«بزرگترین فساد، ناکارآمدی است». این به نظرم مهمترین جملهی قالیباف در اولین صحبتهای تلویزیونیِ انتخاباتیاش بود. اینجا، در این جملهی مهم، من با یک واژه کار دارم. فساد. او این بار، برخلافِ روال همیشگیاش، به جای نادیدهانگاری مساله فساد، درباره فساد حرف زده. درباره بود و نبودِ فساد هم صحبت نکرده. متر برداشته و بر سرِ اندازهی فساد بحث کرده. و سپس با پیشفرض گرفتنِ کارآمدیِ خودش، فسادِ بزرگ را «ناکارآمدی» معرفی میکند. یعنی چه؟ یعنی اگر فسادی هم دارم، حداقل به فسادِ بزرگ مبتلا نیستم. یعنی اگر من فاسدم، شماها فاسدترین هستید چون به اندازه من پیمانکاری نکردید. ولو با تراکمفروشی و پولپاشی و روندهای نه چندان شفاف و مشکوک.
راستش این تعریف آقای قالیباف از «بزرگترین فساد» من را یاد منطق هاشمی رفسنجانی در پروژههای دولت سازندگی انداخت. هاشمی در توجیه اختلاسهایی که در آن پروژهها اتفاق میافتاد میگفت که در فرایند ساخت یک سد حالا اگر یک مقدار اختلاس هم شد، مشکلی نیست. مساله اصلی ساخت سد است و بزرگترین فساد، ساخته نشدن سد. حالا اگر اختلاسی هم شد، فسادهای کوچکی است که اجتنابناپذیر است. مهم نیست. اهمیتی ندارد. و خروجیِ اجرایی شدنِ ایده هاشمی در دوران سازندگی، آغاز دومینوی اختلاسها و وضعیتِ وخیم عدالت اجتماعی در آن سالها بود. حالا محمدباقر قالیباف، سی سال بعد، همان منطق را تکرار میکند؛ «فسادِ بزرگ ناکارآمدی است» مفهوم مخالف این سخن میشود: پس هر فساد که ما را کارآمد نشان بدهد، مباح است.
اما اصلیترین نکته هنوز مانده. توجه کردید؟ انگار آقای قالیباف خودش هم فهمیده نمیشود انگاره «فساد» را از او جدا کرد. خودش هم با همنشینی نامش با فساد کنار آمده. خودش هم قبول کرده فسادهای حولش را و حالا دارد سر کوچک و بزرگش بحث میکند. دارد با زبانِ بیزبانی میگوید من یا اطرافیانم، فاسد اما کارآمدیم و ناکارآمدی بزرگترین فساد است. فسادِ من کوچک است. فسادِ من بزرگترین فساد نیست. من برای اینکه مرتکب بزرگترین فساد - به زعم خودش ناکارآمدی - نشوم، تن میدهم به فسادهای کوچکتر. خب این اعتراف، خودش پیشرفت بزرگی است دوستان. اینکه اصل موجودیت فساد را در اطرافش قبول کرده. همین که این را قبول کرده به فال نیک میگیریم. انشالله همانطور که ایشان بالاخره این حقیقت را قبول کرد، یک روز - حداقل در خلوتِ خودش - به این نتیجه خواهد رسید که پیمانکاری و ساختمان بالا بردن - آن هم به هر قیمت - اسمش کارآمدی نیست.