حضرت فاطمه معصومه(ع) در روز اول ذیقعدۀ سال ۱۷۳ق در مدینه دیده به جهان گشود: «فاطِمَهُ الْمَعْصُومَهُ اَلْمَوْلُودَهُ فی غُرَّهِ ذی القعده سنه ۱۷۳.»[۲] باید توجه داشت که در مورد ماه و روز ولادت آن حضرت، اتفاق نظر وجود دارد؛ ولی سال ولادت ایشان را بین سالهای ۱۷۳ و ۱۸۳ق گفته اند که با توجه به سال شهادت پدر بزرگوارش، موسی بن جعفر(ع) (سال ۱۸۳ق) و اینکه آن حضرت در سالهای آخر عمر در زندان و دور از خانواده به سر می بردند و با توجه به منابع متعدد تاریخی[۳] و نقل برخی داستان‌ها مانند داستان سوالات شیعیان از حضرت معصومه(ع) در غیاب پدر گرامیشان و بیان فضیلت بزرگ «فَداهَا اَبُوهَا؛[۴] پدرش به قربانش باد.» و… همان سال ۱۷۳ ق صحیح تر به نظر می رسد. مادر گرامی اش «نجمه خاتون» نام داشت که بعد از تولد حضرت رضا(ع) به «طاهره» ملقب گردید.[۵] حضرت معصومه(ع) با امام رضا(ع) خواهر و برادر ابوینی[۶] هستند. ایشان در سال ۲۰۱ق در پی انتقال اجباری امام رضا(ع) به مرو، بعد از یک سال تحمل دوری برادر بزرگوارش، از مدینۀ منوره عازم خراسان گردید که در بین راه، در ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ق وارد شهر قم شده و مورد استقبال عدۀ زیادی از مردم مشتاق و شیفتۀ اهل بیت(ع) قرار گرفت و بعد از هفده روز اقامت در منزل «موسی بن خزرج»، در سن ۲۷ سالگی [به اتفاق مورخان][۷] دیده از جهان فرو بست و در «باغ بابلان» محل فعلی مزار آن حضرت، دفن گردید. در مورد ماه و روز وفات آن حضرت بین مورخان اختلاف است؛ برخی آن را دهم ربیع الثانی دانسته[۸] و بعضی دوازدهم ربیع الثانی و عده‌ای نیز هشتم شعبان ذکر کرده اند.[۹] علت وفات آن حضرت را برخی محققان معاصر، مسمومیتی دانسته اند که دشمنان اهل بیت (ع) به آن بانوی بزرگوار خورانده بودند.[۱۰] [۲] مستدرک سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار، علی نمازی شاهرودی، محقق: حسن نمازی شاهرودی، انتشارات جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۲۵۷، ماده «فطم». [۳] عوالم العلوم، عبدالله بن نورالله بحرانی اصفهانی، مصحح: محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی، مؤسسه امام مهدی(عج)، قم، ۱۳۸۲ ش، ج ۲۱، ص ۳۲۸. [۴] همان. [۵] مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، قم، نشرعلامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ ق، ج ۴، ص ۳۶۷. [۶] ابوینی، صفت و نسبت به فرزندانی که از یک پدر و مادر باشند، دربرابر ابی و امی به کار می رود. [۷] انوار المشعشعین، شیح محمدعلی بن حسن کاتوزیان تهرانی، چاپ سنگی، تهران، ۱۳۲۷ق، ج ۱، ص ۲۱۱. [۸] وسیله المعصومیه، میرابوطالب واعظ تبریزی، ص۶۵؛ الذریعه، آغابزرگ تهرانی، ج ۲۴، ص ۱۰۷؛ کشف الظنون، ج ۲، ص ۱۵۶۵. [۹] مستدرک سفینه البحار، ج ۸، ص ۲۵۸، ماده فطم. [۱۰] الحیاه السیاسیه للامام الرضا(ع)، سیدجعفر مرتضی عاملی، دار الاضواء، بیروت، چاپ اول، ۱۳۹۸ ق، ص ۴۲۸. نقل از سایت شفقنا داستان‌های قرآنی و مذهبی در ایتا👇 https://eitaa.com/Dastanqm