همراه علی در ماه خدا با سلام و درود بر بزرگترین عدالت خواه السَّلَامُ‏ عَلَيْكَ‏ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفْوَةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا سَيِّدَ الْوَصِيِّينَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خَلِيفَةَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِينَ... 🟢عزل کارگزاران عثمان توسط امام علی (ع) 🔰دوران زندگانی حضرت علی(ع) را می‌توان به چهار فصل تقسیم کرد. 1⃣ از تولد تا ده سالگی. 2⃣دوران بعثت پیامبر: این دوره 23سال است. دوران مکه و دوران مدینه. او اولین مسلمان بود و اولین کسی که با پیامبر نماز خواند(الكافی؛ ج‏8، ص339. نهج البلاغه؛ ص300). 3⃣دوران خلفا: پس از پیامبر تا اواخر سال 35 هجری. این دوره 25 ساله نیز دارای حوادث متعددی بود . 4⃣دوران خلافت: از 18 ذی حجه سال 35 تا 21 رمضان سال 40 که آمیخته با حوادث زیادی بود. قیام علیه عملکرد عثمان بر اساس سه محور بود که نارضایتی مردم را باعث گردید. 1⃣انتخاب کارگزاران ناشایست. 2⃣تقسیم غیر عادلانه بیت المال 3⃣ مخالفت با هر گونه آزادی اجتماعی و سیاسی. 👌نارضایتی مردم از عملکرد کارگزاران عثمان باعث اعتراض در مناطق مختلف شد. و مردم امام علی (ع) را انتخاب کردند و ایشان به اصلاح این موارد پرداخت. 👈این دوره کمتر از پنج سال بود . 👈حضرت بخشی از سنت نبوی را احیا کرد. 👈امام بیشتر کارگزاران عثمان را عزل کرد. ❓پرسشی مطرح این است که آیا کارگزاری را از زمان عثمان ابقا کرده است. 🔰🔰قبل از پاسخ، به دو شیوه عزل کارگزاران عثمان می‌پردازیم. 1⃣ اعزام کارگزار به منزله عزل کارگزار قبلی بود. مانند اعزام قیس به مصر و عثمان بن حنیف به بصره. 2⃣ نامه ای به کارگزار قبلی نوشته و از وی خواسته می‌شد از مردم منطقه خود بیعت گرفته و بعد به مرکز خلافت بیاید. و در موار دیگر از وی استفاده می‌شد. این روش را در باره جریر بن عبد الله کارگزار همَدان و اشعث بن قیس کارگزار آذربایجان به کار گرفت. بعد جریر را به عنوان سفیر خود به شام اعزام کرد. 🟢طبق آنچه نقل شده حضرت چند نفر از کارگزارن عثمان را ابقا کرد. 1⃣ابوموسی اشعری را به پیشنهاد مالک اشتر بر کوفه ابقا کرد. 🔴خبری که در تاریخ طبری آمده که حضرت عمارة بن شهاب را به کوفه اعزام کرده بعد او را بر گرداندند. از نظر تاریخ درست نیست زیرا ▪️اولا راوی آن سیف بن عمر کذاب و جاعل است ▪️ و ثانیا طلیحة بن خویلد(م 21ق) که ادعای کرده مانع ورود کارگزار عثمان شده ده سال قبل کشته شده ▪️و ثالثا مالک اشتر حتما در همان ابتدا خواهان ابقای ابوموسی بوده است. 2⃣حذیفة بن یمان کارگزار مدائن که چهل روز بعد ازخلافت حضرت درگذشت. 3⃣کارگزار جنَد در یمن به نام حبیب بن منتجب که ناشناخته است. 👌 حضرت بقیه کارگزاران عثمان را عزل کرد. 📘(ر.ک: سیره امیرالمؤمنین(ع) در ابقا و عزل کارگزاران عثمان بویژه معاویه، پژوهش های نهج البلاغه، شماره 70، ص 143). 👌البته نسبت به معاویه از هر دو شیوه عزل استفاده کرد. 1⃣اول نامه‌ای به وی نوشت که از مردم بیعت بگیرد و با گروهی از مردم و اصحابش به مرکز خلافت بیایید(همان، نهج البلاغه،ص 464، نامه 75: فَبَايِعْ‏ مَنْ‏ قِبَلَكَ‏ وَ أَقْبِلْ إِلَيَّ فِي وَفْدٍ مِنْ أَصْحَابِكَ وَ السَّلَام‏). 👈متأسفانه در باره عزل معاویه این نامه مورد تحلیل و بررسی قرار نمی‌گیرد و فقط بر قاطعیت حضرت تکیه می‌شود و شیوه مصلحت آمیز عزل وی مورد توجه قرار نگرفته است. 2⃣وقتی نامه نگاری نتیجه نداد. سهل بن حنیف را به عنوان کارگزار فرستاد که اجازه ورود به شام به وی ندادند. 3⃣در مرحله سوم امام برای جلوگیری از جنگ جریر بن عبد الله را به شام برای مذاکره اعزام کرد. معاویه بعد از مدتی معطلی به وی اعلام جنگ کرد 📘(سیمای کارگزاران، ج1، ص 80 و 609). 👈معاویه جنگ صفین را به راه انداخت که نتیجه ناموفق آن بر اثر عدم بصیرت یاران حضرت منجر به جنگ نهروان شد و یکی از همان خوارج نهروانی حضرت را در 19 رمضان ضربت زده و به شهادت رساند. 🖊علی اکبر ذاکری