***فَمَا نَدرِی مَا نَشْكُرْ، أمْ جَمِیلَ مَا تَنْشُرُ أمْ قَبِیحِ مَا تَسْتُر، أمْ عَظِیمِ مَا أبْلَیْتَ وَ أوْلَیْتَ، أمْ كَثِیرِ مَا مِنْهُ نَجَّیْتَ وَ عافَیْتَ***
چهار علل از عوامل شكر الهی را بازگو میكند. عرض میكند : خدایا ! آن كارهای خوبی را كه مختصر بود، به لطف تو انجام دادیم . تو به ما دادی و اما به نام ما منتشر كردی. ما را نامور كردی. این زمینه شكر را فراهم میكند. فَلَكَ الشُّكْر . كارهای زشتی كه ما انجام دادیم ، آبروی ما را نبردی، مستور نگه داشتی. أمْ قَبِیحِ مَا تَسْتُر فَلَكَ الشُّكْر.
نعمتهای بزرگی كه إبلا كردی، اعطاء كردی، بدون استحقاق ما، فَلَكَ الشُّكْر . خطرهای مهمی را كه ما را از آن گزند و آسیب، رهائی بخشیدی، فَلَكَ الشُّكْر . همه این علل هست. اینها مانِعَةُ الخُلُّو است . جمع را شاید. درباره بعضی اشخاص هر چهار فضیلت هست . آنگاه عرض میكند: خدایا ! اگر كسی تو را محبوب خود نشان بدهد، تو میپذیری. نه تنها به عنوان بنده و عبد خالص و صالح میپذیری، به عنوان محبوب میپذیری . این كه فرمود: خدا مُحبّ شما میشود، شما محبوب خدا میشوید، فَسُوفَ یَأتِی الله بِقُومٍ یُحِبُّهُ وَ یُحِبُّونَ، این بهترین فضیلت است برای انسان.
***یا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إلَیْك***
گرچه در بعضی از نسخ همه اینها به صورت ضمیر خِطاب ذكر شده است، اما در بعضی از اینها ضمیر غیاب هست، در بعضی از اینها تلفیق .
***یا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إلِیْكِ یا قُرَّهَ عِیْنِ مَنْ لاذَ بِكَ وَانْقَطَعَ إلِیْك***
امّا در بعضی از نُسخ این چنین است:
***یا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إلِیْك یا قُرَّهَ عِینِ مَنْ لاذَ بِكَ وَانْقَطَعَ إلِیْه***
به هر تقدیر اگر كسی خود را تحبُّب كند، اظهار محبّت كند به سمت تو، تو او را به عنوان حبیب میپذیری. به عنوان محبوب میپذیری. و اگر كسی به تو پناهنده بشود، تو قُرًّهُ العَین او خواهی بود. (قُرَّهُ العَیْن) به معنای خنكی چَشم.
در قرآن كریم دوبار سخن از اشك شوق ریختن است. عدّهای كه معارف الهی را درك میكنند، " تَری أعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَمْع " یك بار است . یك بار هم كسانی كه عازم جبهه بودند و تداركات صدر اسلام كافی نبود كه آنها را اعزام بكند، اینها ناامید میشدند، اشك میریزند كه چرا به جبهه نرفتند. البتّه این اشك دوّم، اشك غم و اندوه است كه چرا به جبهه نرفتند. أنْتَ المُحْسِنُ وَ نَحنُ المُسِیئُون . تو محسنی و ما بَدكاریم . آنگاه عرض میكند:
***فَتَجاوَز یا رَبِّ عَنْ قَبِیحِ مَا عِنْدَنَا بِجَمِیلِ مَا عِنْدَكْ ***
آنچه در نزد شما، زیبائی و جلال و جمال است. و آنچه در نزد ماست قبیح است و زشت.
خدایا! به حقّ آن زیبائیهای نزدت از زشتیهای ما بگذر .
***وَ أیُّ جَهْلٍ یا رَبِّ لا یَسْعَهُ جُودُك أوْ أیُّ زَمانٍ أطْوَلُ مِنْ أناتِكَ وَ مَا قَدْرُ أعمالِنَا فِی جَنْبِ نِعَمِكَ وَ كَیْفَ نَسْتَكْثِرُ أعمالاً نُقابِلُ بِها كِرمَكْ، بَلْ كِیْفَ یَضِیقُ عَلَی المُذْنِبِینَ مَا وَسَعَهُمْ مِنْ رَحْمَتِكْ ***
عرض كرد: خدایا ! كدام جهل است كه جود تو توان بخشش آن را ندارد. و چه زمانی، از قدرت تحمّل و تأنّی شما بیشتر است كه ما بگوئیم: اگر بیشتر از این صبر میكردی، بهتر بود. یا دیگران بیشتر از این، توان صبر دارند! و اصلاً اعمال ما در جنب نِعَم تو چیست كه شكر بكنیم یا نكنیم . و چگونه اعمالی كه در مقابل كَرم توست، ما آنها را زیاد بشماریم، در حالی كه خود این عمل هم باز محصول كَرم توست. و از طرفی چگونه تبهكاران در تنگنا قرار بگیرند، در حالی كه رحمت تو بیانتهاست .
***رَحْمَتُكَ وَسِعَتْ كُلَّ شِیءٍ***
امیدواریم رحمت بیانتهای حقّ شامل همه ما بشود. از تباهی و تیرگی همه نجات پیدا كنیم.
غَفَرَ اللهُ لَنَا وَ لَكُمْ وَالسَّلامُ عَلِیْكمُ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُه.
🌐
@Mabaheeth