شروع به رقصیدن میکند و میگوید پس این کار هم که ترکیب همان حرکات است نباید اشکالی داشته باشد. وی در پاسخ این جمله را به کار میبرد.
ضمن اینکه امروزه مردم بیشتر از بخش دوم این اصطلاح یعنی جمله "مردهشوی ترکیبش را ببرد" یا "مردهشور ترکیبش را ببرد" در مورد یکدیگر استفاده میکنند و منظورشان توهین به ظاهر و قیافه شخص میباشد.
@Dastan1224