📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۸۹ 🔰 سیر روشنفکری در ایران سؤال مهم این است که روشنفکر چه ویژگی‌هایی دارد که فیلسوف، فقیه، فیزیکدان و ریاضیدان برجسته را روشنفکر نمی‌گویند، گرچه، همه آنها اهل فکر و دانشمند باشند؟ و چرا روشنفکران درباره چیستی و چرایی روشنفکری یکسان سخن نگفته‌اند؟ جلال آل احمد از معایب و خیانت‌های روشنفکری و کج‌ روی‌ها و ناملایمات و غربزدگی آنها سخن گفته و شریعتی با رویکرد مثبت به مزایای روشنفکری نگریسته است. البته شریعتی به معایب روشنفکری اشاره می‌کند و می‌گوید: «در موقعی که مشروطیت عملی شد، قوانین بلژیک را ترجمه کرده و به جای سنّت‌های استبدادی و بومی ایران بکار بردند، درحالی‌که مردم ایران به آن حدّ تکامل و خود‌آگاهی نرسیده بودند، بدون خود‌آگاهی مردم، هر راه‌حلی در حوزه‌های عملی و زوایای کتابخانه‌ها و گوشه‌ کافه‌های روشنفکری محبوس خواهد ماند». ♦️پس شریعتی، عدم توجّه روشنفکری عصر مشروطیت نسبت به سنّت و خواست‌ و نیازهای مردم و فاصله‌گرفتن از مردم و طبقه عام جامعه را یکی از معایب روشنفکری معرفی می‌کند که زاییده بیماری خودبزرگ‌بینی و بی‌اعتنایی به دیگران و عدم روحیه نقدپذیری، عدم تأمل در آراء و نظریه‌های خود است، امّا به خیانت‌های روشنفکران نمی‌اندیشد. آل احمد «فرنگی‌مآبی، بی‌دینی یا تظاهر به آن یا سهل‌انگاری به دین، درس‌خواندگی، بیگانه‌بودن نسبت به محیط بومی و سنّتی، جهان‌بینی علمی داشتن و دموکراسی و آزاداندیشی» را از مؤلفه‌های روشنفکری معرفی می‌کند. جلال آل احمد، فعالیت روزانه و همراه با تفکّر و ابتکار برای حلّ مشکلات اجتماعی با هدف توسعه علم و فرهنگ و هنر و ارزش‌های برتر را گوهر روشنفکری معرفی می‌کند. 🔹شاید هم بتوان به طور نسبی، تندروی، شور و هیجان همراه با احساسات و مخالفت با تحجّر، خرافات و افسانه‌سرایی، فعالیت بیشتر در نهادهای مطبوعاتی و دانشگاهی و گسترش فعالیت در عرصه سیاست، تاریخ، اقتصاد، جامعه‌شناسی و ضرورت مبارزه با استبداد و تأکید بر آزادی‌های فردی و اجتماعی و ضرورت ایجاد تحوّل در جامعه و تحرّک مردم را از ویژگی‌های روشنفکری تلقّی کرد؛ زیرا روشنفکری، دغدغه عقب‌ماندگی و انحطاط و عدم پیشرفت را در سر می‌پروراند و تحجّر و استبداد را دو عامل اصلی آن دغدغه‌ها و آسیب‌ها می‌شمارد. 🔸ـ ولی آیا واقعاً روشنفکری، همیشه همراه با الحاد است؟ ـ آیا روشنفکری با اصلاح‌طلبی و احیاگری ملازم است؟ ـ نسبت روشنفکری با مفهوم تساهل و تسامح چیست؟ ـ چه رابطه‌ای میان روشنفکر و مفسّر دین وجود دارد؟ ـ رابطه روشنفکری با سنّت‌ستیزی یا التقاط چیست؟ ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi