🔹
پیداها و ناپیداهای یک مناظره
🖊آزاده محمودیان
۱🔸. در مناظرهٔ ۵ بهمن در برنامهٔ جریان شاهد قَد برافراشتن گفتمان انقلابی در دو عرصهٔ موازی «دانش نظری و چهارچوبهای منطقی» و «اخلاق و سلوک» بودیم. یک وجه این تقابل، نمایندهٔ گفتمان انقلاب اسلامی است؛ اما برای وجه مقابل به سختی میتوان نامی انتخاب کرد، او را شاید بتوان زبانِ رویکرد سکولارِ محاطِ در عقل ابزاریِ مستشرقمآبیِ ارادتمند مدرنیته دانست! این نام درست به اندازهٔ گفتار و رفتار نمایندهٔ آن، پراکنده و آشفته است.
۲🔹. در مقابله اول، نمایندهٔ گفتمان انقلابی سه عملیات عمده را به انجام میرساند. ابتدا: ذهنیت ناشُستهرُفته و بیان پراکندهٔ طرف مقابل را در نظر مخاطب نظم میدهد و آن را در قالبهای منطقی، قابل فهم میکند و حتی بستری را فراهم میآورد که او مکنونات و مفاهیم در لفافهٔ خود را برای مخاطب آشکار نماید. هم او را کانالیزه میکند، هم خود، بحث را با ارائه دسته بندی، سامان میبخشد. سپس: تناقضات رویکردی و بیانی طرف مقابل را به دقت بیرون کشیده پیش چشم مخاطب میگذارد و در خلال این عملیات، نمایندهٔ نابلد گفتمان سکولار را بارها ناچار از جملاتی چون «حالا بگذریم»، «عبور کنیم» و «بعداً توضیح خواهم داد» مینماید؛ اما خود در عملیات سوم، در اقلِّ کلمات، حقیقت مطلب را از منظر تفکر انقلاب تبیین میکند و با پاسخ برخاسته از واقعیات جامعه و اسلام انقلابی، ابهام مطرح شده را از ذهن مخاطب میشوید.
۳🔸. اما بهموازات تقابل اول که در آن متن و محتوای داد و ستد شده، مطالعه میشود؛ مقابله دیگری نیز در جریان است که محصول مطالعهٔ بین سطور است. رفتار و سلوک دو طرف مقابل به دلیل شدت تفاوت، بسیار به چشم میرسد و ذهن مخاطب را از همان دقایق ابتدایی درگیر خود میکند. گذری بر بازخوردهای این برنامه در فضای مجازی نشان میدهد بینسطور نیز به اندازه متن بهجان مخاطب نشسته است. آشفتگی گفتار و آمرانگی رفتار در برابر نظم و متانت، و بیتحملی در برابر سعهٔ صدر که برخاسته از خُلق و اندیشهٔ صبورانه و خردمندانه انقلابی است، میتواند به اندازهٔ محتوا جذاب باشد و مخاطب را دلمشغول خود کند. و چقدر این مناظرات و تقابلها با اندکی چکش کاری میتواند زمینه را برای نمایش استواری جبههٔ حق و خانهٔ روی آب جبههٔ باطل فراهم آورد.
#پینوشت:
مشهود بود که نمایندهٔ گفتمان انقلاب برخلاف سیرهٔ همیشگیاش دست به عصی سخن میگوید؛ با اندکی تحقیق از سکنات نمایندهٔ سکولار، میتوان این ملاحظاتش را بهحساب دلنگرانیاش برای حفظ حریمها و مقدسات در پخش زنده تلویزیونی گذاشت؛ امری که حاکی از بیدقتی برنامه سازان بود.
https://eitaa.com/Najvayeqalam_Mahmoudian