به بهانه سفر رئيسي به روسيه
محمدكاظم انبارلويي
آیت الله رئيسي به دعوت رسمي پوتين همتاي روسي خود امروز به مسكو مي رود. روسيه يك كشور قدرتمند از اقطاب قدرت در جهان امروز است .ايران نيز يك كشور نيرومند در منطقه است ظرفيت‌هايي اين دو قدرت دارند كه مي‌توانند در عرصه روابط بين الملل هم‌افزايي داشته باشند.
18 بهمن 94 در سرمقاله «رسالت» تحت عنوان «روسيه جديد» نوشتم :
1- براي درك سياست نه شرقي ونه غربي امام (ره) بايد روسيه جديد را شناخت؛ روسيه اي كه پس از پيام امام (ره) به گورباچف تغييرات بسياري كرده است و بايد آن را به عنوان «روسيه جديد» ياد كرد.
2- پيام امام (ره) ظاهرا خطاب به گورباچف بود اما مخاطب اصلي جريان روشنفكري و سياستمداران روس را هدف قرار داده بود. امام (ره) در اين پيام كار خود را كرد و يك جريان نيرومند فكري در روسيه پديد آورد كه آثار آن را در سياست خارجي مسكو در عدم همراهي با امپرياليسم جهاني را مي‌بينيم.
سفر پوتين به تهران و گفت‌وگوي دو ساعته او با مقام معظم رهبري يك نقطه عطف در تاريخ روابط دو كشور ايران و روسيه نيز است.
برخي سياستمداران ما متأسفانه روسيه را به «روسيه تزارها» و «روسيه شوروي» مي‌شناسند و حاضر نيستند يك تكاني به حافظه تاريخي خود بدهند و تحولات روسيه را پس از فروپاشي شوروي مورد ارزيابي و سنجش قرار دهند، به‌ويژه روسيه‌اي كه با پوتين وارد هزاره سوم شد.
پوتين كه به تهران آمد نه در دست «مانيفست كمونيست» داشت و نه در سر ايده‌هاي پوسيده دموكراسي ليبرال، او با هديه يك جلد كلام الله مجيد به محضر رهبر انقلاب شرفياب شد. دولت وقت فلسفه اين هديه را درك نكرد و پوتين با بي‌مهري روحاني تهران را ترك كرد. جامعه روشنفكري ما كه هنوز دل در گرو غرب دارد چه آنها كه به نيمه چپ يا نيمه راست غرب به لحاظ فكري پناهنده هستند. از ظهور شخصيت علمي فردي به نام الكساندر دوگين فيلسوف و جامعه‌شناس روسي به عنوان پدر روشنفكري جديد روسيه بي‌خبر است. از مباني فكري او در پديداري تئوري «اوراسيايي» اطلاعي ندارد. تئوري كه به لحاظ راهبردي روسيه را در يك مسير جديد قرار مي‌دهد و فاصله آنها را با استبداد و استكبار جهاني تا حد رودر رويي و مقابله با آمريكا و غرب به خوبي ترسيم مي كند.
مصاحبه محمودرضا سجادي سفير سابق ايران در مسكو با شبكه افق در شبانگاه 27/10/1400 يك رونمايي از عقب‌افتادگي وزارت خارجه ما در دولت‌هاي گذشته از تحولات روسيه جديد بود.
نگاه به غرب و شيفتگي به آن، مسئولان ما را در وزارت خارجه، وزارت نفت و بانك مركزي در دوران روحاني از يك فرصت تاريخي بي نظير و راهبردي براي برداشتن گام‌هاي بلند در توسعه روابط با جهان دور كرد. برجام سياست خارجي ما را از چاله به چاه انداخت.
نمونه‌هاي بي‌مهري مسئولان سياسي و اقتصادي به روسيه و فرصت‌سوزي‌هاي جبران‌ناپذير آن‌هم از زبان سجادي به عنوان يك ديپلمات كاركشته، صريح، صادق و امين در مصاحبه با شبكه افق واقعا حيرت‌انگيز است.
دولت گذشته پيشنهادات سخاوتمندانه روسيه در دور زدن تحريم‌ها و حتي همكاري در برداشتن تحريم تسليحاتي و نيز تسهيل در روابط بانكي و فروش نفت را بي‌پاسخ گذاشت فقط نگاهش به ناز و كرشمه وزير خارجه و رئيس جمهور فريبكار آمريكا در برجام بود.
سفر رئيسي به روسيه فوق العاده مهم است. اين سفر پاسخي به اين سؤال فريبكارانه كساني است كه مي‌گويند نبايد با دنيا قهر بود و دنيا را آمريكا و سه كشور شرور اروپايي تعريف مي‌كردند. دنيايي كه مراودات اقتصادي آنها با ايران اكنون به كمتر از مراودات ما با افغانستان رسيده است. دنيايي كه با فريب و نيرنگ و زورگويي و قلدري مي‌خواهد همه چيز ما را بگيرد حتي چيزي كه خود تعهد كرده ، ندهد.
دولت رئيسي در عمر 4 ماهه خود به اندازه 4 سال ديپلماسي خارجي را جلو برده است كه كاركرد آن را در تسهيل روابط با همسايگان و با قدرت هاي بزرگ منطقه اي و جهاني و بهبود نسبي اوضاع اقتصادي كشور مي‌شود ديد. ما اكنون داريم نفت مي‌فروشيم پول آن را هم مي‌آوريم اين در حالي است كه FATF هست، تحريم‌هاي ظالمانه هم هست.
ما اكنون در مذاكرات وين با قدرت ظاهر شديم. آمريكا و سه كشور اروپايي قدم به قدم عقب نشسته‌اند. ما اكنون شركاي راهبردي خود را در منطقه و جهان دقيق مي‌شناسيم و با بسط و تحكيم روابط دوستانه و احترام متقابل، هوشمندانه جلو مي‌رويم. اين راهي است كه بايد با درك درست سياست نه شرقي و نه غربي امام و سياست عزت، حكمت مصلحت رهبري معظم انقلاب بايد طي مي‌كرديم و در آن قصورها و تقصيرهايي داشتيم كه جبران آن قدري مشكل است.
امام (ره) در حالي‌كه امپراطوري شوروي هنوز سرپا بود نامه به گورباچف نوشت. امروز بيش از 30 سال است از نوشتن آن نامه مي‌گذرد. امپراطوري شوروي فروپاشيده و تحولات عظيمي در روسيه رخ داده است. اما كارشناسان ما در وزارت خارجه و دستگاه‌هاي اجرايي ما در نفت، بانك مركزي، وزارت صمت ، نيرو و ... حاضر نيستند